Iemand vergeven: jezelf ontdoen van rancune om vooruit te kunnen

Beoordeeld en goedgekeurd door de psycholoog Valeria Sabater.

Geschreven door Valeria Sabater

Laatste update: 02 december, 2021

Iemand vergeven houdt ook in dat je jezelf ergens van ontdoet. Het verwijst naar een handeling van moed waarmee mensen rancune, die hen vanbinnen opvreet en hen gevangen houdt, opzij zetten om te accepteren wat er is gebeurd en om door te kunnen. Het is ook een herstructurering van de ‘ik’, een psychologisch pad waar schade en negatieve emoties worden gerepareerd om beetje bij beetje, dag bij dag, onze innerlijke rust te vinden.

Elke keer als we op zoek gaan naar informatie over de psychologie van het vergeven, vinden we boeken en documenten gerelateerd aan persoonlijke groei, de studie van de moraal en zelfs de wereld van geloofsovertuigingen of spiritualiteit. Bestaan er wel wetenschappelijke studies over wat vergeven is, hoe je het moet doen en wat het met ons lichamelijk en emotioneel evenwicht doet om deze stap te kunnen zetten?

Het antwoord hierop is natuurlijk ‘ja’. De American Psychological Associaton beschikt over uiteenlopende werken en onderzoeken over wat men verstaat onder vergeven en wat niet. En over hoe onze samenlevingen in deze wereld, door de eeuwen heen zo vol conflicten, niet altijd in staan zijn geweest in die zin vooruitgang te boeken: een dimensie die op zijn beurt weer bepalend is voor ons geestelijk welzijn.

In werkelijkheid, en het is goed om dit te onthouden, hebben velen van ons een lopende rekening met iets dat gebeurd is in ons verleden, dat ons huidige geluk vermindert, dat ons vermogen om een bevredigender heden op te bouwen doet afnemen. Iedereen bewaart op de een of andere manier een kleine hoeveelheid rancune tegen iets of iemand, en het zou goed zijn om te beginnen om deze rancune te genezen…

Iemand vergeven om persoonlijke ‘slijtage’ te vermijden

De beste manier om je in dit onderwerp van de psychologie te verdiepen, is door onderscheid te maken tussen wat vergeven is, en wat niet. In de eerste plaats betekent vergeven niet dat we ons wijs moeten maken dat wat er op een bepaald moment gebeurd is in orde was, als dat niet het geval was. Het betekent ook niet dat we de persoon die ons pijn heeft gedaan moeten accepteren of ons met hem moeten verzoenen. En nog minder dat we ons verplicht moeten voelen dicht bij die persoon te staan of medelijden met hem te hebben.

De psychologie van het vergeven, in werkelijkheid, biedt ons de geschikte strategieën om de volgende stappen te kunnen zetten:

• Accepteren dat dingen op een bepaalde manier gebeurd zijn. Niets dat op dat specifieke moment in ons verleden is gebeurd, kan veranderd worden. Daarom moeten we ophouden met erover te piekeren, met het verliezen van energie, moed en gezondheid door ons voor te stellen hoe de dingen hadden kunnen zijn als we anders hadden gehandeld, in het geval we dit hadden gedaan in plaats van dat.

De psychologie van het vergeven vertelt ons op zijn beurt dat we niet verplicht zijn om de waarden of gedachten van degene die ons pijn heeft gedaan te begrijpen noch te accepteren. Iemand vergeven is niet hetzelfde als genade schenken, noch rechtvaardiging zoeken voor hetgeen we geleden hebben. We moeten onze waardigheid nooit opgeven.

• Het heeft meer te maken met het vergemakkelijken van de rouw om de wrok, van het laagje voor laagje wegnemen van de woede, de intensiteit van wanhoop en de blokkering die het ons belet te ademen. Daarvoor is het noodzakelijk te stoppen met het haten van degene die ons pijn heeft gedaan.

Aan de andere kant, is er een belangrijk aspect dat we meestal vergeten. Vergeving is de hoeksteen van elke relatie, of het nu gaat om een liefdesrelatie, een vriendschap, of een ander soort relatie. Onthoud dat niet iedereen de dingen op dezelfde manier ziet zoals wij. Er bestaan feitelijk zoveel verschillende gewaarwordingen, benaderingen en meningen als er dagen in een jaar zitten.

