Psychologisch misbruik van de volwassen kinderen

Veel ouders misbruiken hun volwassen kinderen psychologisch met emotionele manipulatie, kritiek en vergelijkingen. Deze onzichtbare dynamiek kan aan het welzijn van de mannen en vrouwen vreten, die afhankelijk blijven van hun ouders.
Psychologisch misbruik van de volwassen kinderen

Laatste update: 03 november, 2020

Psychologisch misbruik van volwassen kinderen door de ouders door middel van manipulatie, chantage, kwetsende woorden en opmerkingen die de onzekerheden van hun jeugd voeden komt veel voor.

Het verstrijken van de tijd garandeert niet dat schadelijke banden uit de kindertijd zullen worden verbroken of gerepareerd. Soms gaan ze door tot ver in de volwassenheid, wat vervolgens een negatief effect heeft op het gevoel van eigenwaarde en welzijn.

Psychologisch misbruik komt in vele vormen voor en kan iedereen treffen. Sommige kinderen misbruiken hun bejaarde ouders, sommige ouders misbruiken hun jonge kinderen. Sommige onafhankelijke mannen en vrouwen worden zelfs nog steeds psychologisch misbruikt door hun vader, moeder of beide ouders.

Wat kan er in deze gevallen worden gedaan? Contact opnemen met sociale diensten of andere organisaties die zich met dit soort problemen bezighouden, lijkt vaak zinloos voor volwassenen die met misbruik te maken hebben. Wat heeft het namelijk voor zin iets proberen op te lossen waarmee je al sinds je kindertijd te maken hebt?

Veel slachtoffers van psychologisch misbruik geloven niet dat het mogelijk is om hun omstandigheden te veranderen. Ze hebben zich bij hun situatie neergelegd en hebben nog steeds contact met de misbruikende ouder.

Eén ding is duidelijk: een ouder die misbruikt en hun kind hebben altijd een band, een connectie die afhankelijkheid, angst en zelfs liefde voedt. Het is echter een schadelijk soort liefde, duidelijk vergiftigd door het misbruik. Helaas komen deze situaties vaak voor en kunnen ze gemakkelijk chronisch worden.

Psychologisch misbruik van de volwassen kinderen

Ouders die hun volwassen kinderen psychologisch misbruiken

Psychologisch misbruik is elk gedrag dat erop gericht is een andere persoon te beheersen of te onderwerpen aan:

  • angst
  • manipulatie
  • vernedering
  • intimidatie
  • projectie van schuld
  • dwang
  • constante afkeuring

Hoewel dit soort agressie misschien geen fysieke sporen achterlaat, tast het de psychologische integriteit aan. De impact ervan op de geest van een kind kan verwoestend zijn.

Als dit soort misbruik tientallen jaren voortduurt, kun je je de gevolgen ervan wel voorstellen. Het heeft een enorme impact op onder andere basisaspecten zoals eigenwaarde, identiteit en persoonlijke veiligheid.

Dit soort misbruik begint niet als het slachtoffer een volwassene is. Het is altijd geworteld in gedrag dat begon tijdens hun jeugd. Dat verklaart ook waarom veel mensen de volwassenheid bereiken met zware emotionele bagage. In feite kan een leven lang psychologisch misbruik leiden tot posttraumatische stressstoornis.

Een opvallend aspect van dit soort misbruik zijn de buitengewone inspanningen die mensen leveren om te doen alsof alles normaal is. Zeer zelden weten familieleden en vrienden, zelfs niet die heel dichtbij staan, iets over dit misbruik. De omstandigheden blijven daarom verborgen en worden streng bewaakt.

Als de ‘monsters’ je ouders zijn: psychologische mishandeling normaliseren

Zoals we hierboven vermeldden, misbruiken veel ouders hun kinderen psychologisch. De eerste vraag die waarschijnlijk bij je opkomt, is waarom dit gebeurt. Hoe kunnen mensen deze vreselijke omstandigheden verdragen? Zou het voor deze mensen niet beter zijn om de banden met deze mishandelende ouders te verbreken?

