Neofobie, de angst voor het nieuwe

Irrationele angst voor het onbekende is een reactie die vaker voorkomt dan we denken. Leer deze fobie op te sporen, hoe deze ontstaat en de strategieën om ermee om te gaan, zodat deze je leven niet beperkt.

Wantrouwen tegenover het onbekende beschermt ons tegen potentiële gevaren, maar wanneer het veralgemeend wordt, weerhoudt het ons ervan ons open te stellen voor nieuwe ervaringen. Het is wat bekend staat als neofobie of angst voor het nieuwe, en het vertegenwoordigt een van de meestvoorkomende en wijdverbreide angsten onder de bevolking.

Het leren herkennen ervan en het kennen van de mogelijke oorzaken ervan zijn essentieel om ermee om te kunnen gaan. Om al deze redenen zullen we ons verdiepen in de manifestaties van deze angst en de meestvoorkomende triggers. We zullen ook zien wat je kunt doen als je denkt dat je bang bent om iets onder ogen te zien dat je niet weet of kent.

Wat is neofobie en hoe manifesteert het zich?

Angst voor het nieuwe is een psychopathologische verandering die wordt gekenmerkt door een irrationele en onevenredige angst voor elke nieuwe situatie of stimulus. De oorsprong van dit woord is Grieks en bestaat uit neos (nieuw) en phobos (angst).

Over het algemeen geven mensen de voorkeur aan de scenario’s die we kennen. Dit omdat we een zeker ongemak tonen als we geconfronteerd worden met wat vreemd of ongekend voor ons is. De angst voor het onbekende zorgt er dan ook voor dat we overmatig reageren en beperkingen in het dagelijks leven veroorzaken.

Elke vorm van actie die een verandering in de routine veroorzaakt, zal een overweldigende angst veroorzaken. Bijvoorbeeld: de eerste werkdag, een verhuizing of het starten van een activiteit zijn onmogelijke situaties voor iemand met deze fobie.

Het kan op elk moment in de levenscyclus voorkomen, hoewel de angst afhangt van de eisen van elke fase. Dat wil zeggen dat angsten tijdens de kindertijd verband houden met school, eten en hobby’s; terwijl op oudere leeftijd de angst bijvoorbeeld verschuift naar nieuwe technologieën.

Symptomen

In principe kunnen de soorten angst worden onderverdeeld in drie gebieden: lichamelijk, cognitief en motorisch. Dit staat bekend als het triple response-systeem. De eerste heeft betrekking op hoe de emotie in het lichaam voelt. De tweede, cognitieve, zijn de gedachten die angst genereert. Ten slotte is de motorische component het gedrag of wat waarneembaar is.

Laten we, uitgaande van deze aanpak, eens kijken wat de symptomen van angst voor het nieuwe zijn:

• Lichamelijk : tachycardie, beklemmend gevoel op de borst, spierspanning, zweten, hoofdpijn, trillen, een knoop in de maag voelen, enz.
• Cognitief: catastrofale overtuigingen, negatieve gedachten, herkauwers of een gevoel van mentale blokkade.
• Gedragsmatig: het vermijden van nieuwe situaties, het tonen van geruststellend gedrag en afhankelijkheid van andere mensen of bijgelovig gedrag.

Oorsprong van neofobie

In de psychologie is het niet mogelijk om één enkele trigger vast te stellen die de oorsprong van welk gedrag dan ook verklaart. In plaats daarvan hebben we verschillende theorieën uit het gedragsmodel die ons helpen begrijpen hoe een fobie ontstaat en in stand blijft. We zullen de belangrijkste bespreken.

Klassieke of Pavloviaanse conditionering

Dit zijn de experimenten die Pavlov aan het begin van de 20e eeuw uitvoerde met honden. Daardoor kon hij klassieke conditionering formuleren. Wanneer een neutrale stimulus vergezeld gaat van een stimulus met een affectieve lading, zal de neutrale stimulus, die in het begin niets betekende, dezelfde reactie uitlokken als de emotionele.

Als een geluid gepaard gaat met een elektrische schok, zal de emotionele reactie van angst verschijnen wanneer alleen het geluid wordt gepresenteerd. Dit gebeurt omdat de associatie tussen geluid en schok wordt opgeslagen in het emotionele geheugen. Daardoor ontstaat er angst zodra het geluid wordt gehoord. Deze conditionering is een zeer snel en krachtig proces.

In het geval van neofobie zou het als volgt kunnen worden geformuleerd: het ervaren van afwijzing door een collega op de eerste werkdag zou ervoor zorgen dat de aversieve ervaring wordt overgedragen op de onschuldige, en dat je bang bent om een andere baan te beginnen, zelfs als deze onbekend is..

De tweefactorentheorie van Mowrer

Deze theorie probeert uit te leggen waarom irrationele angsten ontstaan en waarom ze in stand worden gehouden. Volgens haar komen deze tot stand met een klassiek conditioneringsproces, zoals we eerder hebben gezien. Bovendien voegt hij eraan toe dat fobieën een proces van operante conditionering ondergaan.

Het ontstaat doordat iemand nieuwe situaties of prikkels vermijdt die angst veroorzaken. Wanneer de persoon dergelijke prikkels vermijdt, voelt hij op de korte termijn opluchting, maar op de lange termijn neemt de angst toe. Daarom bestaat de belangrijkste behandeling voor fobieën uit blootstelling.

Seligman-voorbereidingstheorie

Dit bekritiseert het feit dat alle stimuli hetzelfde gemak hebben om te worden geconditioneerd. Martin Seligman betoogde dat bij angst, die een biologische reactie is, bepaalde factoren vatbaarder zijn voor de vorming van een fobie.

