Postpsychiatrie: een nieuwe richting op psychiatrisch gebied

Postpsychiatrie is een interessant concept in deze tijden, aangezien de psychiatrie een langdurige crisis doormaakt. Inderdaad, de uitsluitend farmacologische benadering van de behandeling van mentale en emotionele problemen is uiterst beperkt gebleken, zowel wat betreft reikwijdte als resultaten.
Postpsychiatrie: een nieuwe richting op psychiatrisch gebied
Gema Sánchez Cuevas

Geschreven en geverifieerd door de psycholoog Gema Sánchez Cuevas.

Laatste update: 01 mei, 2022

Postpsychiatrie is een nieuwe richting in de psychiatrie. Het beoogt de geestelijke gezondheid op een andere manier te benaderen dan de meer traditionele methoden. Het verklaart dat de postmoderne samenleving en individuen verschillende behoeften en perspectieven hebben.

De pioniers van de postpsychiatrie benadering waren Patrick Bracken en Philip Thomas. Ze stelden de term voor in een artikel getiteld Postpsychiatry: a new direction for mental health (Engelse link), dat in 2001 werd gepubliceerd in het British Medical Journal.

Postpsychiatrie streeft naar een minder verticale relatie tussen psychiaters en hun patiënten. Dat komt omdat deze relatie van oudsher bijna uitsluitend gebaseerd is op autoriteit. Daarnaast probeert het een meer sociale dimensie aan de praktijk te geven. Dit betekent dat het rekening houdt met de context die de patiënt omringt en niet alleen met wat zij individueel ervaren.

Het veronderstelde verlangen van de analist wordt de drijvende kracht van het analytische proces, omdat het de analysant (patiënt) aan het werk houdt en probeert te ontdekken wat de analist van hem wil.”

Jacques Lacan

Papieren stokfiguren verenigd om het concept van altruïsme te vertegenwoordigen

Biologische psychiatrie

Sinds de uitvinding van de psychofarmaca heeft de biologische psychiatrie veel terrein gewonnen. In feite is het tegenwoordig praktisch het enige psychiatrische paradigma in het Westen. Dit ondanks het feit dat er andere psychiatrische benaderingen beschikbaar zijn. In feite is de discipline in feite teruggebracht tot een praktijk van diagnose en medicatie.

Beide aspecten van diagnose en medicatie zijn in de loop van de geschiedenis van de biologische psychiatrie sterk in twijfel getrokken. Op veel plaatsen zijn psychiatrische ziekenhuizen inderdaad synoniem geworden met misbruik en schending van mensenrechten voor grote aantallen patiënten.

In feite is de psychiatrie misschien wel de enige wetenschappelijke discipline die aanleiding heeft gegeven tot een hele beweging daartegen: antipsychiatrie. Binnen deze beweging vinden we academici van het hoogste niveau en zelfs een groot aantal psychiaters.

Om dit enigszins negatieve beeld compleet te maken, hebben psychiaters de neiging om vrij beperkte resultaten te laten zien met hun praktijken. Ze slagen er wel in om sommige symptomen bij hun patiënten te remmen. Ze hebben echter de neiging om aanzienlijk minder significante resultaten te verkrijgen dan wenselijk zou zijn.

De traditionele ‘waanzin’-benadering

De postpsychiatrie richt een aantal van haar vragen op het concept ‘waanzin‘ dat de traditionele psychiatrie naar voren bracht. Het bekritiseert het feit dat de geest wordt opgevat als een exclusief individueel fenomeen alsof hij geen relatie heeft met de omgeving die hem omringt.

Dit idee leidt ertoe dat men patiënten ziet als ‘defecte mensen’. Daarom neemt men aan dat de beste uitweg is om ze te medicatie te geven en te isoleren. Het is gebaseerd op het idee dat de meesten van ons handelen binnen bepaalde marges, die als ‘normaal’ worden beschouwd. Het beweert echter dat sommige individuen ‘defect’ zijn en gescheiden moeten worden van degenen onder ons die ‘normaal’ functioneren.

Aan de andere kant stellen de promotors van de postpsychiatrie vraagtekens bij wat zij ‘een technische verklaring van waanzin’ noemen. Dit betreft het feit dat de psychiatrie bepaalde begrippen uit de neurologie heeft ontleend en bevooroordeeld heeft benaderd.

In feite verklaart het elk mentaal fenomeen als het resultaat van de werking van specifieke neurotransmitters. Dit reduceert de verschillende dimensies van de mens tot een puur biologisch veld. Het is een gevaarlijke weg om af te dalen, vooral omdat we nog veel moeten leren over ons biologisch functioneren.

hersenen en leren

De nieuwe uitdagingen van de psychiatrie

Vertegenwoordigers van de postpsychiatrie denken dat het mogelijk is om geestelijke gezondheid op een andere manier te benaderen. Zij zijn van mening dat de relatie met de patiënt niet uitsluitend een ‘diagnose-farmacologische behandeling’ zou moeten zijn, zoals vandaag het geval is.

Ze zijn van mening dat het mogelijk is om nieuwe manieren te introduceren om met deze link om te gaan, zoals het wereldwijde netwerk, Hearing Voices (Engelse link naar website), heeft gedaan.

Bovendien is de postpsychiatrie het niet eens met alle dwangmechanismen van de traditionele psychiatrie. Zij vinden dat de hulpzoekende tot niets gedwongen mag worden, laat staan geïsoleerd van de samenleving om zijn toestand te verbeteren. Inderdaad, net als gevangenissen, die zelden delinquenten rehabiliteren, doen psychiatrische ziekenhuizen zelden veel voor degenen die lijden.

Deze nieuwe benadering wil ook het perspectief van de eenvoudige psychopathologie overstijgen. Het doel is om verder te gaan dan een etiket op een patiënt plakken. In plaats daarvan wil het het lijden van iedereen interpreteren en begrijpen. Op zoek naar manieren waarop ze hun ongemak kunnen herbetekenen, zodat het hen niet destabiliseert.

Postpsychiatrie probeert ook de dualiteit tussen ‘psychiatrie en antipsychiatrie’ te overwinnen. Daarnaast om een integratieve benadering te genereren die de psychiatrische praktijken kritisch aanpakt, en ook profiteert van de verschillende vorderingen en successen op dit specifieke gebied.

Het uiteindelijke doel is om de kwestie van de geestelijke gezondheid te democratiseren en menselijker te maken.


Alle siterte kilder ble grundig gjennomgått av teamet vårt for å sikre deres kvalitet, pålitelighet, aktualitet og validitet. Bibliografien i denne artikkelen ble betraktet som pålitelig og av akademisk eller vitenskapelig nøyaktighet.


  • Carmona Osorio, M. (2017). Paradigmas en estallido: epistemologías para una ¿post? psiquiatría. Revista de la Asociación Española de Neuropsiquiatría, 37(132), 509-528.


Deze tekst wordt alleen voor informatieve doeleinden aangeboden en vervangt niet het consult bij een professional. Bij twijfel, raadpleeg uw specialist.