Opioïden: verslavende medicijnen

Het begint allemaal met kniepijn, of misschien rugpijn die je dagelijks leven begint te beïnvloeden. Of het kan terugkerende migraine zijn of de fysieke effecten van angst, zoals een gespannen kaak. We gaan naar de dokter die ons één van de vele opioïden voorschrijft die typisch gebruikt worden voor pijnbestrijding…en alles verandert. Opioïden zijn enkele van de krachtigste pijnverlichtende medicijnen die we hebben, maar tegelijkertijd zijn ze ook het meest verslavend.

Als we het over opioïden hebben, komen er misschien een paar namen bij je op. Michael Jackson, Prince en Philip Seymour Hoffman overleden allemaal aan hun verslaving aan kalmerende middelen en opioïden of andere stoffen. Een dergelijk product is bijvoorbeeld fentanyl, een synthetische opioïde die alleen kan worden verkregen met doktersrecept.

Sterfgevallen onder beroemdheden komen veel in de aandacht, maar er is één objectief feit dat we niet kunnen negeren: deze drugs veroorzaken meer sterfgevallen dan drugskartels. We hebben het er niet vaak over, maar psychiater Allen Frances, een van de auteurs van de DSM-IV, wel. De laatste tijd is hij een belangrijke criticus van de farmaceutische industrie geworden.

Opioïden zijn de meest voorgeschreven geneesmiddelen voor pijnverlichting, maar het probleem is dat de prijs die we betalen voor verlichting te hoog is. Bovendien doen we dat vaak blindelings en begrijpen we niet volledig wat de gevolgen op de lange termijn zullen zijn.

Opioïden, uiterst verslavende medicijnen

Opioïden zijn in eerste instantie positief voor onze hersenen. Waarom? Omdat ze de activiteit van endorfines nabootsen, het opwekken van gevoelens van plezier en het verdoven pijn. Daarom zijn deze medicijnen zeer nuttig tijdens een operatie, voor acute en aanhoudende pijn, of voor het verbeteren van de kwaliteit van het leven van kankerpatiënten.

Daarnaast is het belangrijk om onderscheid te maken tussen opiaten en opioïden. Enerzijds zijn “opiaten” stoffen die rechtstreeks uit de opiumplant worden geëxtraheerd, zoals morfine. Anderzijds zijn “opioïden” alle synthetische of halfsynthetische producten met dezelfde werking als natuurlijke opiaten.

Hoe werken ze?

Terwijl sommige opioïden onmiddellijk werken, moeten anderen herhaaldelijk worden genomen om te werken. Het maakt niet uit of we pijn voelen op het moment dat we het middel innemen; het voorkomt en reguleert het verschijnen van pijn. Dit alles gebeurt via een uitgekiend mechanisme in onze hersenen. Het werkt als volgt:

• Ten eerste, deze geneesmiddelen bereiken ons lichaam en maken contact met de specifieke opioïde receptoren (μ, κ, en δ) van het zenuwstelsel en andere weefsels.
• Deze receptoren zijn gerelateerd aan het Gi/o eiwit. Vervolgens werkt het eiwit door het remmen van de werking van cyclisch adenosinemonofosfaat, het openen van kaliumkanalen en het sluiten van de presynaptische calcium receptoren. Dit vermindert neuronale prikkelbaarheid en dus elke vorm van pijn.

De werking van opioïden duurt gemiddeld tussen de drie en vier uur. Synthetische soorten kunnen echter veel langer meegaan. Deze drugs creëren een gevoel van vreedzame ontspanning, een drastische vermindering van angst, en vaak een aangenaam gevoel van geluk.

Ondanks deze positieve aspecten zijn de effecten kort, beperkt en duur. De prijs: onze lichamelijke en geestelijke gezondheid. Wanneer de stroom van chemische stoffen die door de drug worden verstrekt verdwijnt, raken onze hersenen in principe in paniek. Als een persoon gedurende langere tijd deze drugs neemt, ontwikkelt hij of zij ook een tolerantie en zal daarom snel ontwenningsverschijnselen ervaren.

Effecten van opioïden op ons lichaam

De effecten van opiaten en opioïden variëren afhankelijk van hoe lang de persoon ze heeft gebruikt. We kunnen het echter in de volgende fasen opsplitsen:

In de eerste plaats de beginfase:

• Oververhitting van de huid
• Droge mond
• Zwaar gevoel in de ledematen
• Misselijkheid
• Jeuk

Dan na drie tot vijf uur:

• Dufheid
• Niose: samentrekking van de pupillen
• Constipatie
• Verwarring
• Kleine visuele hallucinaties
• Duizeligheid
• Moeilijkheden om te concentreren
• Apathie

Tot slot de effecten op lange termijn:

• Spijsverteringsstoornissen: gebrek aan eetlust, chronische obstipatie
• Veranderingen met betrekking tot het hart
• Artritis en andere reumatische problemen
• Ernstige geheugen-, aandachts- en motivatiestoornissen
• Hallucinaties
• Plotselinge stemmingswisselingen
• Depressie
• Angst
• Slapeloosheid
• Veneuze ontsteking
• Infecties van de huid en witte weefsels
• Leverziekten
• Ademhalingsziekten

De noodzaak om de toediening van opioïden te reguleren

Hippocrates definieerde opiaten onder de slogan “Divinum opus est sedare Dolores” (verlichten van pijn is goddelijk werk). Maar in dit geval moeten we het oneens zijn met de wijze dokter, waarbij we ons opnieuw moeten realiseren dat het verlichten van pijn het werk is van artsen en niet van goden. Het is onze verantwoordelijkheid om deze stoffen goed te gebruiken.

In feite wordt één derde van de mensen die opioïden een maand lang gebruiken er tolerant voor en er dan verslaafd aan. Het is ook bekend dat de verkoop van opiaten sinds 1999 wereldwijd is verviervoudigd.

De farmaceutische industrie houdt zich bezig met fysieke en mentale pijn. Daarom is meer nodig dan alleen individueel bewustzijn. We hebben ook adequate regelgevingsstrategieën nodig van regeringen, overheidsinstellingen en medische centra.

Bibliografie

Jesús Florez (2008) “Farmacología humana” Barcelona: Masson