Rosemary's Baby: een pure horrorfilm
Rosemary’s Baby is waarschijnlijk een van de meest erkende films van filmmaker Roman Polanski. De reden waarom deze film zo populair is, is in de eerste plaats door de filmische kwaliteit. Ten tweede door de mysteries die deze film omhulden, die het publiek toen echt schokte.
Het gebouw waar deze film zich afspeelt is ook erg beroemd. Iets meer dan een decennium later, werd John Lennon daar namelijk vermoord.
Rosemary’s Baby is een film die tot op de dag van vandaag nog steeds horror en mysterie bij het publiek opwekt. Daarnaast is Polanski een van de meest controveriële filmmakers vanwege de juridische problemen waarmee hij in zijn leven werd geconfronteerd. Ondanks dat zal zijn filmische nalatenschap altijd stand houden.
Waar gaat de film Rosemary’s Baby over?
Laten we het eens hebben waar de film over gaat. Een jong stel, buitengewoon eigenaardige buren en een tragische zwangerschap zijn enkele belangrijke aspecten van de film.
Rosemary en haar man gaan op in hun taak om een huis te vinden en een gezin te stichten. De ambities van de echtgenoot van Rosemary overtreffen echter de gezinsverwachting, die het huwelijk vervolgens dwingen in een ongebruikelijk situatie te duiken.
Kortom, Rosemary’s Baby is een speelfilm die ons meeneemt op een reis tussen fantasie en rationaliteit. Een reis vol valkuilen, tegenslagen en een gevoel van claustrofobie. Dit alles maakt het echter een van de meest geprezen horrorfilms aller tijden.
Onzekerheid: een belangrijke sleutel tot horror
Hoewel de film over de hele wereld beroemd was, had de verandering van de naam, afhankelijk van de taal, invloed op het succes. In het Spaans noemden ze het bijvoorbeeld La Semilla del Diablo (Het zaad van de duivel). Dit is naar onze mening suggestiever dan de oorspronkelijke titel.
In de jaren 60 leek het echter dat spoilers geen probleem waren, dus het was toen de norm om een film een expliciete naam te geven. We moeten toch opmerken dat, ondanks de expliciete titel, de film toch horror blijft wekken bij het Spaanse publiek.
Dit gegeven even buiten beschouwing gelaten, neemt de film ons mee op een pad van onzekerheid en het zorgt er zeker voor dat het twijfels bij de kijker oproept.
Het is normaal dat je je gevangen en angstig voelt tijdens het kijken, het geeft je zelfs een claustrofobisch gevoel. Het rationele deel ervan is er echter altijd om door te laten schemeren dat het misschien niet zo erg is als je denkt…. of is het dat toch?
Over onzekerheid gesproken, al in de negentiende eeuw zei Pedro Antonio de Alarcón, een van de grote leerlingen van Edgar Allan Poe, dat de briljantheid van Poe juist voortkwam uit ‘rationeel zijn en fantasie willen zijn’.
“Filmkunst moet je doen vergeten dat je in een theater zit.”
-Roman Polanski-
Deze verklaring is zo waarheidsgetrouw dat hij zelfs een paar eeuwen later nog perfect bij Rosemary’s Baby paste. Het is precies die onzekerheid, twijfel en psychologische horror die de basis vormen voor deze film.
Realiteit en fictie
Polanski laat de kijker tegelijkertijd twijfelen aan realiteit en fictie. Zijn dromen slechts dromen of zit er een beetje realiteit in? Zijn ze voor sommige mensen helemaal echt? Wat gebeurt er met Rosemary en haar buren?
De kijkers kunnen niets anders doen dan zich afvragen wat ze nou eigenlijk op het scherm zien. Laten we allemaal onthouden dat religie in het midden van de twintigste eeuw een fundamentele rol speelde in het leven van veel mensen. In die zin was de film een echte openbaring, zelfs een godslastering.
Echter, in het midden van de eenentwintigste eeuw, het rationele en sceptische tijdperk, vroeg de kijker zich hetzelfde af als enkele decennia geleden. Zo laat Rosemary’s Baby zien hoe onvergankelijk een redevoering kan zijn. Geloof het of niet, de horror in de film blijft iedereen bang maken en verbijsteren.
Het psychologische aspect
Die twijfel tussen het onmogelijke en het mogelijke, tussen het echte en het onwerkelijke, is de werkelijke sleutel tot de horror en spanning in deze film. Het psychologische aspect ervan maakt het uniek. Het heeft een onderscheidende manier om de blik van de kijker te besturen, de bijzondere kaders zorgen ervoor dat ze een bepaald standpunt aannemen.
