Schreeuwen tegen je kind werkt contraproductief

Als je een ouder of opvoeder bent, is het het beste om je kinderen groot te brengen zonder te schreeuwen. Schreeuwen tegen je kind is namelijk niet educatief of gezond voor de jonge hersenen.

Als je denkt dat schreeuwen iets oplost, dan heb je het mis. In plaats daarvan activeert het twee soorten emotionele reacties: angst en/of woede. Laten we daarom leren om op te voeden en te disciplineren met empathie en verantwoordelijkheid. Vanuit het hart.

Ouders en leraren komen vaak in de verleiding om hun stem te verheffen om storend of uitdagend gedrag te stoppen. Vaak lijkt het tenslotte ons enige redmiddel te zijn tegen die driftbuien die onze kalmte uitdagen.

We kunnen het niet ontkennen, we kennen dit soort momenten allemaal maar al te goed, momenten waarop vermoeidheid zich vermengt met stress en we onze grens bereiken.

Toegeven, schreeuwen, is iets dat veel mensen doen. Het is ook geen taboe. Sommigen zeggen zelfs dat schreeuwen, net zoals slaan, werkt, dat het nuttig is.

Laten we hier eens dieper op ingaan, het is namelijk interessant om te bedenken dat mensen die ervoor kiezen hun kinderen op te voeden door te schreeuwen en dit als gepast gedrag zien, geschreeuw hebben genormaliseerd.

Misschien zijn ze zelf ook zo opgevoed. Nu ze volwassen zijn, passen ze dezelfde tools toe op hun eigen kinderen. Maar er bestaan toch echt andere, nuttigere en meer respectvolle alternatieven.

Niet schreeuwen tegen je kind en toch een goede opvoeding bieden is niet alleen mogelijk, het is ook noodzakelijk. Disciplineren, corrigeren, begeleiden en onderwijzen zonder te schreeuwen, heeft een positieve invloed op de ontwikkeling van de persoonlijkheid van een kind.

Het is tevens een effectieve manier om voor je eigen emoties en zelfrespect te zorgen, om een voorbeeld te zijn. Door je rust te bewaren laat je jouw kind zien dat er ook een andere manier bestaat om te communiceren. Eén die geen pijn doet, één die laat zien dat we begrijpen wat ons kind werkelijk nodig heeft.

De neurologische impact op de hersenen van een kind

Iets dat wij als ouders en opvoeders meer dan eens hebben opgemerkt, is dat we soms middelen, strategieën en alternatieven tekortkomen. We weten dat schreeuwen niet helpt en dat je nooit het resultaat krijgt dat je verwacht.

Wat we wel krijgen is angst en woede in de ogen van een kind. Daarom moeten we leren om onze kinderen op te voeden zonder te schreeuwen, en in plaats daarvan de opvoeding positief en met intelligentie aanpakken.

Iets dat we ten eerste niet uit het oog moeten verliezen, is de impact die geschreeuw heeft op het menselijk brein en op de neurologische ontwikkeling van een kind.

Als mensen schreeuwen we, net als elke andere soort op aarde, met een heel specifiek doel: om te waarschuwen voor gevaar of risico. Het gevolg is dat ons alarmsysteem wordt geactiveerd en cortisol wordt vrijgegeven, dit is het stresshormoon dat ons in de ‘vecht-of-vluchtmodus’ brengt.

Een kind dat leeft in een omgeving waarin geschreeuw onderdeel uitmaakt van de dagelijkse opvoeding en ernstige vormen aanneemt, zal dan ook zeer specifieke neurologische veranderingen ondergaan.

De hippocampus, de structuur in de hersenen gerelateerd aan emoties en geheugen, zal kleiner zijn. Ook het corpus callosum, de plaats waar de twee hersenhelften samenkomen, krijgt minder bloed toegevoerd, waardoor het emotionele evenwicht, de aandachtsspanne en andere cognitieve processen van een kind worden beïnvloed…

Schreeuwen is een vorm van misbruik, een onzichtbaar wapen dat niet kan worden gezien of aangeraakt, maar dat net zo veel schade aanricht in de hersenen van een kind. Deze excessieve, voortdurende afgifte van cortisol plaatst een kind in een constante staat van stress en verontrusting die niemand verdient.

