Hoe je hersenen reageren op thrillers
Psycho, The Others, The Silence of the Lambs, en Shutter Island zijn grote film meesterwerken die kijkers over de hele wereld hebben geboeid. Deze films houden je aan het scherm gekluisterd terwijl je je adem inhoudt en je afvraagt wat er nu gaat gebeuren. Inderdaad, als je een liefhebber bent van mysterie en intrige zul je bekend zijn met deze sensaties. Maar heb je je ooit afgevraagd hoe je hersenen reageren op thrillers?
Als je het antwoord op deze vraag weet, begrijp je waarom thrillers zo verslavend en spannend zijn. Volgens een onderzoek (Spaanse link) van AMC Networks International zijn thrillers het tweede favoriete genre na sciencefiction. Maar wat maakt ze zo bijzonder? De sleutel is te vinden in je hersenen.
Definitie van suspense
Voordat we analyseren hoe je hersenen reageren op thrillers, gaan we het genre zelf bekijken. Thrillers zijn er niet per se op uit om de kijker plotseling bang te maken of korte momenten van verrassing te genereren. Integendeel, ze streven naar een klimaat van aanhoudende intrige, waarbij de kijker betrokken wordt bij de scène die zich afspeelt.
In feite weet je dat er iets belangrijks gaat gebeuren, maar je weet niet wanneer of hoe het zich zal ontvouwen. Het is deze anticipatie op de ontwikkeling van de plot die je alert, ongeduldig en in een staat van spanning houdt.
Met andere woorden, je krijgt vooraf de nodige informatie om bepaalde “onaangename” uitkomsten te voorzien, maar niet genoeg om het belangrijke element van onzekerheid weg te nemen. Daarom slagen thrillers er als geen ander filmgenre in om je interesse te vangen en vast te houden.
Hoe reageren je hersenen op thrillers?
Je ervaart bovenstaande sensaties bij het genieten van een goede thriller. Echter, wat gebeurt er ondertussen in je hersenen? Verschillende onderzoeken hebben dit verschijnsel bestudeerd en met hun bevindingen kunnen we dichter bij het antwoord komen. Het blijkt dat er belangrijke effecten zijn op de aandacht, de waarneming en het geheugen.
De spanning absorbeert je aandacht
Er is vastgesteld dat spanning de visuele verwerking verandert. In een onderzoek (Engelse link) keken verschillende vrijwilligers naar fragmenten uit thrillers terwijl in de periferie van het scherm flikkerende schaakborden werden getoond.
De onderzoekers merkten op hoe, tijdens de momenten waarop de verhaalspanning toenam, merkwaardige veranderingen optraden in het patroon van hersenactivatie. Meer bepaald werd de activiteit in de voorste calcarine sulcus (gerelateerd aan perifere visuele verwerking) verminderd.
Daarentegen nam de activiteit in de knooppunten van het ventrale aandachtsnetwerk (verbonden met centrale visuele verwerking) toe. Daarom veroorzaakt narratieve suspense een vernauwing van de aandacht of vermindert de reikwijdte van de aandachtsfocus.
Ze betrekken de kijker bij het verhaal
Heb je ooit gemerkt dat je naar het scherm schreeuwt alsof je de personages wilt vertellen wat ze moeten doen om aan hun ongelukkige lot te ontsnappen? Dit is nog een van de grote prestaties van een goede thriller. Het betrekt je bij het verhaal. Het betrekt je op een diepgaande manier bij wat je ziet.
In feite roept dit genre je deelname (Engelse link) op namens de hoofdpersonen in gevaar. Dit gebeurt niet alleen in de bioscoop. Wanneer je bijvoorbeeld een boek leest, kun je je bezighouden met het oplossen van problemen wanneer een bepaald personage voor een onzekere en intrigerende situatie komt te staan. Ook als je naar thrillers kijkt, zet je ditzelfde proces van mentale participatie in gang.
Ze beïnvloeden je geheugen
Een laatste merkwaardig feit over hoe je hersenen reageren op thrillers betreft je geheugencapaciteit. Men heeft ontdekt (Engelse link) dat momenten van grote spanning later gemakkelijker en nauwkeuriger worden herinnerd. Dit kan het gevolg zijn van het vermogen van de scènes en het verhaal om je volledig te betrekken bij wat er gebeurt, waardoor je alertheid wordt gewekt.
Thrillers helpen je hersenen te ontsnappen aan
Alle bovenstaande bevindingen leiden tot een duidelijke conclusie: films van dit genre vangen je aandacht, zorgen ervoor dat je je voortdurend heroriënteert op wat er op het scherm gebeurt, en leiden je aandacht af van al het andere.
Daarom merk je dat geen omgevingsgeluid of dagelijkse beslommeringen een plaats hebben in je gedachten als je naar een goede thriller kijkt. Misschien is dit de reden waarom zovelen van ons ervan houden.
Alle siterte kilder ble grundig gjennomgått av teamet vårt for å sikre deres kvalitet, pålitelighet, aktualitet og validitet. Bibliografien i denne artikkelen ble betraktet som pålitelig og av akademisk eller vitenskapelig nøyaktighet.
- Bezdek, M. A., Gerrig, R. J., Wenzel, W. G., Shin, J., Revill, K. P., & Schumacher, E. H. (2015). Neural evidence that suspense narrows attentional focus. Neuroscience, 303, 338-345.
- Bezdek, M. A., Keilholz, S. D., & Schumacher, E. H. (2021). Dynamic Brain Network States during Suspenseful Film Viewing. bioRxiv.
- Bezdek, M. A., Wenzel, W. G., & Schumacher, E. H. (2017). The effect of visual and musical suspense on brain activation and memory during naturalistic viewing. Biological Psychology, 129, 73-81.