Pistantrofobie: als je angst om te vertrouwen ervaart
De meesten van ons hebben op een bepaald moment in ons leven teleurstelling of verraad in de liefde ervaren. En we hebben allemaal ervaren hoe moeilijk het is om iemand die ons onrecht heeft aangedaan weer te vertrouwen. Vertrouwen is op zich geen gemakkelijke taak, maar als je ook nog eens last hebt van pisantrofobie, angst om te vertrouwen, kan dat bijna onmogelijk zijn.
Vertrouwen is iets dat je wel of niet hebt: er is geen tussenvorm. Het komt voort uit maanden en jaren van gedeelde relaties en ervaringen.
We weten dat het lang duurt om vertrouwen te verdienen, maar dat er weinig voor nodig is om vertrouwen te verliezen. Ze zeggen echter ook dat het laatste wat we verliezen, hoop is en dat de tijd alle wonden heelt.
Wat is pistantrofobie?
Pistantrofobie wordt gekenmerkt door een irrationele angst voor het opbouwen van een intieme en persoonlijke relatie met een ander. Vroegere trauma’s of schadelijke ervaringen hebben zo veel gewicht gekregen, dat de angst sterker wordt dan het verlangen om anderen te vertrouwen.
Mensen met deze aandoening beginnen het gevoel te krijgen dat iedereen hen vroeg of laat zal teleurstellen of verraden. Ze worden uiterst wantrouwig. Ze zijn bang voor het idee dat dingen die hen hebben geschaad in het verleden zich kunnen herhalen en willen dat niet laten gebeuren.
“Waarom overkomt dit mij altijd?” “Ik zal nooit gelukkig zijn.” “Ik ben altijd alleen.” Dit zijn enkele van de zinnen die ze steeds weer in hun hoofd zullen herhalen. Ze willen liefde en vertrouwen geven, maar voelen dat niet. Ze voelen naast wantrouwen ook teleurstelling, frustratie, verdriet, woede, schuld of gegeneraliseerde schaamte.
Gedragingsuitingen die passen bij de angst om te vertrouwen
Niemand wil pijn voelen, maar als we ons vermogen om te vertrouwen verliezen, verliezen we de basis van elke interpersoonlijke relatie. De gevolgen voor mensen met angst om te vertrouwen beperken zich niet tot emoties, maar komen ook terug in andere aspecten van hun leven: hun werk, hun gezin en hun romantische relaties.
Dit leidt ertoe dat ze asociaal worden en zich van de buitenwereld afsluiten. Sommige van de gedragingen die ze vertonen, zijn:
- Het vermijden van activiteiten die nauw contact met anderen vergen.
- Zich terugtrekken uit angst voor kritiek. Er is een overdreven angst om beoordeeld, afgewezen of verraden te worden.
- Niet aanwezig zijn bij evenementen of bijeenkomsten waar ze te maken hebben met vreemden.
- Geen risico’s nemen die hun emoties in gevaar kunnen brengen. Ze zijn erg terughoudend om met andere mensen in contact te komen. Ze zijn bang om zich voor anderen open te stellen. Om die reden lijken ze soms eenzaam, introvert, terughoudend en een soort ‘kluizenaars.’
- Proberen intieme relaties te vermijden uit angst opnieuw teleurgesteld te zijn. Ze willen geen relatie meer vanwege hun vrees dat hun vertrouwen weer misplaatst zal zijn.
Al deze gevolgen worden steeds erger naarmate de persoon met de angst om te vertrouwen emotioneel betrokkener is bij de ander.
Een gebrek aan zelfvertrouwen
Normaal gesproken beginnen de problemen met het vertrouwen van anderen met een gebrek aan vertrouwen in jezelf. Dit wantrouwen beïnvloedt direct de intuïtie of het zesde zintuig dat aangeeft of iemand betrouwbaar is of niet.
Mensen met een angst om te vertrouwen hebben op zich geen gebrek aan intuïtie; ze vertrouwen het gewoon niet. Ook al vertrouwen mensen zonder deze fobie niet altijd op hun intuïtie, ze zijn niet in paniek als ze onzeker zijn. Dan vertrouwen zij op hun oordeel, omdat dat het enige is waarop ze kunnen bouwen.
Dit gebrek aan vertrouwen in onze intuïtie vermindert vaak ons vertrouwen in onze andere vaardigheden, zoals het verdedigen van onszelf als iemand ons aanvalt. Omdat we dus denken dat we weerloos zijn, zullen we nog wantrouwiger worden. De fobie verandert zo in een nog groter probleem.
In deze context wordt het opbouwen van relaties een zeer moeilijke taak. Het is alsof we een heel hoge berg proberen te beklimmen terwijl we duizelig zijn. De angst om te vallen neemt toe bij elke stap die we zetten, totdat we het gevoel hebben dat we niet meer vooruit komen. Daarom kappen veel mensen met pistantrofobie relaties abrupt af. Ze kunnen niet langer doorgaan met klimmen en de relatie verdiepen.
Therapie is de beste stap die je kunt zetten
Vertrouwen komt niet van de ene op de andere dag terug. Dat geldt zowel voor het vertrouwen in jezelf als in anderen. Daarom is het belangrijk om hulp te krijgen om de angst om te vertrouwen te overwinnen. Psychologen kunnen ons helpen om onze emotionele wonden te helen. Door de oorzaak aan te pakken, lossen we het probleem waarschijnlijk op.
- Het doorlopen van een goed verwerkingsproces is van vitaal belang als we weer vertrouwen willen krijgen. Daarvoor moeten we de pijn die we voelen accepteren en niet voor onze gevoelens weglopen. Ook mogen we het probleem niet minimaliseren of de andere kant op kijken.
- Het kost tijd en rust. Je emoties moeten stabiliseren, dus het is geen goed idee om een nieuwe relatie aan te gaan. Je bent er waarschijnlijk niet klaar voor om iemand opnieuw te vertrouwen zonder dat er weer trauma’s optreden.
- Oefen alledaagse situaties die vertrouwen vereisen. Delegeer bijvoorbeeld een aantal dingen aan je partner, zodat je vertrouwen geleidelijk toeneemt. Doe gezamenlijke activiteiten om de aandoening te verminderen.
Vertrouwen hebben in de ander is niet alleen een echte uitdaging, maar ook een absolute noodzaak. Het vertrouwen dat we in onze naaste omgeving hebben, heeft meerdere voordelen. Zo verhoogt het ons geluk en zelfvertrouwen, waardoor we onze problemen beter en met minder stress het hoofd kunnen bieden. Het is zeker de moeite waard.
