Onbewuste angst: kun je angstig zijn zonder het te weten?
Is het mogelijk dat iemand aan angst lijdt en zich daar niet van bewust is? In feite is het probleem met psychische stoornissen dat ze vaak verward kunnen worden met persoonlijkheidskenmerken.
Dit kan bijvoorbeeld gebeuren bij mensen die lijden aan dysthymie of een aanhoudende depressieve stoornis. Ze nemen aan dat het gewoon is zoals ze zijn. Ze geloven dat ze gewoon het soort persoon zijn dat cyclische perioden van verveling, apathie en gevoelens van extreme ontgoocheling doormaakt.
Het chroniseren en normaliseren van ongemak heeft echter een prijs. Het bereikt extreme situaties. Aanhoudende apathie en stress die niet worden aangepakt kunnen bijvoorbeeld leiden tot een zware depressie. Je kunt ook lijden aan onbewuste angst. Dit is een toestand waarin rusteloosheid en nervositeit als achtergrondgeluid worden ervaren.
Het is het soort psychofysische ervaring dat je gedurende lange tijd kan vergezellen. Er is geen specifieke aanleiding om het te verklaren. In feite is het meer een voortdurend gevoel dat je je grens hebt bereikt, zowel mentaal als emotioneel. Het vertaalt zich in een breed scala aan symptomen, zoals druk op de borst of een duidelijk onvermogen om te ontspannen.
Je vindt het idee misschien verrassend dat je aan angst kunt lijden zonder het te beseffen. Toch heb je, zoals we al eerder zeiden, als mens de neiging om bepaalde feiten, gewaarwordingen en mentale benaderingen te normaliseren. Deze zijn, verre van normaal, uiterst schadelijk.
Je manier van reageren op de omgeving en stressvolle stimuli kan een patroon vormen waarin angst in je mentale register wordt geïnstalleerd.
Onbewuste angst
Je zou verbaasd zijn over het aantal mensen dat lijdt aan een gegeneraliseerde angststoornis en dat niet weet. In de regel verschijnt deze psychische aandoening in de adolescentie en wordt het geleidelijk de algemene aanpak die deze personen gebruiken om bijna alle omstandigheden te filteren en te verwerken. Het probleem ligt in het feit dat we niet altijd begrijpen hoe angst werkt.
Als je onbewust aan angst lijdt, zul je waarschijnlijk de dokter bezoeken voor verschillende lichamelijke kwalen. Slapeloosheid en uitputting komen in deze gevallen het meest voor. Maar als deze lichamelijke symptomen aanhouden en je wordt doorverwezen naar psychologische zorg, begrijp je waarschijnlijk de reden niet. Er is immers niets ergs met je gebeurd, dus waarom heb je een psycholoog nodig?
Dat komt omdat je waarschijnlijk denkt dat er voor het ontstaan van angst een duidelijke bron moet zijn die de angst triggert. Maar in de meeste gevallen ontstaan er denkpatronen die gewend zijn aan overmatig piekeren en het anticiperen op bedreigingen die niet bestaan.
Je zult je er dus niet per se van bewust zijn dat het probleem niet aan de buitenkant zit, maar in je geest zelf en hoe je de werkelijkheid verwerkt.
Wanneer angst in de loop van de tijd aanhoudt en je je er niet van bewust bent, kunnen je neurale circuits gevoelig worden. Uiteindelijk verwerken ze bijna alles als een bedreiging.
Hoe manifesteert het zich?
Onder onbewuste angst wordt verstaan een toestand van voortdurende onrust en nervositeit. Maar ondanks het feit dat, als je eraan lijdt, het je leven beperkt, handel je niet naar het ongemak en normaliseer je het niet.
Bovendien weet je niet eens dat je symptomen een psychische stoornis definiëren en niet alleen te wijten zijn aan het feit dat je ‘gewoon bent zoals je bent’. Hier zijn de manieren waarop onbewuste angst zich meestal manifesteert. Je:
- neemt elke moeilijkheid en elk probleem, hoe groot of klein ook, tot het absolute uiterste. Met andere woorden, je maakt van molshopen bergen.
- hebt voortdurend het gevoel dat je je mentale en fysieke grens hebt bereikt.
- maakt je altijd zorgen.
- hebt altijd het gevoel dat er ‘iets staat te gebeuren’. Deze ervaring, van altijd alert zijn ondanks dat er geen echt gevaar is, is een gemeenschappelijk kenmerk van onbewuste angst.
