Pathologisch verdriet bij kinderen

In dit artikel lees je alles over pathologisch verdriet bij kinderen: wat het is, de manier waarop het zich manifesteert, waarom kinderen dit doormaken en hoe het kan worden behandeld.

Geschreven en geverifieerd door de psycholoog Bernardo Peña Herrera.

Laatste update: 27 december, 2022

Pathologisch verdriet is accepteren en je aanpassen aan een verlies (van een geliefde, een object of een situatie). Dit is moeilijk voor elk individu. Wij, als volwassenen, hebben het waarschijnlijk minstens één of twee keer meegemaakt en hebben gezien hoe moeilijk het is.

Voor kinderen is het echter nog moeilijker. Verdriet is vooral moeilijk voor kinderen omdat ze gevoeliger zijn voor veranderingen en verliezen dan de gemiddelde volwassene.

Dat gezegd zijnde manifesteert pathologisch verdriet bij kinderen zich als een onaangepast syndroom dat ernstige gevolgen kan hebben voor hun algemene ontwikkeling en welzijn. In dit artikel analyseren we onder andere wat pathologisch verdriet bij kinderen is en bespreken we de prognose en de behandeling ervan.

Pathologisch verdriet bij kinderen: wat zijn de symptomen?

De meesten, zo niet iedereen, heeft het verlies van een geliefde ervaren. Zelfs als dit niet het geval is, is het algemeen bekend dat dit erg pijnlijk is. Bij kinderen hangt deze reactie echter vooral af van hun ontwikkeling.

Op de leeftijd van vijf of zes beginnen kinderen te begrijpen wat de dood is. Als ze negen of tien worden, kunnen ze dit vaak helemaal begrijpen. In principe begrijpen oudere kinderen dat de dood een onomkeerbaar proces is, dat de overledene nooit zal terugkeren en dat ze hun wereld vroeg of laat moeten aanpassen.

Hier zijn enkele van de kenmerkende symptomen van pathologisch verdriet bij kinderen:

• Intens verdriet.
• Aanhoudend huilen.
• Prikkelbaarheid of agressiviteit.
• Gedachten over de dood.
• Ontkenning en onvermogen om de dood te accepteren of woedend zijn.
• Intense melancholie en verdriet.
• Gevoel van leegte.
• Gevoel van eenzaamheid.
• Zorg voor de overledene.
• Anhedonie (staat van verbazing of langdurige emotionele schok).
• Moeilijkheden om met anderen te communiceren.
• Intense emotionele reacties op de herinnering aan de overledene.
• Psychosomatische aandoeningen.
• Vermijden van plaatsen, mensen of dingen gerelateerd aan de overledene en de dood zelf.

Als gevolg interfereren deze symptomen met het normale functioneren van het kind, wat significante academische, sociale en familieproblemen veroorzaakt.

Soorten verdriet bij kinderen en volwassenen

Horowitz et al. (2003) identificeerde vier soorten pathologisch verdriet bij kinderen en volwassenen:

• Chronisch verdriet: de pijn van het verlies is nog steeds intens na een jaar voor volwassenen en na zes maanden voor kinderen. Het individu kan zich onder andere moeilijk aanpassen aan zijn nieuwe leven zonder zijn geliefde.
• Uitgesteld verdriet: na het verlies vertoont de persoon slechts enkele emoties. Na een tijdje ervaren ze echter een sterke emotionele rouw.
• Overdreven verdriet: de persoon voelt zich zo overweldigd door de pijn dat hij zelfs zijn toevlucht neemt tot agressief gedrag en zelfbeschadiging. Bovendien kan dit leiden tot andere psychische stoornissen.
• Gemaskeerd verdriet: de persoon heeft fysieke en emotionele problemen die tot andere problemen kunnen leiden. De persoon is zich er echter niet van bewust dat dergelijke problemen zijn afgeleid van verdriet.

Normaal versus pathologisch verdriet bij kinderen

Een normaal rouwproces wordt begrepen als de vitale fase waarin een persoon:

• Reageert op het verlies.
• Begrijpt wat het verlies inhoudt.
• Hun leven zonder hun geliefde opnieuw vorm geeft.
• Het verlies accepteert.
• De herinnering aan de geliefde veroorzaakt geen significante emotionele reacties.

Maar hoe lang moet dit proces duren? Wetenschappers en professionals in de geestelijke gezondheidszorg besloten om een ​​aanpassingscriterium vast te stellen in plaats van een temporeel criterium. Ze waren het er ook over eens dat normaal verdriet het leven van een persoon niet belemmert.

Echter, pathologisch verdriet bij kinderen, dat minstens 6 maanden duurt, is een stuk ingewikkelder. Dit zijn de belangrijkste tekens die het karakteriseren:

• Dit verdriet is intenser en langduriger.
• Het geeft aanleiding tot onaangepast gedrag, vermijdingsgedrag dat uiteindelijk het leven van het kind belemmert of beperkt.
• Het kan vervolgens de emoties, het zelfrespect en de identiteit van het kind beïnvloeden.

De controverse verbonden met pathologisch verdriet bij kinderen

Sommige professionals in de geestelijke gezondheidszorg en wetenschappers ontkennen deze diagnostische categorie in de DSM-5. De reden hiervoor is dat ze geloven dat elke persoon zijn emoties op zijn eigen manier verwerkt, interpreteert en uitdrukt.

Voor deze psychologen, artsen en psychiaters zou het benoemen van pathologisch verdriet als een psychopathologische aandoening niets meer zijn dan iemand als mentaal ziek bestempelen, terwijl ze in werkelijkheid alleen gevoelig zijn voor verlies.

Aan de andere kant zijn andere professionals het erover eens om het aan de DSM-5 toe te voegen zodat er meer informatie is over de specifieke tekenen en symptomen.

Ze geloven dat het belangrijk is om het ziektebeeld, het verloop en de prevalentie ervan te begrijpen. Dit om vervolgens verkeerde informatie te voorkomen en het bewustzijn over dit onderwerp en de effectieve behandeling ervan te vergroten.

Enkele aanbevelingen 

Tegenwoordig zijn er effectieve psychologische behandelingen om pathologisch verdriet bij kinderen en volwassenen te behandelen. Het eerste dat moet gebeuren, is contact opnemen met een psycholoog om deze aandoening te behandelen.

We willen echter ook enkele andere aanbevelingen met betrekking tot pathologisch verdriet bij kinderen delen:

• Praat met het kind en beantwoord hun vragen en zorgen.
• Laat het kind vrij zijn gevoelens en gedachten te uiten.
• Zorg ervoor dat het kind over de juiste informatie over de dood beschikt en dat ze weten hoe hun leven eruit zal zien nu hun geliefde is verdwenen.
• Wees ook attent genoeg om te reageren op al hun vragen. Laat hen bijvoorbeeld weten dat je er bent om ze te helpen met eventuele angsten of onzekerheden die ze kunnen hebben.
• Wees begripvol en geduldig met het kind.
• Bied ze gedurende het hele proces vertrouwen en genegenheid.

Of het nu pathologisch is of niet, verdriet is nooit makkelijk. Het is essentieel om te leren er te zijn voor mensen die door een rouwproces gaan. Laat ze, in plaats van veroordelend te zijn, weten dat ze niet alleen zijn en dat hun gevoelens volkomen geldig zijn. Wees een helpende hand in hun proces van aanpassing aan een nieuwe realiteit.