Waarom komt een fobie voor slangen vaker voor dan voor teddyberen? Omdat de eersten een gevaar vormden voor onze voorouders. Daarom zijn we vatbaar voor het ontwikkelen van angst voor datgene wat in het verleden een bedreiging vormde. Dit hielp ons onszelf te beschermen, onszelf niet bloot te stellen aan schade en zo het voortbestaan van de soort te garanderen.

Bandura’s observationeel leervoorstel

Albert Bandura ontwikkelde een van de belangrijkste concepten in de psychologie: observationeel of plaatsvervangend leren. Leer door wat we bij anderen waarnemen, zelfs als we geen directe ervaring hebben gehad.

Veel fobieën verschijnen nadat ze getuige zijn geweest van iets slechts. Bijvoorbeeld: als we een aanval op een persoon door honden zien, is het waarschijnlijk dat we door die ervaring doodsbang zijn voor die dieren.

Hetzelfde principe wordt toegepast op neofobie: als een jong kind ziet dat zijn oudere broer een voedingsmiddel afwijst, zal hij zich er waarschijnlijk door afgewezen voelen, zelfs als hij het nog nooit heeft geprobeerd.

Voorbeelden van angst voor onbekende ervaringen

Binnen deze fobie liggen twee zeer verwante ervaringen, die je zeker bekend voorkomen: de angst voor succes en mislukking. Beiden delen dat er angst circuleert rond de uitkomst van een onbekende omstandigheid.

Bovendien is het aanwezig in situaties waarin we ons beoordeeld voelen. We zijn misschien bang dat we niet weten hoe we met succes moeten omgaan, of dat we anderen of onszelf teleurstellen als we falen.

Sport is een zeer gunstige omgeving om faalangst te ontwikkelen. Veel atleten van alle prestatieniveaus hebben er last van; vooral degenen die gewend zijn te winnen, omdat verliezen iets onbekends is.

Voedselneofobie, een veel voorkomend probleem bij kinderen

Aan de andere kant willen we, als we de ontwikkeling van deze angst bespreken, voedselneofobie noemen. Dat is namelijk een vaak geraadpleegd onderwerp in de kindergeneeskunde. De afgelopen jaren de aandacht van onderzoekers heeft getrokken.

Dit is de angst die wordt veroorzaakt door onbekend voedsel en, als gevolg daarvan, de weigering om het te eten. Veel ouders zijn wanhopig over het onderwerp eten met hun kinderen, en dat is begrijpelijk.

Volgens een artikel (Spaanse link) gepubliceerd in Hospital Nutrition Magazine wordt een dergelijke fobie geassocieerd met minder voedzame diëten en een hoger percentage obesitas bij kinderen.

In datzelfde artikel wordt erop gewezen dat de belangrijkste strategie voor de behandeling het blootstellen van het kind aan nieuwe voedingsmiddelen is. Dat kan door het kind te betrekken bij de bereiding van de maaltijden, maar ook via de ouders.

Met andere woorden: als ze de variatie in hun dieet vergroten, is de kans groter dat het kind in contact komt met voedsel dat het normaal gesproken afwijst.

Wat kan er aan neofobie gedaan worden?

Hoe intens of invaliderend fobieën ook zijn, het goede nieuws is dat er manieren zijn om ze te behandelen. In het geval van angst voor het nieuwe is het allereerst belangrijk om het te leren herkennen.

Niet alleen de symptomen, maar ook wat het veroorzaakt. Om dit te doen zul je een groter bewustzijn van jezelf moeten ontwikkelen en meer aandacht moeten besteden aan wat er in je gebeurt.

De volgende stap is het onder ogen zien van de angst. Voor dit doel is cognitieve gedragstherapie het meest bestudeerd en het meest efficiënt. Binnen deze therapie valt de exposuretechniek op.

Ontmaskeren betekent in contact zijn, direct of ingebeeld, met datgene waar je bang voor bent. Het is een van de meest effectieve technieken. Dit omdat het gewenning aan angst mogelijk maakt, terwijl de persoon tegelijkertijd verifieert dat het negatieve dat hij verwacht niet gebeurt. Om effectief te zijn, moet het echter continu en langdurig worden toegepast.

De toepassing van tentoonstellingen via technologische middelen, zoals virtual reality, heeft al enkele jaren aan relevantie gewonnen. Deze modaliteit is interessant voor het creëren van situaties waaraan je jezelf moeilijk live kunt blootstellen.

Volgens een onderzoek (Spaanse link) van de Universiteit van Concepción zou het gebruik van virtual reality bij de behandeling van angststoornissen effectief zijn, met een dosis-responsrelatie. Dat wil zeggen: hoe meer sessies, hoe meer voordelen er zouden worden behaald.

Overwin neofobie om zonder zoveel zorgen te leven

Het is normaal dat nieuwigheid ons een zekere mate van onzekerheid of ongemak bezorgt. In feite hoeft dit gedrag geen neofobie te zijn. Om over deze entiteit te praten is het noodzakelijk om aan bepaalde criteria te voldoen; De angst duurt bijvoorbeeld minimaal zes maanden.

Een fobie is een psychisch probleem dat beperkingen veroorzaakt. Daarom moeten we het niet normaliseren, maar juist het tegenovergestelde: proberen hulp te zoeken om het te overwinnen.

In deze zin is het raadzaam om contact op te nemen met een professional ter zake. Met hun steun kun je de angst van wat je niet weet achter je laten en jezelf bevrijden van deze zware last. Hoe eerder je jezelf in hun handen legt, hoe gemakkelijker het proces om neofobie te overwinnen zal zijn.