Jean Laplanche: van filosofie tot psychoanalyse
Jean Laplanche was een van de meest gerenommeerde psychoanalytici van de 20e eeuw. Zijn naam wordt vaak geassocieerd met het Internationale Woordenboek van de Psychoanalyse, dat hij met behulp van Jean-Bertrand Pontalis in 1967 ontwikkelde.
Dit woordenboek werd een fundamenteel stuk werk op dit gebied. Tegenwoordig is het een essentiële referentie om het werk van Freud en zijn nieuwste ontwikkelingen te begrijpen.
Jean Laplanche staat ook bekend om het ontwikkelen van een reeks werken die trouw blijven aan de belangrijkste Freudiaanse concepten. Maar dit weerhield hem er niet van om de belangrijkste aspecten van de theorie van Freud, met name de verleidingstheorie, verder te bestuderen, evenals zijn eigen werk over psychoseksuele ontwikkeling.
”Om te zeggen dat verleiding belangrijk is in het kind, is geen theorie, slechts een bewering.”
-Jean Laplanche-
Hij publiceerde in 1987 een van zijn belangrijkste werken, New Foundations for Psychoanalysis genaamd. Daarin probeerde hij de psychoanalyse te isoleren van andere wetenschappen die hij kende, door meerdere interpretaties van verschillende auteurs te analyseren. In het bijzonder scheidde hij psychoanalyse van biologie, taalkunde en antropologie.
Jean Laplanche: kindertijd en vroege jeugd
Jean Laplanche werd op 21 juni 1924 geboren in Parijs. Zijn vader kwam uit de Bourgogne en zijn moeder uit de Champagne. Het was dus niet zo vreemd dat zijn ouders in wijngaarden en in de wijnproductie werkten. Hij bracht zijn jeugd door in een landelijke omgeving in de stad Beaune, de wijnhoofdstad van de Bourgogne.
Toen hij nog heel jong was trad hij toe tot de Katholiek Actiegroep, een linkse organisatie met als hoofddoel sociale rechtvaardigheid. In 1943, tijdens de Tweede Wereldoorlog, maakte hij deel uit van het Franse verzet en ging hij van plaats naar plaats met geheime boodschappen.
Tegen het einde van de oorlog richtte Laplanche samen met Cornelius Castoriadis en Claude Lefort een groep op met de naam Socialisme ou Barbarisme, wat Socialisme of Barbarisme betekent.
Ze begonnen met het ontwikkelen van een geheim tijdschrift, onder dezelfde naam, waar ze radicale kritiek schreven over Stalin en de totalitaire standpunten van de linkse beweging.
Eigenlijk is hij nooit gestopt om een politieke militant te zijn. Mensen herinneren hem zich vaak vanwege zijn actieve deelname aan de gebeurtenissen in mei 1968 in Frankrijk.
Een eersteklas opleiding
In de jaren ’40 studeerde Jean Laplanche aan de École Normale Supérieure in Parijs, Frankrijk. Dit was een van de meest prestigieuze scholen op het gebied van filosofie. Een van zijn klasgenoten was Michel Foucault. Vergelijkbaar met Gaston Bachelard, Jean Hyppolite en Maurice Merleau-Ponty, was Laplanche een uitstekende student.
Hij behaalde zijn graad in Filosofie in 1950. Daarna nam hij contact op met Rudolph Löwenstein, die hem introduceerde in de wereld van de psychoanalyse. Hij slaagde er toen ook in zijn studie aan de Harvard Universiteit af te ronden.
Gedurende deze tijd nam zijn interesse in psychoanalyse alleen maar toe, tot het punt waarop hij Jacques Lacan vroeg om een psychoanalytische behandeling toen hij terugkeerde naar Europa. Na enige tijd moedigde Lacan hem aan om medicijnen te studeren en Laplanche luisterde naar deze suggestie.
Later werkte hij als stagiair in enkele psychiatrische ziekenhuizen in Parijs, een ervaring die hem hielp om een proefschrift te schrijven in 1959, met de titel ‘Holderlin and the question of the father’. Hij trad ook toe tot de Internationale Psychoanalytische Associatie. In 1961 ging hij werken als hoogleraar aan de Sorbonne.
Zijn eigen pad
Jean Laplanche werkte samen met Jacques Lacan aan zijn terugkeer naar het freudiaanse denken. In 1964 liet hij het Lacaniaanse model echter permanent achter zich.
Naar zijn oordeel begonnen hij en Lacan terug te keren naar Freud, maar bouwden uiteindelijk een puur Lacaniaans pad. Met de bijdrage van andere psychoanalytici die zijn standpunt volgden, richtte hij de Association Psychanalytique de France op.
Later werd hij directeur van het Centrum voor Psychoanalytisch en Psychopathologisch Onderzoek, aan de Universiteit Parijs VII. Zijn interesse in psychoanalyse bleef intact, wat hem aanmoedigde om trouw te blijven aan de concepten van Freud.
Laplanche is echter nooit gestopt om kritisch te zijn over die concepten. Hij geloofde zelfs dat de focus van Freud te biologisch was. Na enige tijd weg te zijn geweest van Freud en Lacan, stelde Laplanche zijn Verleidingstheorie en een andere benadering van het psychoanalytische proces voor.
Tussen 1970 en 1994 gaf hij ook seminars die zijn gepubliceerd in een reeks werken met de naam Problématiques, die in verschillende talen zijn vertaald. Jean Laplanche bezocht ook drie keer Latijns-Amerika, waar hij zijn belangrijkste leer aan de psychoanalytici van die regio gaf.
Uiteindelijk stierf deze gedisciplineerde man, die een groot gevoel voor humor had, in 2012 in dezelfde stad als waar hij zijn jeugd doorbracht. Het is een interessant feit dat hij stierf op 6 mei, de geboortedag van Freud.
Alle siterte kilder ble grundig gjennomgått av teamet vårt for å sikre deres kvalitet, pålitelighet, aktualitet og validitet. Bibliografien i denne artikkelen ble betraktet som pålitelig og av akademisk eller vitenskapelig nøyaktighet.
- San Miguel, M. (2004). El psicoanálisis: una teoría sin género. Masculinidad/feminidad en la obra de Sigmund Freud. La revisión de Jean Laplanche. Universidad Pontificia comillas de Madrid. Revista de Psicoanálisis, (6).