Marcelo Ceberio praat over veerkracht

Auteur en psycholoog Marcelo Ceberio vertelt in dit interessante interview over het belang van veerkracht. Hier leer je hoe veerkracht de kwaliteit van je leven kan bepalen.

Marcelo Ceberio heeft boeken geschreven zoals La Buena Comunicación (Goede communicatie), Los Superhéroes también Van a Terapia (Ook superhelden hebben therapie nodig), en Cenicientas y Patitos Feos (Assepoesters en lelijke eendjes). Zijn bibliografie is inspirerend en gebaseerd op communicatie, psychodiagnose en psychotherapie.

Zijn onderzoeken over systemische therapie in het Mental Research Institute in Palo Alto, Californië zijn ook het vermelden waard. Hij geeft daar les en vertegenwoordigt Argentinië aan de Escuela de Terapia Familiar (School of Family Therapy) in het Hospital de Sant Pau in Barcelona.

Marcelo Ceberio heeft ook deel uitgemaakt van de deïnstitutionalisering in Triëst, Italië. Dit is een verklaring van zijn revolutionaire benadering van de klinische werkwijze. Het is altijd een genoegen om hem te horen spreken over het belang van aan jezelf werken en nadenken over de maatschappij.

Een interview met Marcelo Ceberio

Dit interview met Marcelo Ceberio zal je meer leren over het begrip veerkracht. In Man’s Search for Meaning beschreef Viktor Frankl de transcendentie van eigenwaarde in ons leven. Veerkrachtig zijn kan je welzijn beïnvloeden en je gevoel van eigenwaarde vergroten.

Marcelo Ceberio bekijkt veerkracht vanuit een systemisch perspectief en een relationeel standpunt. Op deze manier zijn niet alleen de psychologische middelen die je gebruikt om je obstakels te overwinnen van belang. je omgeving fungeert ook als intermediair.

Deze zeer waardevolle en interessante aanpak kan je helpen om, alles wat je ooit wist over veerkracht uit te breiden. Nu kun je het zien als een synergetische combinatie van biologische aspecten en je emotionele intelligentie. Laten we eens kijken wat Marcelo Ceberio hierover te zeggen heeft.

Wat is veerkracht?

Simpel gezegd zou je veerkracht kunnen definiëren als het vermogen dat mensen hebben om moeilijke tijden te overwinnen. Als een veerkrachtig persoon zich kwetsbaar voelt, kan hij zijn middelen gebruiken om problemen te erkennen en te overwinnen.

Wat kunt u ons vertellen over veerkracht vanuit een systemisch oogpunt?

Veerkracht is een relationeel concept. Het gebeurt wanneer je met andere mensen omgaat en je op jezelf moet vertrouwen om de confrontatie met problemen aan te gaan.

Wat betreft veerkrachtige vaardigheden, wat is meer bepalend: persoonlijke middelen of omgevingsfactoren?

Persoonlijke middelen zijn middelen die je al hebt, de middelen die van jezelf komen en die ontwikkeld zijn door middel van de interactie met anderen en de problemen waar je mee te maken hebt. Nu is de omgeving of de context natuurlijk erg belangrijk. Het is een stimulerend en motiverend middel om je veerkracht te vergroten.

Ik zou kunnen zeggen dat beide relevant zijn omdat de een de ander beïnvloedt om zichzelf te stimuleren of te verminderen. Ik ben mezelf omdat jij jezelf bent, wat betekent dat je identiteit voortkomt uit je interacties.

Jij bent de interactie met een context, handelingen, situaties, persoonlijke middelen, biologie en toegekende betekenissen. Dat alles maakt je veerkrachtig.

Heeft genegenheid te maken met veerkracht?

Genegenheid is essentieel, niet alleen voor een veerkrachtig persoon, maar ook voor het leven zelf. Ik zeg altijd dat er vier bekende elementen in de natuur zijn: lucht, vuur, water en aarde. Op menselijk gebied heb je ook een vijfde element: liefde. Liefde is veerkracht. Je bent een relationeel wezen, je hebt anderen nodig om je voortbestaan te verzekeren.

Deze relatie is bewezen door een onderzoek aan Harvard over de ontwikkeling van volwassenen. Het gaat over een onderzoeksproject uit 1938 dat het leven van meer dan 700 mannen en vrouwen en in sommige gevallen ook dat van hun echtgenoten heeft onderzocht.

