Poreuze grenzen of emotionele doorlaatbaarheid

Als je ouders je behoeften en wensen niet respecteerden, heb je misschien het idee geïnternaliseerd dat je niet belangrijk bent. Daarom vind je het moeilijk om gezonde grenzen te stellen, "nee" te zeggen en je eigen doelen prioriteit te geven. Hoe kun je deze slopende situatie veranderen?

Geschreven en geverifieerd door de psycholoog Valeria Sabater.

Laatste update: 13 november, 2022

Hoe ben je opgevoed? Hebben je verzorgers al je gevoelens en emoties gevalideerd? Groeide je op met het gevoel dat je behoeften belangrijk waren? Misschien niet. Misschien heb je, net als duizenden anderen, geaccepteerd dat de behoeften van je moeder of vader voorgingen. Deze vroege ervaringen laten meestal ernstige gevolgen na. Een daarvan, de meest voorkomende, is de ontwikkeling van poreuze grenzen.

Dat is wanneer je aanneemt dat er een heel vage grens is tussen wat aanvaardbaar en onaanvaardbaar is in je leven. In feite komt het niet weten hoe je gezonde grenzen moet stellen veel voor bij mensen die zijn opgegroeid in verwaarlozende gezinnen. Het is het overblijfsel van een wond waardoor je eigenwaarde en zelfrespect ontsnappen.

Inzicht in defensieve porositeit, de oorsprong ervan, en hoe het zich manifesteert kan je helpen je psychologische grenzen naar anderen toe te versterken.

Het zijn het soort grenzen die, als ze niet gerespecteerd worden, je leiden naar schadelijke relaties, gevoelens van ontevredenheid, en problemen bij het zich vervuld voelen. Het was de psycholoog en grondlegger van de structurele gezinstherapie, Salvador Minuchin, die zich voor het eerst verdiepte in dit belangrijke onderwerp.

Poreuze grenzen

Vrienden die altijd om gunsten vragen. Broers en zussen met passief-agressief gedrag. Partners die jouw waarden negeren en voorrang geven aan hun eigen wensen en verlangens. Grenzen stellen is noodzakelijker dan je denkt, vooral in je relaties met degenen die het dichtst bij je staan, met wie je samenwoont.

Op emotioneel gebied worden de grenzen tussen jouw behoeften en die van anderen vloeibaarder. Zozeer zelfs dat ze vaak poreus worden. Poreuze grenzen ontstaan wanneer je buitensporig betrokken raakt bij de aandacht voor die figuren die je naaste omgeving vormen. In feite doe je dat totdat je in feite volledig opgaat in de prioriteiten van anderen.

De arts en psychiater Salvador Minuchin legde in zijn artikel (Engelse link) uit 1982, “Reflections on Boundaries,” uit dat het creëren van grenzen het basisprincipe is voor het opbouwen van gezonde relationele systemen. Maar de van de kindertijd geërfde conditionering maakt het vaak onmogelijk om deze competentie aan te nemen.

Heb je poreuze grenzen?

Als je poreuze grenzen toepast in je omgeving, toon je banden van afhankelijkheid met je naaste figuren. Het is zelfs mogelijk dat je relaties hebt die gebaseerd zijn op overmatige codependency. Het kan ook zijn dat je nauwelijks vrienden hebt en je angst om degenen die je wel hebt te verliezen, maakt dat je voor hen geen grenzen stelt.

