Je overtuigingen kunnen je maag bedriegen: dit experiment bewijst het
Zelfs als we de twee conceptueel scheiden, is de waarheid dat geest en lichaam met elkaar verbonden zijn. Onze gedachten en stemmingen beïnvloeden onze biologie meer dan we beseffen. Dat blijkt onder andere uit bepaalde psychosomatische ziekten en het bekende placebo-effect. Maar wist je dat zelfs je overtuigingen je maag kunnen misleiden?
Dit wordt aangetoond door het volgende experiment. In feite is het een fenomeen dat in verschillende contexten en experimentele situaties is bewezen. Het benadrukt een verklaring die misschien moeilijk te geloven is.
We ervaren vaak niet de gevolgen van wat er gebeurt, maar van wat we geloven dat er gebeurt. En in veel gevallen is deze relatie zelfs meetbaar via biologische markers.
Zo kunnen je overtuigingen je maag beïnvloeden
Zoals we al zeiden, is het idee dat overtuigingen de biologie beïnvloeden niet nieuw. Onderzoek naar het placebo-effect heeft aangetoond dat denken dat je een remedie tegen ongemak krijgt, vergelijkbare voordelen kan opleveren als het daadwerkelijk krijgen.
Op dezelfde manier laat zijn tegenhanger, het nocebo-effect, zien hoe een verwachting van verslechterende of nadelige effecten ertoe leidt dat we er meer last van hebben dan wanneer we ze niet verwachten.
Deze onderlinge verbinding tussen lichaam en geest is nu onderzocht in de context van voeding. Daarbij is onthuld hoe onze verwachtingen van voedsel de manier kunnen veranderen waarop het lichaam het verwerkt.
Een van de interessantste onderzoeken (Engelse link) in dit verband is gepubliceerd in het tijdschrift Health Psychology. Het onderzoek mat het gedrag van ghreline (de stof die verantwoordelijk is voor de eetlust) als functie van overtuigingen over het voedsel dat werd gegeten.
In dit geval werden deelnemers in twee groepen verdeeld en kregen beide een drankje van 380 kcal aangeboden. Sommigen kregen echter te horen dat ze een shake van 620 kcal zouden nuttigen. Dit is de typische shake die we drinken voor de smaak en het plezier, ook al weten we dat het niet aan te raden is.
En anderen kregen te horen dat ze een gezonde en voedzame shake van slechts 180 kcal zouden drinken. De shake die we kiezen voor gezondheid, ook al is het niet erg smakelijk. De ghrelineniveaus (een biologische marker van honger) werden op drie momenten gemeten:
- Voor de start van het experiment.
- Tijdens de anticiperende periode. Een moment waarop deelnemers al wisten wat voor milkshake ze gingen drinken en terwijl ze keken naar een (misleidende) afgedrukte afbeelding van de milkshake en de bestanddelen ervan en deze beoordeelden.
- Na consumptie, na het drinken van de shake en het beoordelen ervan.
Lees ook dit artikel: Wat is het verband tussen maagpijn en geestelijke gezondheid?
Verrassende resultaten
De resultaten waren verrassend, omdat ze aantoonden dat ghreline werd gewijzigd op basis van wat deelnemers dachten dat ze zouden consumeren. Dit in plaats van de werkelijke voedingswaarde van wat ze consumeerden.
Specifiek, in de meting van de anticiperende periode, ervoeren degenen die de “toegeeflijke” shake verwachtten een matige toename van ghreline. Dat impliceert een fysiologisch verlangen naar de shake waar ze op rekenden.
Aan de andere kant daalden de ghrelineniveaus na het nuttigen van de shake drastisch bij degenen die dachten dat ze de calorierijke shake hadden gegeten, terwijl ze in de andere gevallen vrijwel gelijk bleven. Dit alles toonde aan dat het lichaam eerder reageert op verwachtingen dan op de werkelijkheid.