Soms zien we bepaalde handelingen als een belediging of als iets denigrerends, terwijl het simpelweg om een eenvoudig meningsverschil of een misverstand gaat. Daarom, en om niet langer verraad te zien waar dat er niet is, moeten we in staat zijn om ons begripsgevoel en ons vermogen tot vergeven te verruimen.

De psychologie van het vergeven, de sleutel tot gezondheid

Dr. Bob Enright van de Universiteit van Wisconsin is een van de meest gevierde experts op het gebied van de psychologie van het vergeven. Na meer dan drie decennia casussen te analyseren, onderzoek te doen en boeken over dit onderwerp te schrijven, is hij tot een conclusie gekomen die misschien onze aandacht zal trekken. Niet iedereen krijgt het voor elkaar, niet iedereen is in staat de stap naar de vergeving te zetten. De reden hiervoor ligt in de overtuiging dat vergeven een vorm van zwakte is.

Maar dat is een vergissing. Een van de beste dingen die de psychologie van het vergeven ons leert is dat iemand vergeven, de stap daartoe zetten, ons de mogelijkheid biedt nieuwe waarden en strategieën op te nemen in ons bestaan waarmee we iedere bron van stress en angst het hoofd kunnen bieden. Hiernaast staat het ons toe met meer vrijheid vooruit te gaan in het heden. Want vergeving en de transformatie van rancune tot vrijheden is een daad van moed en kracht.

Dr. Enright herinnert ons er ook aan dat er vele redenen zijn die de stap naar vergeving rechtvaardigen. De beste van allemaal is dat we erop vooruit zullen gaan in gezondheid. Er bestaan veel onderzoeken die de nauwe relatie aantonen tussen vergeving en vermindering van angst, depressie en andere aandoeningen die onze kwaliteit van leven volledig kunnen doen afnemen.

Laten we daarom enkele van de volgende strategieën toepassen om de weg naar vergeving gemakkelijker te maken:

• Vergeven is niet vergeten, het is leren beter na te denken en te begrijpen dat we niet verplicht zijn om ons te verzoenen, maar het gebeurde te accepteren zonder ons ‘zwak’ te voelen als we deze stap zetten. Iemand vergeven houdt in dat we onszelf bevrijden van de vele lasten die we niet verdienen en toch ons hele leven met ons mee te dragen.
• Haat neemt onze energie, moed en hoop weg. We moeten daarom leren vergeven om te overleven, om met grotere waardigheid te leven.
• Therapeutisch schrijven en het bijhouden van een dagboek kan ons helpen.
• We moeten ook begrijpen dat de tijd alleen niet helpt. Door dagen, maanden en jaren voorbij te laten gaan, gaat onze haat niet weg of vergeten we niet wat er gebeurd is. Laten we het ongemak dat we vandaag voelen niet voor morgen bewaren.
• Vergeven is een proces. Dat is iets wat we ook moeten begrijpen. Misschien zullen we de ander nooit volledig kunnen vergeven, maar we kunnen ons wel van een groot deel van onze rancune ontlasten, zodat we een beetje gemakkelijker zullen kunnen ‘ademen’…

We kunnen concluderen dat de psychologie van het vergeven een groot gebied omslaat en nauw in verband staat met thema’s als gezondheid en welzijn. Het is een vakgebied dat ons fantastische strategieën biedt die we op vele situaties in ons leven, op ons werk en in onze dagelijkse relaties kunnen toepassen. Kunnen vergeven is daarom een van de beste kwaliteiten en deugden die mensen kunnen ontwikkelen.

Bibliografie

Worthington, T. y Williams, David R. (2015). Perdón y Salud. Madrid: Akal

Prieto, U. (2017). Perdón y salud: introducción a la psicología del perdón. Madrid: Universidad Pontifica Comillas

Enright, R.D., & Fitzgibbons, R. (2015). 9 Forgiveness Therapy. Amer Psychological