- hebt moeite je te ontspannen of los te koppelen tijdens weekends of vakanties.
- geest houdt nooit op met herkauwen, anticiperen op de toekomst, herkauwen wat er al gebeurd is, wat je nog niet gedaan hebt, enz.
- ervaart druk op de borst, tachycardie, en soms het gevoel dat je niet goed kunt ademen.
- hebt last van slaapstoornissen.
- eetpatronen veranderen.
- ervaart af en toe spijsverteringsproblemen.
Waarom besef je niet dat je aan angst lijdt?
Angst loopt en werkt soms onder het substraat van het bewustzijn. Daarom besef je niet dat het er is en alles verandert. Het doet dat stilletjes, trekt aan de touwtjes van je geest, verandert de focus, laat je zorgalarm afgaan en hyperactiveert je sympathische zenuwstelsel (dat verantwoordelijk is voor epinefrine en noradrenaline).
Er zijn verschillende redenen die verklaren hoe je aan angst kunt lijden zonder het te beseffen. Eén daarvan houdt verband met genetica. Studies (Engelse link) zoals die van de Universiteit van Freiburg (Duitsland) hebben aangetoond dat aandoeningen als gegeneraliseerde angst een biologische component hebben. De erfelijkheid is 30 procent.
Soms vertonen de hersenen al op jonge leeftijd een neiging tot overmatig piekeren. Er kan ook sprake zijn van een hyperactiviteit van het sympathische zenuwstelsel, zoals hierboven vermeld. Dit betekent dat sommige kinderen en adolescenten altijd alert zijn en meer angsten en fobieën (Engelse link) vertonen dan de meesten.
Als de omgeving dit gedragspatroon normaliseert, kunnen deze personen de volwassenheid bereiken in de veronderstelling dat het gewoon aan hun persoonlijkheid en hun manier van zijn ligt. Terwijl er in werkelijkheid sprake is van een onderliggende angst die chronisch is geworden.
De aanleiding voor angst is altijd die van een mens die begiftigd is met het vermogen zich een angstaanjagende toekomst voor te stellen.
Hoe wordt onbewuste angst behandeld?
Onbewuste angst is het soort angst dat je ervaart zonder je ervan bewust te zijn. De eerste stap is te begrijpen waar het vandaan komt. Daarnaast moet je de mechanismen leren kennen van de aandoening die je gevangen houdt.
Als je lange tijd met dit soort stille werkelijkheid hebt geleefd, zal elk therapeutisch werk complex zijn. Dat komt omdat je geest felle cognitieve vooroordelen, hardnekkige beperkende overtuigingen en diep vervormde gedachten met zich meedraagt die je jarenlang hebt versterkt. Er zijn echter enkele echt effectieve behandelingen die je kunnen helpen de controle over je leven terug te krijgen:
- Farmacologische benaderingen, zoals benzodiazepinen en serotonine- en noradrenalineheropnameremmers, maken vaak deel uit van de behandeling. Dat gezegd hebbende, wordt elk geval altijd op individuele basis behandeld.
- Cognitieve gedragstherapie is de meest effectieve psychotherapeutische aanpak voor angststoornissen.
- Ontspanning en diepe ademhalingstechnieken zijn aanvullende hulpmiddelen die kunnen helpen.
In alle gevallen van onbewuste angst is het doel van de behandeling het uitschakelen van de mentale ruis die er altijd is. Als dit verdwijnt, keert het welzijn terug.
Alle siterte kilder ble grundig gjennomgått av teamet vårt for å sikre deres kvalitet, pålitelighet, aktualitet og validitet. Bibliografien i denne artikkelen ble betraktet som pålitelig og av akademisk eller vitenskapelig nøyaktighet.
- Garcia R. Neurobiology of fear and specific phobias. Learn Mem. 2017 Aug 16;24(9):462-471. doi: 10.1101/lm.044115.116. PMID: 28814472; PMCID: PMC5580526.
- Martin EI, Ressler KJ, Binder E, Nemeroff CB. The neurobiology of anxiety disorders: brain imaging, genetics, and psychoneuroendocrinology. Psychiatr Clin North Am. 2009 Sep;32(3):549-75. doi: 10.1016/j.psc.2009.05.004. PMID: 19716990; PMCID: PMC3684250.
- Morris-Rosendahl DJ. Are there anxious genes? Dialogues Clin Neurosci. 2002 Sep;4(3):251-60. doi: 10.31887/DCNS.2002.4.3/dmrosendahl. PMID: 22033820; PMCID: PMC3181683.