Kinderen opvoeden zonder geschreeuw of tranen

Pablo is twaalf jaar oud en doet het niet erg goed op de middelbare school. Zijn ouders nemen hem nu mee naar een privéleraar, waar hij naschoolse lessen krijgt om zijn cijfers voor verschillende vakken op te krikken, vooral de belangrijkste.

Hij staat elke dag om acht uur ‘s ochtends op en komt om negen uur ‘s avonds thuis. In dit semester is Pablo voor drie tentamens gezakt: twee wiskundetentamens en één tentamen Engels. Twee minder dan vorig semester.

Wanneer hij thuiskomt met zijn cijfers, kan zijn vader niet anders dan tegen hem schreeuwen. Hij verwijt Pablo dat hij laks is en is boos om al het geld dat ze in hem investeren ‘voor niets’. Hij zegt opnieuw: ‘je zult nooit iets bereiken’.

Na de terechtwijzing sluit Pablo zichzelf op in zijn kamer, hij is verdrietig en voelt zich waardeloos. Het liefst wil hij zo snel mogelijk van school af en het huis uit, weg van alles en iedereen, vooral zijn ouders.

Deze situatie, die zeker niet ongebruikelijk is, is slechts één van de vele voorbeelden van wat geschreeuw en misplaatste uitdrukking van emoties kan veroorzaken. Laten we echter eens uitvoeriger kijken naar wat zoiets als dit kan doen als het continu gebeurt:

• De geest verwerkt informatie die op luide toon wordt afgeleverd niet correct. Daarom is alles wat we zeggen door te schreeuwen nutteloos.
• Elke schreeuw veroorzaakt een emotie, en over het algemeen zijn die emoties woede en een behoefte om weg te lopen. We lossen dan ook niets op, maar maken de situatie alleen maar erger.

Schreeuwen tegen je kind, hoe kun je ermee stoppen?

Zoals we al zeiden, er zijn genoeg alternatieven die geen geschreeuw omvatten. Er zijn strategieën die ons kunnen helpen een meer reflectieve dialoog op te bouwen, een positieve basis voor een gezondere band met onze kinderen. Laten we eens kijken naar enkele basismethoden:

• Ten eerste moeten we begrijpen dat schreeuwen gelijkstaat aan de controle verliezen. Zo simpel is het. Wanneer we dan ook de behoefte voelen om te schreeuwen, is het zaak dat we even tot drie tellen en reflecteren. Als onze eerste impuls is om te schreeuwen om de driftbuien van een driejarige te stoppen, moeten we bezinnen en begrijpen dat als we onze stem verheffen, we alles verliezen.
• Bepaald gedrag of een bepaalde situatie heeft altijd een reden. Je kind begrip tonen en je in hem inleven is noodzakelijk om terrein te winnen. Hiervoor heb je twee dingen nodig: geduld en intimiteit. Een kind dat ontploft in een driftbui, heeft ons nodig om hem te leren zijn complexe emoties te beheersen.

De adolescent die het gewend is geworden dat zijn ouders hem altijd de les lezen, moet eens worden gevraagd om zijn mening. Wat voelt hij? Wat gaat er in zijn hoofd om? Een luisterend oor kan een wondzalf zijn voor deze lastige leeftijdsfase, of welke leeftijdsfase dan ook.

Tot slot, ervoor kiezen om te stoppen met schreeuwen tegen je kind is bovenal een persoonlijke keuze die de wil en dagelijkse inspanning van het hele gezin vereist. Er moet ook gezegd worden dat er geen magische oplossing is die in alle situaties en met alle kinderen werkt.

Er zijn echter enkele dingen die nuttig zijn in de meeste situaties: samen quality time doorbrengen, begrijpelijke bevelen geven, onszelf als figuren van onvoorwaardelijke steun opwerpen of hen aanmoedigen om verantwoordelijkheden op zich te nemen die op hun leeftijd binnen hun bereik liggen.