Hoeveel verschillende soorten feminisme zijn er?
Onder het label feminisme kunnen we een volledige reeks bewegingen onderbrengen waarvan het ultieme doel de bevrijding van vrouwen is. Toch hoef je niet zo ver te kijken om al de verschillen te zien tussen de groepen feministen.
Over de hele wereld zijn er verschillende bewegingen die staan voor feminisme. Ze nemen verschillende vormen aan. Hun principes en de manier waarop ze zich uitdrukken verschillen. Afhankelijk van de beweging waarover we het hebben, verschijnt een andere soort feminisme. Tegelijkertijd kunnen we deze bewegingen vanuit verschillende standpunten bekijken. Dat kan politiek, cultureel, economisch of sociaal zijn.
Er bestaat dus een grote verscheidenheid onder deze bewegingen. Het gevolg is dan ook dat sommige soorten feminisme in controversiële discussies kunnen terechtkomen. We kunnen de bewegingen onderverdelen in liberale, materialistische, radicale, separatistische, ecofeministische, enzovoort. Maar in dit artikel zullen we ons op andere soorten feminisme richten. We bespreken de vormen die we vanuit het standpunt van cultuur kunnen onderscheiden. We maken dan de volgende opsplitsing:
- “het westerse feminisme”
- “het zwarte feminisme”
- “het Islamfeminisme”
- “het inheemse feminisme”
“Een vrije vrouw zijn is een passie voor catastrofen hebben. Het is het afbreken van de onderdrukking rechtstreeks vanaf de fundamenten en de duisternis van de geschiedenis verlichten. Het is luid schreeuwen dat je de eigenaar bent van een stem, een lichaam en een leven… Een vrouw moet zichzelf zien als een aardbeving, een vuur dat verteert, een bloem die bijt.”
-Vanessa Rivera de la Fuente-
Feministen van bij de geboorte
In vele van de hedendaagse samenlevingen betekent een vrouw zijn dat je in een voortdurende toestand van kwetsbaarheid en risico leeft. Wanneer een meisje geboren wordt, dan is haar blootstelling aan verschillende soorten geweld al bepaald. Tijdens haar leven zal zij geweld ondergaan. Dat kan lichamelijk of emotioneel zijn, symbolisch of materieel, internationaal of structureel.
In het aangezicht van dit geweld hebben vrouwen een revolutie van subjectiviteit uitgeroepen. Sommige vrouwen zijn opgestaan om te verkondigen dat ze mensen zijn. Beetje bij beetje hebben ze gevochten voor hun bevrijding op andere gebieden, zoals bijvoorbeeld het spirituele. De strijd tegen het patriarchaat is een gevecht dat zich moet uitstrekken naar alle gebieden van het leven waar er sprake is van een veronderstelde superioriteit van de kant van mannen.
Anderzijds zijn de gebieden waar onderdrukking van de vrouw bestaat, niet overal ter wereld dezelfde. Dat is de reden dat verschillende feministische bewegingen ontstaan zijn. Elke beweging probeert zichzelf vanuit een ander perspectief te bevrijden.
Het westerse feminisme
Het is waar dat het westerse of het blanke feminisme niet het meest gevestigde of ontwikkelde vorm van feminisme is. Maar het is wel de soort waarover men het meest geschreven heeft. Zijn geschiedenis is zo breed opgezet. Bovendien zijn er vele heel verschillende bewegingen.
Eén van de meest gedenkwaardige momenten is het Manifest van de 343 “sletten”. In dit document pleitten driehonderddrieënveertig vrouwen die een abortus gehad hadden schuldig. Dit gebaar maakte hen zichtbaar. Het had zo’n effect dat de krant Charlie Hebdo een voorpagina aan hen wijdde. Het kreeg de satirische titel “Wie heeft de 343 sletten van het manifest over abortus zwanger gemaakt?”
Het feminisme werd beschouwd als een westers principe. Maar later doken andere stemmen op die andere soorten feminisme verkondigden. Hoewel deze al bestonden, had men ze nog steeds niet erkend. Vrouwen begonnen te beseffen dat de ervaringen van de blanke vrouwen uit de hoge middenklasse geen goede vertegenwoordiging van hun zaak waren. Om die reden wonnen ander feministische bewegingen aan belang. We zullen dit verder in dit artikel zien.