Maar zo eenvoudig is het nooit. De band tussen een slachtoffer en een misbruiker is namelijk ongelooflijk complex. Soms kun je, ondanks vreselijke omstandigheden die worden gekenmerkt door angst, vernedering en minachting, toch van iemand houden die je pijn doet. Uiteindelijk blijven het je ouders.

Als je nog nooit een andere ouder-kindrelatie hebt gekend, dan kan dit gedrag ‘normaal’ lijken. Het verstrijken van de tijd verandert monsters niet in engelen. Ze blijven zich voeden met macht en controle omdat het deel uitmaakt van hun persoonlijkheid.

Wat is het effect van psychologisch misbruik?

Een van de gevolgen van emotionele en psychologische mishandeling die tijdens de kindertijd begint, is een posttraumatische stressstoornis. Gemeenschapsstudies van de Universiteit Utrecht en de Universiteit van Coimbra in Portugal (Engelse link) hebben de betekenis van deze relatie aangetoond.

Psychologische mishandeling die tot in de volwassenheid voortduurt, heeft de volgende gevolgen:

  • Problematische en onbevredigende emotionele relaties.
  • Laag zelfbeeld, gevoelens van overbodigheid, beschadigde trots, onveilig en ongemotiveerd voelen, enz.
  • Emotionele onderdrukking en de neiging om gevoelens te verbergen.
  • Angst, stress, slaapstoornissen, enz.
Trieste man met emotionele bagage

Psychologisch misbruik, is er een uitweg?

Hoewel dit soort situaties vaak hopeloos lijken, zijn er manieren om uit een mishandelende relatie te komen. Om te beginnen moet de volwassene zich volledig bewust zijn van het misbruik en zich inzetten om dit aan te pakken.

Dit is gemakkelijker gezegd dan gedaan, omdat afhankelijkheid gebruikelijk is in misbruikrelaties. Het gaat niet alleen om emotionele maar ook om financiële afhankelijkheid. Veel volwassenen in deze situatie kunnen het huis van hun ouders niet verlaten omdat ze financieel nog niet onafhankelijk zijn.

Financieel stabiel zijn betekent echter niet dat het gemakkelijk is om deze misbruikbanden te verbreken. Ze zijn erg moeilijk te doorbreken vanwege de voortdurende manipulatie en kritiek van de misbruiker. Het slachtoffer moet er vast van overtuigd zijn dat zijn situatie onhoudbaar is en moet veranderen.

Als gevolg zijn er slechts twee opties. Roep de mishandelende ouders bij elkaar en verbreek de banden volledig met hen, of verminder de communicatie aanzienlijk.

Volwassen kinderen van mishandelende ouders hebben ook psychologische hulp nodig. Tientallen jaren van vernedering en lijden laten een zeer diepe wond achter (Engelse link) die moet worden genezen.

Het doel is dat ze hun gevoel van eigenwaarde en persoonlijke veiligheid herstellen en hun leven weer opbouwen, zodat ze onafhankelijk en gelukkig kunnen zijn.


Alle siterte kilder ble grundig gjennomgått av teamet vårt for å sikre deres kvalitet, pålitelighet, aktualitet og validitet. Bibliografien i denne artikkelen ble betraktet som pålitelig og av akademisk eller vitenskapelig nøyaktighet.


  • Dias, A., Sales, L., Mooren, T., Mota-Cardoso, R., & Kleber, R. (2017). Child maltreatment, revictimization and Post-Traumatic Stress Disorder among adults in a community sample. International Journal of Clinical and Health Psychology17(2), 97–106. https://doi.org/10.1016/j.ijchp.2017.03.003

Deze tekst wordt alleen voor informatieve doeleinden aangeboden en vervangt niet het consult bij een professional. Bij twijfel, raadpleeg uw specialist.