Serge Moscovici: zijn belangrijkste werken
Serge Moscovici (1925-2014) was een Franse sociaal psycholoog, bekend om zijn bijdragen aan theorieën over sociale voorstellingen. Zijn perspectief en theoretische benadering hebben opvallend veel invloed gehad op bijna elke sociaal-wetenschappelijke discipline, vooral op de antropologie en de sociologie.
Hij ontving gedurende zijn leven talrijke herdenkingen en onderscheidingen. Bovendien bekleedde hij verschillende belangrijke academische en bestuurlijke functies. In dit artikel gaan we dieper in op enkele van zijn belangrijkste bijdragen op het gebied van de sociale psychologie.
Vroege leven
Moscovici werd geboren in de Roemeense stad Bráila op 14 juni 1925. Zijn familie was Joods, zodat hij al op jonge leeftijd te lijden had onder antisemitisme. In 1938 werd hij zelfs van een school in Boekarest gestuurd wegens een anti-joodse wet. Deze situatie zette hem ertoe aan zich aan te sluiten bij de Communistische Partij van Roemenië, die in 1939 illegaal was.
Serge Moscovici bracht tijdens de Tweede Wereldoorlog tijd door in een dwangarbeiderskamp. Hij zat daar tot het Rode Leger hem in 1944 vrijliet. In die jaren leerde hij zichzelf Frans en las veel filosofische werken van auteurs als René Descartes en Baruch Spinoza.
Na zijn vrijlating besloot hij actie te voeren tegen onrechtvaardigheid. In de laatste jaren van de Tweede Wereldoorlog ontmoette hij Isidore Isou, de grondlegger van het lyrisme. Samen stichtten ze het tijdschrift Da, dat over literaire en artistieke kritiek ging.
Helaas werd het al snel door de censuur verboden. Bovendien hielp hij, toen hij zag hoe de Sovjets hun land overnamen, verschillende zionistische inwoners de Roemeense grens over. Daarom vervolgde de regering hem in 1947.
Na het proces liet hij zijn geboorteland achter zich. Hij emigreerde clandestien en kwam een jaar later in Frankrijk aan, na tussenstops in Hongarije, Oostenrijk en Italië. Eenmaal daar, en dankzij een vluchtelingenstichting, studeerde hij psychologie aan de Universiteit Paris-Sorbonne. Hij studeerde ook epistemologie en wetenschapsgeschiedenis.
Academische rondreis
Zijn proefschrift in de psychologie ging over het beeld dat sommige leden van de Franse samenleving hadden over de psychoanalyse tijdens de jaren 1950. Zijn leermeester was psychoanalyticus Daniel Lagache. Hij was ook een leerling van historicus en wetenschapsfilosoof Alexandre Koyré.
Dankzij de resultaten van zijn dissertatie in de psychologie publiceerde hij zijn eerste boek Psychoanalysis: Its Image and Its Public. Tekst waarin hij voor het eerst zijn theorie over sociale voorstellingen presenteerde. Deze nieuwe theorie kwam tot volle wasdom in de jaren ’80-’90, met een bijzondere verspreiding en ontvangst in Europa en Latijns-Amerika.
In de jaren ’60 nodigden de Verenigde Staten hem uit om les te geven aan het Institute for Advanced Study van Princeton University. Hij werkte ook aan Stanford University en Yale University, voordat hij naar Parijs terugkeerde om zich uitsluitend aan het onderwijs te wijden.
Daarnaast was hij directeur van het Europees Laboratorium voor Sociale Psychologie, dat hij in 1975 mede oprichtte. Hij was ook lid van de Europese Academie van Wetenschappen en Kunsten, en lid van de Russische Academie van Wetenschappen en erelid van de Hongaarse Academie van Wetenschappen.
Serge Moscovici was niet alleen een groot theoreticus, maar bracht zijn ideeën ook in praktijk. Hij was een militant pleitbezorger voor ecologie en stelde zich in 1960 zelfs kandidaat voor het burgemeesterschap van Parijs. Zijn leven lang steunde hij linkse bewegingen, zoals veel intellectuelen van zijn generatie.
Serge Moscovici en zijn belangrijkste bijdragen
Ondanks het feit dat sociale voorstellingen zijn belangrijkste theoretische bijdrage zijn, is er meer aan de hand met Serge Moscovici’s werken. De theorie van actieve minderheden springt er tussen uit. Ze handelt over de machtige invloed van minderheden.
Deze theorie verdedigt de stelling dat de invloed van de meerderheid overschat wordt. Want als de meerderheid zo machtig was binnen een samenleving, dan zou iedereen hetzelfde denken. Daarom gaat Moscovici in tegen het gezond verstand en stelt voor dat individuen of kleine groepen alle sociale bewegingen starten. Daarom voeren minderheden uitvindingen en sociale veranderingen door.
Bovendien zijn de onderzoeken over vernieuwing, bekering en geloof richtinggevend voor veel huidige psychologieën en sociaal-wetenschappelijke geleerden. Daarom kan men zeggen dat Serge Moscovici belangrijke bijdragen leverde in verschillende disciplines zoals antropologie, sociologie, wiskunde en epistemologie.
Serge Moscovici hield zich dus bezig met het begrijpen van zowel de sociale als de psychologische verschijnselen van de hedendaagse westerse wereld. Om dat te bereiken leefde hij intens en droeg hij een grote omvangrijke academische productie bij. Hij is nog steeds van invloed op de nieuwe generaties psychologen en sociale wetenschappers in de hele wereld.
Alle siterte kilder ble grundig gjennomgått av teamet vårt for å sikre deres kvalitet, pålitelighet, aktualitet og validitet. Bibliografien i denne artikkelen ble betraktet som pålitelig og av akademisk eller vitenskapelig nøyaktighet.
- Moscovici, S. (1979). La representación social: un concepto perdido. El Psicoanálisis, su imagen y su público, 2, 27-44.
- Moscovici, S. (1996). Psicología de las minorías activas. Ediciones Morata.
- Moscovici, S. (2002). Psicología social (Vol. 1). Anthropos Editorial.