Mentale blokkade door angst, wat kun je doen?

Soms, wanneer je toestanden van grote emotionele intensiteit ervaart, is het gebruikelijk dat je last hebt van mentale blokkades. Dit is eigenlijk een verdedigingsmechanisme. In feite verstoren je hersenen bepaalde processen om je te beschermen.

Geschreven en geverifieerd door de psycholoog Valeria Sabater.

Laatste update: 04 mei, 2023

Als je een mentale blokkade ervaart, veroorzaakt door angst, kun je halverwege een zin helemaal blanco worden. Het is een psychologisch verschijnsel dat je belet helder te denken en beslissingen te nemen. Deze storing in je redenering en gedachtestroom wordt bemiddeld door een toestand van grote emotionele intensiteit. In feite voelen je hersenen dat ze hun grens hebben bereikt.

Dit overkomt ons allemaal wel eens. Toch is het zowel vervelend als zorgwekkend. In veel gevallen kun je je zelfs heel vreemd voelen. Dit staat bekend als depersonalisatie. Het is een toestand waarin je je plotseling afgescheiden voelt van je geest, zonder echt te begrijpen wat er gebeurt.

Deze onderbreking in de hersenverwerking houdt rechtstreeks verband met toestanden van stress en angst. Het is echter ook verbonden met psychologische werkelijkheden zoals gebrek aan zelfvertrouwen en zelfs medische problemen zoals fibromyalgie. Laten we er eens naar kijken.

Mentale blokkade veroorzaakt door angst

Een mentale blokkade veroorzaakt door angst betekent dat je niet in staat bent te denken of je te herinneren wat je deed of zei. Het kan eenmalig zijn of meerdere dagen duren.

In het laatste geval ervaar je enige vertraging bij het denken. Het is alsof je omgeven bent door een zekere mentale mist waarin je het moeilijk vindt om te werken, te beslissen, creatief te zijn en zelfs sociaal met elkaar om te gaan.

Het is duidelijk dat, hoewel dit een veel voorkomend verschijnsel is, het ook een uiterst beperkend verschijnsel is. Mentale blokkade door angst maakt het je namelijk onmogelijk om je processen of denklijnen te volgen.

Dit beïnvloedt direct je reactievermogen. Je kunt bijvoorbeeld niet presteren bij een examen, niet doorgaan met een openbare toespraak, of zelfs niet onthouden waar je heen gaat tijdens het autorijden.

De volgende vraag die je moet stellen is: zijn deze ervaringen ernstig? Het antwoord hierop hangt af van de oorsprong ervan. Hoewel de aanleiding meestal emotioneel is (angst), kan het namelijk ook komen door een voedingstekort (vitamine b12), te weinig slaap, of als bijwerking van bepaalde medicijnen.

Maladaptieve angst en het effect ervan op de cognitie

Tegenwoordig komt angst buitengewoon veel voor. Het is een toestand die de neiging heeft je te overweldigen en je het gevoel te geven dat je geen controle meer hebt. Het is echter een inherent onderdeel van het leven. Het dient inderdaad een doel en is noodzakelijk. Het probleem is echter, dat je geneigd bent er niet goed mee om te gaan en het onaangepast wordt.

De Universiteit van Maryland (VS) deed onderzoek (Engelse link) dat suggereerde dat angststoornissen een grote invloed hebben op de cognitie (denkprocessen). Wanneer emoties zeer intens zijn en de hersenen alleen in overlevingsmodus handelen, komen mentale blokkades dan ook veel voor. Het is een verdedigingsmechanisme tegen een overload aan emoties.

Als de onbalans tussen neurotransmitters zo intens is, beginnen verschillende hersengebieden te falen. De gebieden die het meest worden aangetast zijn die van de ruimtelijke oriëntatie en het prefrontale gebied, waarmee we beslissingen kunnen nemen. Een mentale blokkade/vertraagd denken is bijna alsof je jezelf op stand-by zet. Het is een verdedigingsmechanisme om overmatige emotionele belasting te verminderen.

Mentale blokkade door angst wordt gemotiveerd door persoonlijkheid

Angst is vaak het gevolg van je persoonlijkheidsstijl. Bijvoorbeeld, perfectionisten hebben de neiging veel last te hebben van mentale blokkades door angst. Met hun constante behoefte om op elk mogelijk detail te letten en uitmuntendheid na te streven, gaan ze namelijk vaak tot ongezonde extremen.

Een andere aanleiding kan het bedriegerssyndroom zijn, dat vaak veroorzaakt wordt door een laag zelfbeeld. In dit geval heeft de persoon nooit het gevoel dat hij goed genoeg of competent genoeg is. Dit leidt tot situaties van grote emotionele intensiteit waarin ze vaak mentale blokkades ervaren.

Wat kun je in deze situaties doen?

Af en toe een mentale blokkade hebben door angst is niet echt een probleem. In feite herinneren dit soort ervaringen je er alleen maar aan dat je je emoties wat beter moet beheersen. Als het verschijnsel echter voortdurend optreedt, moet je een specialist raadplegen.

Soms kan er sprake zijn van een onderliggend gezondheidsprobleem. Desalniettemin, wat de oorzaak ook is, er zijn ook enkele eenvoudige strategieën om met dit soort psychologische effecten om te gaan die door stress of angst worden georkestreerd.

Ga terug

Als je vastloopt zonder te weten wat je zei of deed, probeer je dan te herinneren wat je eerder deed of wat je naar die situatie leidde. Als je bijvoorbeeld een gesprek hebt met iemand en je bent de draad kwijt, vraag dan aan de persoon wat het laatste was dat hij of zij tegen je zei.

Visualiseer om de emotionele lading te verminderen

Een mentale blokkade door angst wordt nooit opgelost door meer zorgen. In feite moet je je aanpak veranderen om de intensiteit ervan te verminderen.

Het ideaal is om een paar momenten te oefenen met mentale visualisatie (mentale beeldvorming). Stel je bijvoorbeeld een volkomen kalme scène voor. Hierdoor kunnen je hersenen opnieuw opstarten en je productie van neurotransmitters in evenwicht brengen.

Beoefen matige lichamelijke activiteit

Als de emoties hoog oplopen, is het nuttig om je toevlucht te nemen tot lichamelijke beweging. In feite bevordert een wandeling of een rondje hardlopen de oxygenatie van de hersenen, evenals de aanmaak van serotonine en endorfine.

Tot slot moet je proberen een mentale blokkade veroorzaakt door angst te zien als een wake-up call. In feite moet je, elke keer dat je er een ervaart, tegen jezelf zeggen dat het tijd is om het leven in een ander tempo aan te pakken.