Misokinesie, een steeds vaker voorkomend psychologisch fenomeen

Vind jij het vervelend om iemand herhaaldelijk zijn handen, benen of voeten te zien bewegen? Als dat zo is, ervaar je wellicht misokinesie. Het treft één op de drie mensen, en jij zou een van hen kunnen zijn.
Misokinesie, een steeds vaker voorkomend psychologisch fenomeen
Valeria Sabater

Geschreven en geverifieerd door de psycholoog Valeria Sabater.

Laatste update: 27 december, 2022

Irriteert het je om iemand om je heen te hebben die niet stopt met met zijn vingers te trommelen op een tafel of zijn been op en neer te bewegen terwijl je zit? Als dat zo is, lijd je mogelijk aan een zeer specifiek psychologisch fenomeen dat misokinesie wordt genoemd.

Dankzij een onderzoek weten we dat het bij één op de drie mensen voorkomt en dat het verband houdt met misofonie (ongemak bij het horen van bepaalde geluiden).

Sinds de publicatie van een onderzoek door de University of British Colombia (Canada), waarover we later gedetailleerder zullen spreken, is deze term in een groot deel van de media viraal gegaan.

In feite is het alsof plotseling miljoenen mensen een naam kunnen geven aan die ergernis waar ze al jaren last van hebben. Inderdaad, tot voor kort was misokinesie een onbekende realiteit. Velen hebben er echter onder geleden en nu kunnen ze het eindelijk begrijpen.

Misokinesie wordt door veel mensen in hun werkomgeving ervaren. Of, als ze nerveuze partners hebben, die mensen met onbewuste lichamelijke tics die ze niet kunnen beheersen.

vrouw die bewegingen maakt met het been waardoor vrouw met misokinesie bij anderen wordt uitgelokt

Misokinesie: definitie, symptomen en oorzaken

Misokinesie is een psychische aandoening die ongemak, fobieën en irritatie veroorzaakt bij het zien en horen van iemand die niet stopt met bewegen.

Bijvoorbeeld iemand die niet kan stoppen met het maken van geluiden met zijn vingers. Als alternatief kunnen ze keer op keer op een pen klikken, in een stoel wiegen, of hun been op en neer bewegen, of met hun voet zwaaien wanneer ze gaan zitten.

Experts discussiëren al een tijdje over deze psychologische realiteit. Zo heeft de Universiteit van Amsterdam (Nederland) in 2014 een onderzoek (Engelse link) uitgevoerd.

Ze onderzochten eigenlijk het fenomeen misofonie. Dit verwijst naar het soort prikkelbaarheid dat iemand ervaart bij het horen van geluiden zoals het druppelen van een kraan of iemand die kauwt. De onderzoekers ontdekten echter ook een ander fenomeen.

Ze ontdekten zelfs dat veel van de mensen die aan misofonie (haat tegen geluid) leden, een andere extreme reactie kregen. Ze ervoeren gevoelens van ongemak bij het zien en horen van bepaalde lichaamsbewegingen. Het was toen dat Dr. Arjan Schröder en zijn collega’s aan de Universiteit van Amsterdam de term misokinesie bedachten: haat tegen beweging.

Wat zijn de symptomen?

Zeven jaar na deze eerste studie heeft de University of British Columbia het stokje overgenomen om het fenomeen misokinesie te verhelderen en beter te begrijpen. Deze studie (Engelse link) stelt dat misokinesie ongeveer 33 procent van de bevolking kan treffen. Dat is een hoog cijfer.

Als u wilt weten of u een van de getroffenen bent, zijn hier de symptomen:

  • Ongemak, prikkelbaarheid en zelfs gevoelens van woede wanneer iemand repetitieve lichaamsbewegingen uitvoert.
  • Iemand zien die een pen opent en sluit, in de klassieke stressbal knijpt of met zijn vingers knakt of trommelt, zorgt voor grote onrust. In feite kan het gevoel ondraaglijk worden, tot het punt dat je moet weglopen.
  • Er zijn mensen die het gevoel hebben niet in staat te zijn om samen te werken met een collega die veel met zijn benen beweegt als hij zit.
  • Misokinesie beïnvloedt elke persoon op een unieke manier en in verschillende mate. De meerderheid heeft de neiging om gewoon ongemak en angst te voelen. Er zijn echter ook mensen die het gevoel hebben niet in staat te zijn om naar hun werk te gaan of mensen te ontmoeten waarvan ze weten dat ze bijzonder nerveus zijn. Iemand kan bijvoorbeeld woedend worden als hij in de buurt is bij iemand met veel nerveuze tics (Engelse link).
  • Wanneer iemand met repetitieve bewegingen in de buurt is, kan de persoon met misokinesie zich niet concentreren of aan iets anders denken.

De oorsprong van misokinesie

Op dit moment, en met de studies die tot nu toe zijn uitgevoerd, zijn de oorzaken van misokinesie niet precies bekend. Daarom is meer onderzoekswerk nodig. De oorzaak van misofonie, die direct verband houdt met misokinesie, is echter bekend.

Misofonie, of geluidsfobie, waarbij men bang is om anderen te horen kauwen of zelfs ademen, blijkt zijn oorsprong in de hersenen te hebben. In feite wordt bij patiënten met misofonie hyperactiviteit waargenomen in de voorste insulaire cortex.

Dit deel van de hersenen activeert sterke emoties zoals angst of woede. Het verhoogt ook gevoelens van stress, zweten en hartslag. Iets soortgelijks kan gebeuren met misokinesie. Bovendien wordt gedacht dat het verband kan houden met spiegelneuronen.

Deze theorie suggereert dat het simpele feit dat iemand met een nerveuze tic wordt gezien, ook lijders aan misofonie activeert. Daarom zijn ze ook besmet door de rusteloosheid van de ander, maar op veel hogere niveaus.

vrouw mediteert om misokinesie te voorkomen

Wat kunt u doen als u last heeft van misokinesie?

Gezien het feit dat de incidentie van deze psychologische ervaring hoog is, wat zou de beste manier zijn om ermee om te gaan? Welnu, zoals we hebben opgemerkt, beïnvloedt misokinesie iedereen op een unieke manier.

Er zullen mensen zijn die bepaalde situaties aankunnen als ze geen aandacht schenken aan de persoon die de bewegingen maakt. In de meest extreme gevallen zal de patiënt echter een overweldigende onrust ervaren. In deze gevallen moeten ze deskundige hulp zoeken.

Over het algemeen kunnen ontspanningstechnieken en diep ademhalen, zoals visualisatie (het creëren van een alternatief mentaal beeld terwijl de bewegingen gaande zijn) helpen. Een andere eenvoudige strategie kan zijn om de persoon in kwestie te vragen om te stoppen met het uitvoeren van het gedrag. Maar zoals we heel goed weten, is dit niet altijd mogelijk…


Alle siterte kilder ble grundig gjennomgått av teamet vårt for å sikre deres kvalitet, pålitelighet, aktualitet og validitet. Bibliografien i denne artikkelen ble betraktet som pålitelig og av akademisk eller vitenskapelig nøyaktighet.


  • Jaswal, S.M., De Bleser, A.K.F. & Handy, T.C. Misokinesia is a sensitivity to seeing others fidget that is prevalent in the general population. Sci Rep 11, 17204 (2021). https://doi.org/10.1038/s41598-021-96430-4

Deze tekst wordt alleen voor informatieve doeleinden aangeboden en vervangt niet het consult bij een professional. Bij twijfel, raadpleeg uw specialist.