Op sommige punten is het zelfs moeilijk om de rol die de tijd in deze film speelt te begrijpen. Kortom, zowel het onbekende als de onzekerheid zorgen voor twijfel in de menselijke geest.
Polanski heeft geen satanische culten uitgevonden. Hij heeft ook het scenario niet bedacht. Hij dook echter in een bekend uitgangspunt en wilde de relatie van het paar op een andere manier ontwikkelen dan in een romantische film. Polanski vernietigt en bespot ze.
De rol van het publiek is fundamenteel bij deze film. Zij zijn namelijk degenen die een verhaal logisch gaan vinden, dat hoe fantasierijk het er ook uitziet, in hun ogen eigenlijk heel aannemelijk wordt.
Rosemary’s Baby: een vervloekte film
Een groot deel van de cultus en bewondering rondom deze film schuilt in de vreemde gebeurtenissen die plaatsvinden. Zoals eerder vermeld, werd de film opgenomen in het Dakota-gebouw in New York. Dit gebouw ligt vrij ver van het centrum van New York. Na verloop van tijd werd het echter erg populair en veel mensen, waaronder beroemdheden, bezochten het vaak.
Hoe ongelooflijk het ook klinkt, het blijkt dat men Polanski bleef waarschuwen voor het filmen daar. Ze zeiden dat het een soort zelfmoord was om dat daar te doen.
Tragisch genoeg werd zijn vrouw slechts een jaar later in datzelfde gebouw vermoord. De componist van de soundtrack, Krzysztof Komeda, stierf kort daarna. Zelfs de hoofdrolspeler van de film, John Cassavetes, stierf kort daarna ook.
Mensen twijfelen nog steeds of Boris Karloff spiritisme beoefende terwijl hij in dit gebouw woonde. Maar een paar jaar na het filmen van de film stierf ook John Lennon aan de poorten van het Dakota-gebouw, waar hij zich had gevestigd.
Eindeloze mysteries omringen Polanski’s obsessie voor perfectionisme. Hij aarzelde absoluut niet om zijn acteurs in extreme situaties te brengen. Een van de hoofdrolspelers van de film, Mia Farrow, moest bijvoorbeeld rauw vlees eten, ondanks dat ze vegetariër was.
Ook moest ze een onvoorbereide scene spelen aan de overkant van de straat. Daardoor waren de rondrijdende en remmende auto’s om haar heen echt en niet geënsceneerd.
De jonge actrice ontving ook haar scheidingspapieren van Frank Sinatra tijdens het filmen van de film. Daarnaast werd ze geconfronteerd met de vijandigheid van sommige mensen op de set. De vloek van Rosemary’s Baby komt dus niet door de problemen waarmee het te maken heeft, maar het komt door de mysteries en ongemakkelijke gebeurtenissen eromheen.
De echte horror
Ondanks alles ligt de karakteristieke horror van deze film niet in zijn anekdotes, maar in de film zelf. Zelden worden we geconfronteerd met horror die niet aan tijd gebonden is. Dat is het geval met Rosemary’s Baby. Als we het over deze film hebben, is datgene wat belangrijk is, wat zich onder de oppervlakte bevindt.
En daar gaat het om, deze film presenteert iets universeels. Het maakt gebruik van verschillende hulpmiddelen om die claustrofobische, beangstigende en hopeloze sfeer weer te geven.
Deze film is een bewerking van de gelijknamige roman van Ira Levin. Het voorstel om het boek te verfilmen kwam trouwens van Hitchcock, die Jane Fonda bereid had gevonden om Rosemary te spelen tot hij uiteindelijk de versie van Polanski onder ogen kreeg.
Het werd een schokkend en mooi resultaat dat de hele filmische verbeelding ontvouwde. Verder nog won Ruth Gordon, dankzij haar rol als Minnie Castevet, een Oscar.
Ondanks alle veranderingen, keurde Polanski het script goed en slaagde hij erin de Freudiaan aan te spreken met een droomachtig verhaal, dat realiteit versus fantasie in twijfel trok.
Dit is ongetwijfeld een van de beste horrorfilms aller tijden. Een film die nooit verouderd raakt en die het onderbewustzijn aanspreekt. Het houdt de kijker op het puntje van zijn stoel alsof er op elk moment iets uitzonderlijks gaat gebeuren.
