Mensen die zichzelf niet beheersen, hebben de neiging anderen te manipuleren
Sommige mensen bezitten het vermogen niet of zijn weinig vaardig in het omgaan met hun angsten, leegheid of frustratie. Ze hebben de onweerstaanbare drang om de wereld van alle anderen te beheersen.
Want op die manier creëren ze een positiever en sterker beeld van zichzelf. Maar beetje bij beetje zal deze behoefte uitmonden in overdreven eisen en het ontwikkelen van een starre en verstikkende relatie. Dit soort relatie negeert volkomen de emotionele integriteit van de andere persoon.
Als we hier echt bij stilstaan, dan is het beangstigend hoe de menselijke hersenen in staat zijn de meest geavanceerde hulpmiddelen te gebruiken wanneer ze in nood zijn. Uiteraard doet niet iedereen het op dezelfde manier.
Maar de behoefte om alles en iedereen om ons heen te beheersen is niets anders dan een verdedigingsmechanisme. We gebruiken deze tactiek om de confrontatie aan te gaan met iets dat wij als een “bedreiging” zien.
Probeer jij alles rond jou onder controle te houden? Trap niet in deze val. Iemand die al zijn aandacht op anderen richt, doet dit om het belangrijkste te ontlopen: zichzelf beheersen.
Weinig zelfvertrouwen, een enorm gevoel van onveiligheid, een negatief zelfbeeld en het onvermogen om gevoelens zoals woede, verdriet of frustratie te verwerken vormen vaak een dodelijke cocktail. Op dat moment gaat je psychologische onzekerheid op zoek naar een gemakkelijke en snelle oplossing.
Wanneer iemand geconfronteerd wordt met zijn gebrek aan vermogen om al deze dingen te beheersen en ermee om te gaan, dan richt hij zijn energie op anderen. “Ik zal jou en alle anderen beheersen, zodat je in mijn zwart-wit wereld past.”
Waarschijnlijk heb je in bepaalde relaties en zelfs op het werk al eens gezien hoe deze mensen zich gedragen.
Een voorbeeld. Stel dat een incompetente baas probeert om controle te krijgen over alle werknemers. Hij of zij wil dat de werknemers meespelen in zijn of haar bedrijfspolitiek. Hierbij maakt de baas misbruik van zijn of haar autoriteit. Maar dit zal zorgen voor een disfunctionele dynamiek in het bedrijf, die bovendien niet productief is.
De behoefte om alles te beheersen en een gebrek aan emotionele autonomie
De behoefte om alles te beheersen manifesteert zich in oneindig veel verschillende contexten, momenten en situaties. We merken het bij de onzekere moeder of vader die hun kind willen beheersen. Ze willen niet dat het kind de “bubbel” van het huis verlaat. Nee, integendeel, ze blijven op elk moment bij hun kind.
Het komt ook vaak voor in vriendschappen. Dan zie je dat één persoon dwingend, manipulerend of beledigend gedrag vertoont. Het zijn vrienden die alles van ons willen: tijd, emotionele ondersteuning, en natuurlijk ook gehoorzaamheid.
Misschien kennen we wel iemand met deze kenmerken in onze kleine sociale kring. Schrap de oppervlakte weg en je zal zien wat zich onder dit deken van eisen, bedreigingen en obsessies bevindt. Wat zich daar verbergt, is een gebrek aan emotionele autonomie.
Door dit tekort worden ze niet alleen “dwingers” maar ook “nemers”. Mensen die onzeker zijn, of een laag zelfbeeld hebben en hun gevoelens niet kunnen verwerken, proberen “zich te voeden” door middel van één of meer “gevers”.
Maar dat is nog niet alles. Er is sprake van nog een ander interessant aspect dat we moeten vermelden. In 2009 hebben de psychiaters Friese en Hoffman over dit onderwerp een studie uitgevoerd.
Ze kwamen tot de ontdekking da mensen die slechts weinig zelfcontrole hebben, op zoek gaan naar “alles of niets”-relaties.
Wat bedoelen we hiermee? Hun impulsiviteit, hun drang om “gevoed” te worden, aanvaardt geen excuses. Ze zullen zelfs nog minder in staat zijn om de behoeften van andere mensen te zien of er empathie voor te voelen.
Wanneer een controlerend persoon iets wil, dan vraagt hij het niet. Hij eist het. Die personen zoeken ook naar onmiddellijke bevrediging, onvoorwaardelijke aandacht en “gevers”. Deze mensen zijn bereid om hun egocentrische universum uit te breiden en ze zijn er klaar voor.
Ben ik iemand die de behoefte voelt om anderen onder controle te houden?
In dit artikel hebben we nog niet vaak het woord “jou” gebruikt. Maar soms moet je in de eerste persoon gaan nadenken. Want we moeten vaststellen of wij misschien wel diegene zijn die het nodig heeft om mensen te beheersen.
Misschien doen we dit onbewust. Dit gedrag kan ook van de ene dag op de andere optreden zonder dat we het ten volle beseffen.
Soms kan het veroorzaakt worden door financiële problemen, of wanneer iemand in de steek gelaten wordt door iemand die veel voor ons betekent. Het kan zelfs het gevolg zijn van het verliezen van een geliefde. In het leven zijn er betekenisvolle momenten waarop de leegheid tastbaar en verstikkend wordt.
Het zijn die momenten waarop we vervuld raken van angst en niet langer in staat zijn om onzekerheid te verdragen. Onze hersenen beginnen slechte dingen te verwachten. Het lijkt alsof alles uit onze handen glipt.
Dan gaan we, bijna zonder het te merken, dingen eisen van anderen die misschien niet hun verantwoordelijkheid zijn. We vervallen in emotioneel misbruik zonder dat we het zelf beseffen.
Wat moet ik doen?
Wat kunnen we in dit geval doen? Hier zijn enkele dingen om over na te denken…
- Probeer in te zien dat druk uitoefenen op andere mensen je huidige situatie niet zal verbeteren. Wanneer we de mensen van wie we houden domineren, dan ontkennen we hun vrijheid – en bovendien is het niet productief. Maar wat wel nuttig kan zijn, is leren hoe we onszelf kunnen beheersen. Dat komt omdat het echte probleem niet altijd buiten ons ligt, maar binnenin onszelf.
- Leer ook begrijpen dat we de toekomst of wat er kan gebeuren niet onder controle hebben. Maar het heden ligt wel binnen ons handbereik. Het gaat over wat er nu op dit moment gebeurt. Dat is uitsluitend onze verantwoordelijkheid.
- Leven is toegeven dat er meer onzekerheden dan zekerheden zijn. Het is inzien dat we niet alles onder controle hebben. We moeten in staat zijn om met het onverwachte om te gaan. Om dit te kunnen doen is er niets dat beter werkt, dan investeren in onze wilskracht. En onze eigen gevoelens begrijpen en verwerken…
Samengevat kunnen we zeggen dat weinig dingen zo noodzakelijk zijn voor onze persoonlijke groei als het ontwikkelen van een goede zelfcontrole. Het is tenslotte belangrijk dat we de juiste hoeveelheid emotionele autonomie en controle over onze gevoelens bezitten.
Iedereen die dit doet, zal in werkelijkheid met meer vrede en integriteit vooruitgang maken. Ze zullen dit doen met respect voor zichzelf en met alle anderen.