“De onderdrukker zou niet zo sterk zijn als hij geen medeplichtigen had onder de onderdrukten zelf”
-Simone de Beauvoir-
Het “zwarte” feminisme
Deze beweging pakt niet alleen het seksisme aan. Zij voert aan dat ook klasse-onderdrukking en racisme vrouwen raken. Deze drie vormen van onderdrukking komen samen. Ze zorgen ervoor dat zwarte vrouwen in armoede met meer problemen geconfronteerd worden dan blanke, rijke vrouwen. De term “blank feminisme” ontstond uit “zwart feminisme”. Dit gebeurde om aan te tonen dat het probleem van racisme en ongelijkheid zich bij de zwarte bevolking voordeed en niet bij de blanken.
We zien een symbolisch voorbeeld van zwart feminisme bij de Zuid-Afrikaanse vrouwen die hun stemmen verenigden om een protestlied te zingen. De titel van het lied was Wathint’Abafazi Wathint’imbokodo (“Als je een vrouw slaat, sla je een steen en jij bent diegene die zal breken”).
“We moeten onze eigen manier van kijken en hoe we onszelf bekijken, veranderen. Als vrouwen moeten we een stap voorwaarts zetten en het initiatief nemen”
-Beyoncé-
Het “Islamitische” feminisme
Deze beweging verdedigt de rol van vrouwen in de Islamitische cultuur. Het streeft naar een volledige gelijkwaardigheid binnen dit culturele kader, zonder onderscheid in gender of geslacht. Het onderwijs is één van de pijlers waar deze beweging probeert om de spiritualiteit van vrouwen te bevrijden. Want de waarheid is dat vrouwen in vele gebieden waar deze cultuur overheersend is onderdrukt zijn. Zij hebben een religieuze interpretatie moeten aanvaarden die door mannen opgelegd is. Zij moeten ook de rol accepteren die de mannen zichzelf gegeven hebben.
Sommige extremistische bewegingen ontkennen dat je religie kan verzoenen met feminisme. Maar deze beweging heeft zich in vele landen gevestigd. Hun antwoord is gebaseerd op de interpretatie van de Koran, het heilige boek van de moslims. Dit boek staat open voor meerdere interpretaties. Het laat dus ook een feministisch standpunt toe. In haar boek “De Politieke Harem: De Profeet en vrouwen” maakt ook Fatema Mernissi deze bewering.
“Anders dan de moslimman, die zijn dominantie vestigt door middel van het gebruik van ruimte (door vrouwen uit te sluiten van de publieke arena), manipuleert de westerse man tijd en licht. De laatste beweert dat een vrouw alleen mooi is wanneer ze eruitziet alsof ze veertien jaar oud is.”
-Fatema Mernissi-
Het “inheemse” feminisme
In Zuid-Amerika hebben andere bevrijdingsbewegingen het feminisme geïnspireerd. Bij deze bewegingen vinden we de bevrijdingstheologie, de filosofie van de bevrijding of het onderwijs van de onderdrukten. Ook de erfenis van figuren als Che Guevara of Frida Kahlo leeft echt. Deze bewegingen voegen de kennis die de inheemse vrouwen jarenlang ontwikkeld hebben toe aan hun feminisme. Dit is één van de soorten feminisme die tegen totaliserende bewegingen zijn. Het kadert zich ook in de postkoloniale gedachte.
We hebben hier dus gezien dat er vele verschillende soorten feminisme bestaan. Dit verschil brengt vrouwen eerder dichterbij elkaar dan dat het vrouwen van elkaar vervreemdt in hun strijd voor bevrijding.
De verschillende bewegingen komen samen in hun voornaamste doelstelling. Het omvat ongelijkheden die andere bewegingen niet omvatten. Zoals de Zapatista “comandantas” ons vertellen:
Vrouwen willen niet “ophouden met vrouwen te zijn”. Ze vervloeken het feit niet dat ze als vrouwen geboren zijn, maar ze willen wel dat een vrouw niet langer tot een label gemaakt wordt, een zonde, en een stigma dat ons voorbestemt om onmiddellijke slachtoffers te zijn. Bij de Zapatistas bestaat er geen enkel typisch label: lang, kort, dik, mager, blond, bruin, oud, jong. Het is een beweging die jou respecteert omdat het van je houdt zoals je bent, en tegelijkertijd maakt het jou een betere persoon… en een betere vrouw.
Alle siterte kilder ble grundig gjennomgått av teamet vårt for å sikre deres kvalitet, pålitelighet, aktualitet og validitet. Bibliografien i denne artikkelen ble betraktet som pålitelig og av akademisk eller vitenskapelig nøyaktighet.
- Butler, J. (2007). El género en disputa: el feminismo y la subversión de la identidad. Paidós.
- Moore, H. L. (1991). Antropología y feminismo (Vol. 3). Universitat de València.
- Valcárcel, A. (2013). Feminismo en el mundo global. Ediciones Cátedra.
