Lipoedeem: meer dan obesitas

Naar schatting lijdt ongeveer tien procent van de vrouwelijke bevolking aan lipoedeem, maar weet het niet. Deze ziekte van onbekende oorsprong veroorzaakt een abnormale ophoping van vetcellen op de heupen, dijen en billen. Het is echter niet gekoppeld aan obesitas.

Hoewel velen de twee verwarren, is lipoedeem niet synoniem met overgewicht. Maar tegenwoordig zijn er veel vrouwen die denken dat ze overgewicht hebben als ze een ongewoon volume vet zien in de buurt van hun heupen en dijen. Lipoedeem is een ophoping van overtollig vet die niet kan worden verminderd met strenge diëten of zware trainingen.

De Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) schat dat tien tot elf procent van de vrouwen aan deze ziekte lijdt. Velen zijn echter nooit gediagnosticeerd, terwijl anderen in stilte lijden aan deze chronische, beperkende en vaak pijnlijke aandoening.

Bovendien tast de ziekte het gevoel van eigenwaarde en de levenskwaliteit van de lijder aan, omdat ze te maken hebben met een kwaal met talrijke lichamelijke gevolgen.

Een deel van de vrouwelijke bevolking die aan dit probleem lijdt, zal vermijden naar de dokter te gaan, in de overtuiging dat het te wijten is aan hun overgewicht. Maar in werkelijkheid wordt het niet veroorzaakt door een dieet en is het ook niet iets wat ze kunnen vermijden of voorkomen door hun levensstijl te verbeteren.

Lipoedeem

Lipoedeem is een ziekte die een ontsteking veroorzaakt van de vetcellen van de heupen en dijen. Het is belangrijk om het niet te verwarren met lymfoedeem (zwelling van armen of benen). Wie aan lipoedeem lijdt, ervaart een ongewone ophoping van vet onder het middel.

Het komt bijvoorbeeld vaak voor dat dunne vrouwen abnormaal dikke benen en overvloedige cellulitis hebben. Bovendien veroorzaken deze overmatige vetophopingen in de benen, dijen en billen hen pijn en een merkbaar gevoel van zwaarte.

Een onderzoek (Engelse link) van de Universiteit van Lausanne (Zwitserland) stelt dat lipoedeem een chronische en progressieve ziekte is. Het begint rond de adolescentie en neemt met de jaren geleidelijk toe.

Deze abnormale verdeling van vet gaat gepaard met pijn in de ledematen. Het belangrijkste is dat het gepaard gaat met aanzienlijke invaliditeit. Het tast het dagelijks functioneren van de patiënt aan en hij ervaart extreme psychosociale nood.

De symptomen

Lipoedeem vertoont in de regel uiteenlopende symptomen. Het begint vaak in de adolescentie na het begin van de menstruatie. Dan begint het lichaam van de lijder zich buitenproportioneel te ontwikkelen. Geleidelijk stapelt zich overtollig vet op op de dijen, billen en benen.

Het kan ook optreden na een eerste zwangerschap of zelfs tijdens de menopauze. In feite is de hormonale factor bepalend voor het ontstaan van deze aandoening.

Zwaarte en pijn

Lipoedeem gaat gepaard met een uitgesproken gevoel van zwaarte en slopende ontstekingen. De vrouw voelt zich geleidelijk onhandiger, haar mobiliteit verandert, en het is niet gemakkelijk voor haar om verlichting van de pijn te vinden.

Terwijl obesitas zich uit in een algemene volumetoename die niet pijnlijk is, veroorzaakt lipoedeem ongemak. Dit is vooral intens in de kuiten.

Opgezette enkels

Opgezette enkels zijn een karakteristieke afwijking van lipoedeem. Het verschijnt wanneer vet zich merkbaar ophoopt boven de enkels.

Jeuk en blauwe plekken

Door de ontsteking en duidelijke problemen met de bloedsomloop komt het vaak voor dat mensen met lipoedeem plotseling jeuk krijgen in de benen, evenals merkbare blauwe plekken en verkleuring van de huid.

• Ook telangiectasieën in het dijbeengebied komen vaak voor.

Fysieke en psychosociale veranderingen

Lipoedeem verandert de levenskwaliteit van de lijder volledig. Ze verliezen hun mobiliteit, lijden als ze hun knieën moeten buigen, en zien hun sociale en beroepsleven als uiterst beperkt. Om nog maar te zwijgen van de gevolgen voor hun gevoel van eigenwaarde.

De oorzaak van lipoedeem

Uit onderzoek (Engelse link) van de Universiteit van Wurzburg (Duitsland) blijkt dat de pathofysiologie van lipoedeem onbekend blijft. Er zijn namelijk geen duidelijke biomarkers en er zijn geen schildkliergerelateerde triggers waargenomen.

De volgende hypothese wordt echter aangehouden:

• Er is mogelijk een verandering in de darmpermeabiliteit die optreedt bij een verhoogde ontsteking in de darmmicrobiota.
• Daardoor komt een groot aantal cytokinen (eiwitten die een ontstekingsreactie van het immuunsysteem veroorzaken) in de bloedbaan terecht.
• Deze reactie zorgt ervoor dat de vetcellen in de benen tot tien keer zo groot worden.
• Het lichaam reageert door nog meer vetcellen aan te maken. Na verloop van tijd wordt dit proces chronisch.

Behandeling van lipoedeem

Het belangrijkste is dat de lijder een goede diagnose krijgt. Vaak onderwerpen vrouwen zich namelijk aan strenge diëten zonder enig resultaat te zien. Dit leidt hen tot frustrerende en uitputtende psychische toestanden.

Als ze echter te horen krijgen dat dieet en sport bij deze ziekte niets veranderen, voelen ze opluchting. De behandeling is als volgt:

• Pijnbestrijding. Bijvoorbeeld medicijnen, steunkousen en watertherapie.
• Chirurgisch ingrijpen. Decompressieliposuctie geassisteerd door WAL (water-assisted liposuction) is de enige effectieve techniek om lipoedeem te behandelen.

Ten slotte is het belangrijk om meer bekendheid te geven aan lipoedeem, zodat de tien procent van de vrouwen die in stilte aan deze aandoening lijden, op de hoogte zijn van het ontstaan ervan en van de bestaande behandelingen.

Door liposuctie worden de vetcellen inderdaad volledig verwijderd, evenals de stamcellen en de kwaliteit van leven  van de patiënt wordt volledig verbeterd. Bovendien verdwijnt de pijn en krijgen hun benen hun normale omvang terug.