Mentaliseren: een falend vermogen bij borderline persoonlijkheidsstoornis
In je dagelijks leven is de manier waarop je je gedraagt gebaseerd op het gedrag van anderen. Inderdaad, wat andere mensen zeggen en doen en hoe jij reageert zijn bepalend voor je interacties. Maar om je persoonlijke en sociale wereld te laten werken, is het essentieel om verder te kijken en te begrijpen dat al je gedrag voortkomt uit je eigen eerdere mentale toestanden (gedachten, emoties). Dit is het vermogen om te mentaliseren. Als dit faalt, kunnen er aanzienlijke moeilijkheden ontstaan.
Mentaliseren stelt je in staat te begrijpen dat de handelingen van anderen overeenkomen met hun eigen interne processen en vast te stellen welke mentale inhoud hen beïnvloedt. Als je partner bijvoorbeeld emotioneel afstandelijk is, begrijp je dat hij misschien gestrest is over zijn werk. Of, als jij je humeur verliest, besef je dat angst je heeft overgenomen omdat een bepaalde situatie je heeft overweldigd.
Het hebben van deze informatie is cruciaal. Zonder die informatie zou je overgeleverd zijn aan de genade van je emoties en impulsen die je niet begrijpt en niet kunt beheersen. Dit zou je intens ongemak bezorgen en je relaties diepgaand beïnvloeden. Dit is precies wat er gebeurt bij borderline persoonlijkheidsstoornis (BPD).
Mentaliseren
Mentaliseren is de functie waarmee je nadenkt over je innerlijke toestand (gedachten, emoties, verlangens, behoeften) en die van anderen, en over hoe die je gedrag beïnvloeden.
Je bent niet met dit vermogen geboren, maar je hebt het ontwikkeld door socialisatie en de band met je eerste referentiefiguren, de volwassenen die je hebben opgevoed.
Als verzorgers in staat zijn zich met de zuigeling te verbinden, voor hem te zorgen, zijn emoties te spiegelen en correct op zijn behoeften te reageren, verloopt het proces soepel.
Aan de andere kant, als een verzorger emotioneel losgekoppeld is van de zuigeling en niet consequent reageert op hun interacties of zijn regulatiefunctie uitoefent, zal het kind ook niet leren zijn emoties te reguleren en zich tot hen te verhouden.
Het belang van gehechtheid
In het laatste geval zal de zuigeling een onveilige gehechtheid ontwikkelen . Bovendien zullen ze het vermogen tot mentaliseren niet verwerven. Dit leidt tot een reeks gevolgen. De volgende zijn het meest relevant:
- Ze kunnen last hebben van somatisaties. Dit zijn emoties die niet voldoende geïdentificeerd, uitgedrukt en gereguleerd zijn. Ze manifesteren zich in de vorm van lichamelijke symptomen.
- Ze kunnen hun emoties niet herkennen, benoemen, begrijpen of beheersen. Bovendien zijn ze zich niet bewust van de emoties die ze ervaren en weten ze niet hoe ze zich moeten verbinden met hun behoeften. Bijgevolg is het voor hen echt moeilijk om beslissingen te nemen en kunnen ze zich voortdurend leeg voelen.
- Het is moeilijk voor hen om de interne toestand van andere mensen af te leiden. In feite ontwikkelen ze geen adequate empathie. Daarom komt het vaak voor dat ze de handelingen van anderen verkeerd begrijpen. In feite kunnen ze denken dat die te wijten zijn aan iets dat ze zelf hebben gedaan.
- Ze hebben niet het gevoel dat ze eigenaar zijn van hun eigen gedachten en gevoelens. Ze hebben hierin geen controle. In plaats daarvan voelen ze zich overweldigd en gekaapt door interne processen en handelen ze impulsief.
- Hun mentale toestanden zijn meestal subjectieve voorstellingen van de wereld en komen ook niet volledig overeen met de werkelijkheid. Daarom is de impact van verontrustende of zelfkritische gedachten veel groter.
Mentalisatie en borderline persoonlijkheidsstoornis
Borderline persoonlijkheidsstoornis (BPD) is een complexe en ernstige psychische aandoening. Het wordt vooral gekenmerkt door moeite met het reguleren van emoties en het beheersen van impulsen, evenals instabiliteit in sociale relaties en zelfbeeld.
Uit onderzoek (Engelse link) is gebleken dat bij deze populatie in 69-80 procent van de gevallen sprake is van terugkerend suïcidaal gedrag, en het ervaren ongemak is intens. Daarom is het essentieel om een goed begrip te hebben van de stoornis en een reeks effectieve therapeutische benaderingen beschikbaar te hebben.
Volgens psychologen, Peter Fonagy en Anthony Bateman, ligt het falen in het vermogen tot mentaliseren ten grondslag aan de belangrijkste symptomen van BPD. Zij suggereren dat de lijders geen verzorgers hadden die gevoelig, verbonden en in staat waren zichzelf te reguleren en hun kinderen te leren hetzelfde te doen. Daarom ontwikkelden ze dit vermogen niet goed.
De rol van gehechtheid
Voor de vestiging van een veilige gehechtheid, en om mentalisatie te bevorderen, moet de volwassen verzorger in staat zijn de emoties die het kind uitdrukt te weerspiegelen of te spiegelen.
Ze moeten dat op een gemarkeerde en consistente manier doen, zodat het kind het kan integreren. Anders zullen ze namelijk niet in staat zijn om in hun geest een voorstelling van die emoties uit te werken. Ze zullen niet in staat zijn een verband te leggen tussen hun mentale toestanden en de werkelijkheid die ze om zich heen zien.
Als gevolg daarvan zal het kind moeite hebben om zijn mentale toestanden te identificeren en zich ermee te verbinden, en om ze te begrijpen en te beheersen. Evenmin zullen ze andere emoties adequaat kunnen interpreteren. Daarom raken ze overweldigd door emoties en impulsen. Bijgevolg lijden ze onder grote psychologische ongemakken en moeilijkheden in hun interpersoonlijke relaties.
Ze lijden echter niet aan een volledig onvermogen tot mentaliseren in alle situaties. Het komt vooral voor bij situaties van hoge emotionele activatie (Engelse link) en in de context van intense emotionele relaties. In feite is waargenomen dat op deze momenten een hyperactivering van de gehechtheid optreedt. Dit onderdrukt gedeeltelijk het vermogen tot mentaliseren.
Op mentaliseren gebaseerde therapie
In het licht van deze bevindingen is een interventiestrategie ontworpen die gericht is op het verlichten van het tekort. De therapie is gebaseerd op mentaliseren. Het bevordert onder andere het vermogen om deze reflectieve functie uit te voeren. Het leert impulscontrole en emotieregulatie en verbetert sociale vaardigheden.
Er zijn meerdere psychische stoornissen waarbij mentaliseren in enige mate faalt. Toch is het bij de borderline persoonlijkheidsstoornis dat deze interventie het meest noodzakelijk en effectief is gebleken.
Alle siterte kilder ble grundig gjennomgått av teamet vårt for å sikre deres kvalitet, pålitelighet, aktualitet og validitet. Bibliografien i denne artikkelen ble betraktet som pålitelig og av akademisk eller vitenskapelig nøyaktighet.
- Bateman, A., & Fonagy, P. (2010). Mentalization based treatment for borderline personality disorder. World psychiatry, 9(1), 11.
- Sánchez Quintero, S., & Vega, I. D. L. (2013). Introducción al tratamiento basado en la mentalización para el trastorno límite de la personalidad. Acción psicológica, 10(1), 21-32.