Dit onderzoek, dat ook het langste longitudinale onderzoek in de geschiedenis is, toont aan dat het belang van het leven voortkomt uit onze relaties. Het is een feit, dat de gelukkigste en gezondste mensen degenen zijn die een sterke band met hun familie en vrienden delen.

Een van de directeuren van het onderzoek, Waldinger, wijst op het belang van kwalitatief goede relaties, het vermijden van conflicterende relaties en het focussen op de gezonde relaties. Het hebben van veel vrienden zal je niet de gelukkigste persoon op aarde maken, de kwaliteit van je relaties wel. Het gaat niet om kwantiteit, maar om kwaliteit.

In staat zijn om jezelf in de schoenen van iemand anders te plaatsen, om ze te begrijpen en empathie te voelen is ook belangrijk. Dit is een manier om conflicten te verminderen. Het zal je helpen om in elke situatie nota te nemen van het goede, om trauma’s te verminderen en de grootsheid in elke situatie te zien.

Ik moet er echter op wijzen dat er bepaalde situaties zijn waarin het soms moeilijk is om het glas halfvol te zien, zoals het overlijden van een kind, een verkrachting of een ramp.

Denkt u dat iemand zonder sterke banden nog steeds veerkrachtig kan zijn? Zo ja, hoe dan?

Hechting, een concept dat J. Bowlby in de jaren ’40 bedacht heeft, zegt dat de mens om te overleven op zijn minst contact moet houden met één belangrijk persoon in zijn leven. Niet iemand die ons zal voeden (onthoud dat mensen niet in hun eentje een voorraad kunnen aanleggen), maar om zich beschermd en zeker van genegenheid te voelen.

Hechting heeft niet alleen te maken met emoties, het is ook een puur interactief concept en als zodanig kunnen affectieve gevoelens je levenslang bijblijven en je sterker maken. Onzekere mensen met relatieproblemen, voelden zich als kind in veel gevallen niet geliefd en missen de steun die hen vertrouwen en eigenwaarde kan geven.

Hoewel die biologische en emotionele manier van interactie inderdaad in latere jaren kan worden ontwikkeld, kan ze ook eerder worden aangeleerd en gesystematiseerd.

B. Cirulnyk, een van de auteurs die het meest over veerkracht heeft geschreven, noemt veerkrachtleraren die emotionele steun, gidsen en motivators zijn die je kunnen helpen om moeilijke situaties te overwinnen.

Het is het melden waard dat genegenheidsfiguren niet alleen mensen zijn zoals ouders, echtgenoten, peetouders, tantes of vrienden. Films, citaten, verhalen, boeken en liedjes kunnen ook de motivatie stimuleren en genereren.

Als je veilige hechtingen hebt gehad, kan dit het makkelijker voor je maken om jezelf te motiveren. Dit is het ware resultaat van gehechtheid: je sterker maken om je eigen persoon te zijn en je levensproblemen aan te pakken, maar ook om het vermogen te hebben om gered te worden door mensen in hun volwassen wereld, om geholpen te worden bij het overwinnen van conflicten.

Tegelijkertijd is het ook het hebben van de kracht om jezelf als gehechtheidsfiguur of veerkrachtentrainer te zien.

Hoe beïnvloedt eigenwaarde ons vermogen om veerkrachtig te zijn?

Eigenwaarde en veerkracht zijn twee begrippen die met elkaar verwant zijn. Een persoon wiens persoonlijke complimenten in balans zijn, is sterk en heeft voldoende middelen om alle problemen die zich voordoen aan te pakken. Hij zou weten wanneer hij om hulp moet vragen en zich moet omringen met positieve mensen die hem  kunnen begeleiden.

Soms ben je je misschien niet bewust van deze vaardigheden, afhankelijk van hoe je naar jezelf kijkt. Ik definieer eigenwaarde als het zelfbewustzijn van het erkennen van mijn bronnen en mijn zwakheden, omdat weten dat ik kwetsbaar ben, me ook sterker maakt.

Hoe kan iemand omgaan met een gebrek aan eigenwaarde en hun onzekerheid?

Een gebrek aan eigenwaarde en een gevoel van onzekerheid zijn problemen doe nauw met elkaar verwant zijn. Als je geen gevoel van eigenwaarde hebt, ben je onzeker. Je onzekerheid verlaagt je gevoel van eigenwaarde en je zult verdwalen in een eindeloze cyclus.