En dat je overtuigingen je maag op een bepaalde manier voor de gek kunnen houden. Dit kan bijvoorbeeld gevolgen hebben voor lijners die een dieet willen volgen door voedingsmiddelen te eten die als gezond worden geëtiketteerd, maar in werkelijkheid een hoog percentage suiker en vet bevatten.
Niet alleen eten ze dan ongezond voedsel, maar door het als dieet te beschouwen, wordt hun ghreline mogelijk niet voldoende onderdrukt en hebben ze nog steeds geen vol gevoel.
Andere onderzoeken
Dit is niet de enige keer dat dit soort bevindingen is waargenomen. Een soortgelijk experiment (Engelse link) werd uitgevoerd bij patiënten met diabetes type 2.
Deelnemers dronken hetzelfde drankje, maar kregen (door misleidende etiketten) de indruk dat er meer of minder suiker in hun drankje zat. Toen hun bloedsuikerspiegel na het drinken werd gemeten, bleek dat dit varieerde op basis van wat de persoon geloofde over zijn drankje. Dit in plaats van op basis van de werkelijkheid.
Mensen die dachten dat ze meer suiker in hun drankje hadden, vertoonden grotere glucoseverhogingen dan de andere groep. Een soortgelijk effect werd gezien in een onderzoek (Engelse link) dat was ontworpen om overtuigingen over iemands dieet op gewichtsverlies te beoordelen.
In dit geval volgden beide groepen een uitgebalanceerd of isocalorisch dieet. Slechts één groep werd wijsgemaakt dat ze een caloriearm dieet volgden. Nadat beide groepen een aantal weken aan dezelfde trainingssessies hadden deelgenomen, bleek het vetweefselpercentage, de lichaamsmassa en de BMI van de experimentele groep te zijn afgenomen. Dat gold echter niet voor de controlegroep.
Wellicht vind je dit artikel ook interessant: Vijf tekenen dat je je overtuigingen moet herzien
Je overtuigingen kunnen je maag voor de gek houden, maar niet je gedachten
Een flink aantal onderzoeken, waaronder het bovenstaande, vestigt de aandacht op de belangrijke rol van overtuigingen bij de voedselstofwisseling. Natuurlijk is dit niet de enige variabele die een rol speelt. Psychologische processen lijken echter wel een aanzienlijk effect te hebben op fysiologische reacties. Meer dan we ons gewoonlijk realiseren.
In elk geval moeten de bovenstaande bevindingen ons niet verleiden tot de magische of misleidende gedachte dat we onze fysiologie kunnen beheersen met onze gedachten. Alleen omdat je verwacht dat een voedingsmiddel een bepaald effect zal hebben, zal het niet noodzakelijkerwijs dat effect hebben.
De reacties van het lichaam zijn niet gebaseerd op wat je op een bepaalde manier denkt. Ze zijn gebaseerd op wat je met zekerheid gelooft.
Mensen met diabetes weten bijvoorbeeld dat suiker de glucosespiegel beïnvloedt, en dat is de realiteit die ze in het experiment ervoeren. In elk geval moet de relatie tussen lichaam en geest verder worden bestudeerd. Alleen dan kunnen we er ons voordeel mee doen op het gebied van gezondheidszorg en welzijn.
Alle siterte kilder ble grundig gjennomgått av teamet vårt for å sikre deres kvalitet, pålitelighet, aktualitet og validitet. Bibliografien i denne artikkelen ble betraktet som pålitelig og av akademisk eller vitenskapelig nøyaktighet.
- Crum, A. J., Corbin, W. R., Brownell, K. D., & Salovey, P. (2011). Mind over milkshakes: Mindsets, not just nutrients, determine ghrelin response. Health Psychology, 30(4), 424–429. https://doi.org/10.1037/a0023467
- Park, C., Pagnini, F., & Langer, E. (2020). Glucose metabolism responds to perceived sugar intake more than actual sugar intake. Scientific Reports, 10(1), 1-8.
- Panayotov, V. S. (2019). Studying a possible placebo effect of an imaginary low-calorie diet. Frontiers in Psychiatry, 550.
