Psychologische krukken: gebruik je ze om je angst te beheersen?

Wat zijn psychologische krukken? Wat zijn hun nadelen? Ontdek het hier.

Geschreven en geverifieerd door de psycholoog Elena Sanz.

Laatste update: 08 november, 2022

Weet je nog dat je als kind met je moeder naar de dokter ging? Zij sprak voor jou, zorgde voor de eisen van de sociale situatie. Jij keek toe, luisterde en beantwoordde gewoon de vragen die direct aan jou gericht waren. Als volwassenen zijn we geneigd te geloven dat we in staat zijn deze en andere interacties alleen voor onze rekening te nemen. Maar misschien ben je dat niet en heb je een psychologische krukken nodig.

Dit soort steun kan vooral nodig zijn in onbekende en nieuwe situaties met vreemden. Bijvoorbeeld op de eerste lesdag op de universiteit of bij het uitvoeren van een of andere bureaucratische procedure. Toch kun je zelfs hulp nodig hebben in alledaagse omgevingen, zoals uitjes met vrienden.

Soms is het hebben van een psychologische steun in feite zo vanzelfsprekend dat je je niet afvraagt waarom je die nodig hebt. In andere gevallen voel je je zwak of onvolwassen omdat je hem nodig hebt. Hoe dan ook, wat er achter zit is diepe onzekerheid die echt hoge pieken van angst kan genereren, waardoor je je behoorlijk incompetent voelt.

Psychologische krukken

Een psychologische kruk kan gedefinieerd worden als een persoon die je ondersteunt in sociale interacties. Zoals de naam al aangeeft, is het iemand op wie je vertrouwt om je door een situatie heen te slaan waarin je je niet op je gemak voelt.

De aanwezigheid van een psychologische kruk zorgt ervoor dat je je zekerder, comfortabeler en gesteund voelt. Het geeft je een gevoel van controle en fungeert tegelijkertijd als vangnet. Je weet bijvoorbeeld dat, als de situatie ingewikkeld wordt, je een hulpmiddel hebt om het op te lossen.

In de regel wordt deze functie vervuld door degenen die het dichtst bij je staan. De mensen met wie je emotionele banden van grote intimiteit hebt. Bijvoorbeeld ouders of een partner. Op andere momenten kan het een heel goede vriend of zelfs een huisdier zijn.

Welke rol spelen psychologische krukken?

In het algemeen, als je een psychologische kruk nodig hebt, zul je proberen die mee te nemen naar elke gebeurtenis of situatie die een sociale uitwisseling met zich meebrengt. Zoals we al eerder zeiden, helpt het in de buurt hebben ervan je gevoel van comfort en veiligheid te vergroten. Dit komt door verschillende redenen:

Ze helpen bij het voeren van het gesprek

In de regel laat je je psychologisch hulpmiddel het initiatief nemen en de leiding nemen in situaties. Of het nu gaat om een gesprek met de dokter, een receptioniste of een winkelbediende, zij nemen het gesprek over en jij beperkt je tot luisteren, knikken en af en toe een opmerking toevoegen. Kortom, je psychologische kruk bevrijdt je van sociale eisen, omdat hij in principe alles voor je doet.

Ze voorkomen dat je in het middelpunt van de belangstelling staat

Met een emotionele kruk heb je het gevoel dat de sociale druk verwatert. Dat komt omdat er een andere persoon is voor je gesprekspartner om naar te kijken en aandacht aan te besteden en tot wie ze zich kunnen richten. Bijgevolg vallen hun verwachtingen niet volledig op jou. Dit vermindert de druk en stelt je in staat om rustiger te zijn tijdens de sociale uitwisseling.

Ze vormen een ontsnapping of een uitvlucht

Psychologische krukken zijn vaak een geweldige manier om aan een lastige situatie te ontsnappen. Je kunt bijvoorbeeld je aandacht helemaal op hen richten en al het andere vergeten.

Je praat alleen met hen (waardoor je andere mensen vermijdt) en over hen (waardoor de aandacht van jou wordt afgeleid). Of, als je psychologische kruk een huisdier is, wijd je jezelf aan het verzorgen en strelen ervan. Daardoor ontsnap je aan de sociale werkelijkheid die je omringt.

Psychologische krukken en hun relatie met angst

Er zijn verschillende omstandigheden waardoor je dit soort steun nodig kunt hebben. Als je een neurodivers persoon bent (bijvoorbeeld op het gebied van autismespectrum), kun je je zekerder en comfortabeler voelen met een psychologische kruk. Ook als je lijdt aan sociale fobie en andere angststoornissen.

Maar ondanks het feit dat psychologische krukken op korte termijn van grote hulp kunnen zijn (in de zin dat ze de angst helpen verminderen), houden ze in werkelijkheid de stoornis en de beperkingen ervan in stand. Dat komt omdat ze fungeren als veiligheidszoekend gedrag (Spaanse link).

Het zijn het soort gedragingen die je uitvoert om angstopwekkende situaties te ontwijken of eraan te ontsnappen. Als je bijvoorbeeld aan claustrofobie lijdt, ga je misschien altijd bij de deur zitten, zodat je op elk moment de kamer kunt verlaten.

Er ontstaat een probleem als de psychologische kruk een obstakel wordt voor je persoonlijke groei. In feite is het pas door jezelf bloot te geven en geen vermijding te beoefenen(Spaanse link) dat je inziet dat je je psychologische kruk misschien toch niet zo hard nodig hebt. Sterker nog, je begint te zien hoe je catastrofale gedachten in werkelijkheid niet vervuld zijn.

Als je het gevoel hebt dat je altijd iemand aan je zijde nodig hebt, dat het in je eentje aangaan van sociale situaties je angst triggert, en dat dit je dagelijks beperkt, kun je het beste professionele ondersteuning zoeken.

Het is de moeite waard om te onthouden dat psychologische krukken geen oplossing voor de lange termijn zijn en je alleen maar afhankelijk maken. Persoonlijke hulpmiddelen verwerven om je angst te beheersen is de beste manier om jezelf te bevrijden en autonoom te worden.