Lelijke eendjes en Assepoesters moeten stoppen met dingen doen alleen maar om het gevoel te geven dat mensen om hen geven, om te proberen die gevoelens van onzekerheid en het gebrek aan eigenwaarde te overwinnen. Eigenwaarde is een proces dat van binnenuit begint, niet andersom.

Ondergewaardeerde mensen proberen dingen voor anderen te doen, terwijl ze in het geheim wachten op erkenning. Ze beseffen niet dat ze de gevoelens van anderen boven hun eigen verlangens plaatsen, alleen maar omdat ze een knuffel of een uitdrukking van genegenheid kunnen krijgen.

Ze veranderen in macho’s, superhelden, ambulances, brandweerlieden, perfecte studenten, slachtoffers, gewoon om bij elke interactie een paar doses eigenwaarde te krijgen.

Dit werkt niet. Iemand zonder eigenwaarde is als een zak vol gaten. Je probeert het te vullen, maar je kunt het niet. Ja, iedereen houdt ervan om complimenten te krijgen en te horen hoe goed we zijn, hoe slim we zijn en hoe mooi we zijn, maar daarvan afhankelijk zijn is bijna pathologisch.

Kijk binnenin jezelf en maak een lijst van je deugden en gebreken. Probeer te begrijpen wie je bent met al je zwakheden en sterktes, dit zal je in je eigen ogen waarde geven.

Zet jezelf op de eerste plaats, geef zonder er iets voor terug te verwachten, doe de dingen die je graag zou willen doen, vraag om dingen, en ga om met mensen die je echte genegenheid geven en die je elke dag aanmoedigen.

Sommige mensen hebben hele vervelende dingen meegemaakt, maar ze blijven veerkrachtig. Waarom is dat?

Het is moeilijk om maar één ding te zeggen over dat soort mensen. Het is nog steeds een mysterie. Mensen hebben oorlogen, concentratiekampen, gezinsmisbruik, hongersnoden, armoede en andere kwetsbare situaties overleefd. Ze hebben een natuurlijk overlevingsvermogen en sommige mensen met minder problemen slagen daar gewoon niet in.

Veerkracht is een synergetische combinatie van:

• biologische vaardigheden (neurotransmitters zoals serotonine, dopamine, endorfines, de hippocampus die het leercentrum is met beschikbare ad hoc informatie, een goede ontwikkeling van spiegelende hormonen die je helpen empathie te voelen)
• emotionele intelligentie (wat Goleman de vijf componenten van emotionele intelligentie noemde: zelfbewustzijn, zelfregulering, motivatie, empathie en sociale vaardigheden)
• creatieve elementen (de rechter hersenhelft) om de positieve kant van de dingen te zien
• creativiteit om een uitweg uit problemen te vinden
• empathische vaardigheden om gezonde en voedende banden te creëren.

Een veerkrachtig persoon heeft een cognitieve houding, die een opeenvolging van positieve gedachten structureert. Deze positieve gedachten heffen de negatieve gedachten, die onze emoties traumatiseren en infecteren, op.

Het is ook een evolutionair proces. Er zijn veerkrachtige volwassenen die een methode hebben gecreëerd om te identificeren wat hen veerkrachtig heeft gemaakt. Ouders met moeilijke levens die pijnlijke situaties overwonnen hebben, hebben hun kinderen gemotiveerd om ook veerkrachtig te zijn.

Ze hebben hen de middelen gegeven om elk probleem aan te pakken, naast de expliciete boodschappen en leringen. Voor mij zijn dit de kwaliteiten die ik bij veerkrachtige mensen heb opgemerkt.

Is er een soort veerkrachtige persoonlijkheid?

Goede vraag! Ik denk dat er een veerkrachtige persoonlijkheid is, of in ieder geval een neiging tot veerkracht. Iemand heeft gewoon dat vermogen om te overleven of het vermogen om zich aan te passen en dingen te overleven, zoals ik in de laatste vraag beschreef.

Toch kan veerkracht worden gecreëerd en gestimuleerd. In de psychotherapie creëren we veerkracht. Ik bedoel, we hebben de middelen van bepaalde mensen verbeterd, zodat ze het vermogen kunnen ontwikkelen om elk probleem dat ze tegenkomen te overwinnen.

Dit betekent dat sommige mensen van nature over de middelen om rampen op te lossen en te overwinnen beschikken. Anderen hebben echter een beetje hulp of motivatie nodig om dergelijke overlevingsmiddelen te creëren.