• Je bent niet in staat om “nee” te zeggen tegen elk verzoek van je omgeving.
• Je geeft de behoeften van anderen voorrang boven die van jezelf. Daardoor ben je inderdaad gewend om jezelf altijd op de tweede plaats te zetten.
• Je voelt de behoefte om je aan te passen aan de verwachtingen van anderen. Bovendien is je angst om anderen teleur te stellen uiterst intens.
• Je bezorgdheid over wat anderen van je denken is constant en bijna obsessief.
• De vrees om in de steek gelaten te worden is duidelijk aanwezig.
• Je toont een groot inlevingsvermogen. Daarom heb je vaak last van voortdurende emotionele infecties. Met andere woorden, je internaliseert de stress van je partner, de bezorgdheid van je beste vriend, of het ongemak van je familie.
• Je stelt je snel emotioneel open voor de mensen om je heen. In feite vertel je hen alles en heb je de neiging dingen uit te leggen zonder er zelfs maar over na te denken wat anderen met de informatie zouden kunnen doen.
• Je normaliseert de vernederingen, teleurstellingen en leegtes die de mensen in je omgeving je bezorgen. Dat komt omdat je hetzelfde patroon herhaalt als in je kindertijd, met je disfunctionele familie.

Welke effecten hebben die op je geestelijke gezondheid?

Door je op anderen te richten, ten koste van je eigen emotionele welzijn, raak je op allerlei manieren gewond. De poreusheid in je grenzen betekent dat je eigenwaarde nooit eens tot uiting komt. Bovendien heb je geen zelfrespect en zijn de mogelijkheden om je te richten op je eigen dromen en behoeften weinig meer dan wensdromen.

De gevolgen van tientallen jaren leven met deze gebroken en gevallen psychologische hekken zijn overweldigend.

• De behoefte om anderen te behagen put al je hulpbronnen uit. Daarom kun je te maken krijgen met stoornissen als angst en depressie.
• Het brengt je vaak in misbruikrelaties.
• Je zult nauwelijks persoonlijke en professionele zelfontplooiing bereiken.
• Waarschijnlijk heb je een jeugdtrauma opgelopen . Je hebt waarschijnlijk een verleden gehad waarin oprechte, geldige en veilige genegenheid ontbrak.

Poreuze grenzen herstellen

Als je in zo’n situatie verkeert, zal de overgang van poreuze grenzen naar gezonde grenzen diep persoonlijk werk van je vergen. Maar als je dat bereikt, kun je niet alleen je geestelijke gezondheid verbeteren, maar ook jezelf als mens sterker maken en beter aan je dromen en behoeften werken. Dus, waar moet je beginnen?

Zelfcompassie als validatieoefening

Je kunt geen grenzen stellen tussen jezelf en anderen als je niet eerst je eigen waarde erkent. Je moet je eigenwaarde versterken en jezelf met compassie behandelen.

Leer assertief te communiceren

Niets zal je zoveel voordeel opleveren als het leren van assertieve vaardigheden en communicatietechnieken. Duidelijk en zelfverzekerd spreken is een levensmiddel.

Voel je op je gemak om “NEE” te zeggen

Nee zeggen is geen agressieve daad. Het maakt deel uit van je dagelijkse interacties en is een vorm van zelfrespect. In feite zal je werkelijkheid volledig veranderen als je eraan gewend raakt eisen af te wijzen en grenzen te stellen aan wat je niet wilt of geen zin in hebt.

Leer anderen teleur te stellen

Om samen te leven, om je psychologisch welzijn en persoonlijke groei te verbeteren, zul je af en toe meer dan één persoon in je omgeving moeten teleurstellen. Je kunt immers niet in elke mal en verwachting passen die anderen voor je hebben.

Ken je grenzen en verken je interesses

Wat wil je niet in je leven? Welke dynamiek, gebaren en gedragingen kun je niet langer tolereren in je relaties? Verduidelijk ze en houd ze in gedachten. Kijk dan in jezelf om te ontdekken wat het is dat je wilt en waar je van droomt.

Samenvattend: je besteedt waarschijnlijk de helft van je leven aan het focussen op anderen. Het is tijd om de lens te veranderen en jezelf wat meer te verkennen. Inderdaad, je bent belangrijker dan je misschien denkt, en het is tijd om jezelf te dienen zoals je verdient. Dus ruim die poreuze grenzen op en voorkom dat je waardigheid en geluk erdoor ontsnappen.