Het leven bevat meer fantasieën dan werkelijkheden

Wanneer we het over fantasieën hebben, dan geloven velen dat we over een onderwerp spreken dat ver van de dagelijkse werkelijkheid ligt. Ze gaan ervan uit dat verbeelding alleen verbonden is met uitzonderlijke of ongewone gebeurtenissen. Maar de waarheid is dat we elke dag te maken hebben met fantasieën. Het leven bevat meer fantasieën dan werkelijkheden.

Velen zouden zelfs zeggen dat we voortdurend opgeslorpt worden in een reeks verschillende fantasieën. Strikt gesproken is veel van wat we wel of niet doen, alleen maar gebaseerd op denkbeeldige redenen en ideeën. Dit komt eerder voor dan dat we op echte redenen steunen. Als we vragen waarom we op deze manier en niet op een andere leven, dan zullen veel mensen antwoorden met argumenten die veel meer op een culturele fantasie steunen dan op het echte leven.

Creatieve fantasieën

Sommige fantasieën zijn creatief. We spreken dan over die fantasieën die van het gewone afwijken en meer naar het uitzonderlijke neigen. Maar er bestaan ook niet-creatieve fantasieën. Dit zijn dingen die we anderen horen zeggen en dan achteraf herhalen alsof ze waar zijn. Ze zijn sterk geworteld in de lokale cultuur. Daarom worden ze voorgesteld als de waarheid, zelfs als ze dat niet zijn.

We hebben geen objectieve beleving van onszelf of van de wereld rond ons. We hoeven die ook niet te hebben. Een groot deel van onze ideeën is beïnvloed door fantasieën die we zijn aangeleerd of die we zelf hebben opgebouwd.

Prachtige fantasieën 

Sommige fantasieën helpen het verlangen om te leven en te groeien te stimuleren. Een voorbeeld hiervan is de beleving dat we iets verdienen. Het is het idee dat er altijd iets goeds in ons leven zal komen. We interpreteren deze fantasieën als optimisme, volharding en veerkracht.

Deze fantasieën steunen dus niet op enige objectieve test. Maar de tegenstrijdigheid is dat ze toch vaak werkelijkheid worden. Ze zijn ontstaan als overtuigingen zonder enige vorm van bewijs. Maar ze vervullen de persoon op zo’n positieve manier dat hij in staat is zichzelf zoveel meer te respecteren en het beste te maken van elke situatie.

Elke grote menselijke prestatie is begonnen met een fantasierijke droom. Het gebeurt niet in de omgekeerde volgorde, zoals in de wetenschap. Daar ga je eerst op zoek naar het bewijs en pas dan formuleer je een standpunt. Hier doe je eerst een uitspraak en dan volgen de bewijzen. Dat is de reden waarom men zegt dat je zover kan gaan als je dromen toelaten.

Afschuwelijke fantasieën

In de menselijke geest gebeurt ook het tegenovergestelde. Mensen hebben het vermogen om echte nachtmerries te creëren. Ze bestaan eigenlijk alleen in onze verbeelding. Je denkt dan dat alles misloopt. En zelfs als het goed gaat, denk je nog steeds dat het slecht gaat. Je gelooft dat jij niets goeds verdient. Uiteindelijk zal je de mogelijkheden om dingen voor jezelf te verbeteren verwerpen of saboteren.

Sommige van deze verschrikkelijke fantasieën gaan zelfs nog verder. Ze komen soms tot uiting als intense waanideeën. Een denkbeeldige schuld is in staat jou ertoe te brengen om ook een denkbeeldige mensenjacht op touw te zetten. De angst om te vallen zorgt ervoor dat je struikelt. Krankzinnige jaloezie plant het zaad van ontrouw bij de ander.

Er zijn gevallen waar de verbeelding dwingend wordt en de controle overneemt. Je kan jezelf ervan overtuigen dat je niet meer zal ontwaken als je in slaap valt. Of je kan denken dat je lichaam een zak vet is en ophouden met eten. Je kan je zelfs inbeelden dat je leven niets waard is. Je beeldt je dan in dat het geen zin heeft en bewust of onbewust streef je ernaar te sterven.

De grens van de verbeelding

Mensen zijn fantasierijke dieren. Vanaf onze geboorte worden we geraakt en beïnvloed door fantasieën. In de eerste plaats zijn we de fantasie van onze ouders. Dat kan een gelukkige, een gevreesde of een onverwachte fantasie zijn. De betekenis die zij ons geven, maakt ons leven mogelijk. Als zij niet op een fantasierijke manier de hoofdrolspelers waren in onze aankomst op de wereld, dan zouden we niet geboren zijn. Zonder enig bewijs hebben ze een idee ontworpen over hoe ons leven op deze planeet zou zijn. En ze gaven hun toestemming.

Fantasieën zijn in wezen menselijk. We komen van hen en gaan naar hen toe. Elke menselijke vorm van hoop in confrontatie met de dood bezit een element van de verbeelding. En dat geldt ook voor elke hoop in het leven. Het enige wat echt is, is onzekerheid. De rest is een product van de menselijke verbeelding.

Maar de wereld van de verbeelding houdt ook een ruime reeks tinten en schakeringen in. Het gaat van volledig absurd tot redelijk en waarschijnlijk. Om kunst te ontwerpen of te maken is het goed dat je je fantasie de vrije loop laat. Om te leven is het beter dat je binnen de grenzen van wat mogelijk is, blijft. Maar vergeet niet dat we onze fantasieën altijd kunnen herontwerpen. Zo worden ze een kracht die het goede in ons leven brengt en niet het kwade.