Hoe herken je je "blinde vlekken" in de liefde?
Soms doen we dit. We gooien onszelf met gesloten ogen en open hart in het onbekende omdat we gedreven zijn om van iemand te houden en geliefd te worden. Nu en dan komt het allemaal goed… maar soms ook niet. En dat gebeurt als gevolg van onze blinde vlekken. We komen vast te zitten in ons zelfbedrog net als de prooi in het web van een spin.
Om te begrijpen wat deze blinde vlekken echt zijn, zullen we beginnen met een klein experiment. Sluit je ogen enkele seconden, open ze daarna en kijk door het raam. Laat het zonlicht nog enkele seconden je gezicht raken.
Focus nu je ogen ergens anders. Je zal het niet merken. Maar er zijn fotoreceptoren in je neuronen, heel kleine zenuwcellen die het licht vangen en de informatie bijna op hetzelfde moment naar je hersenen sturen.
Ontkenning is praktisch, edel en betrouwbaar wanneer het als een overgang werkt tot een nieuwe aanvaarding.
-Ortega y Gasset-
Maar er is een deel van je netvlies waar er geen fotoreceptoren zijn. We noemen het blinde vlekken. Het oog vangt geen enkel beeld op. Wat dus normaal gesproken gebeurt, is dat we de wereld met kleine witte stukjes zien die afkomstig zijn van deze blinde vlekken. Toch verliest wat we zien, geen enkel detail. Het is volmaakt en wonderbaar. Want het toont ons alle schakeringen van iemands gezicht of een mooi landschap…
Maar hoe is dat dan mogelijk? Als er een lege ruimte is, een blinde vlek op ons netvlies, hoe kunnen we de wereld dan zo helder zien? Het antwoord is even eenvoudig als verwarrend: onze hersenen “vullen” de lege vlekken in.
Dit klinkt wellicht vreemd. Maar hetzelfde gebeurt op psychologisch vlak. Er zijn dingen rond ons die we niet zien. Het zijn lege ruimten, meestal negatieve aspecten die aan de horizon van onze bewuste geest verdwijnen.
Opnieuw zijn het de hersenen die de controle nemen. Ze filteren de informatie die we ontvangen. Dat is de reden dat je negatieve waarnemingen afgezwakt worden. Je hersenen zetten dus oogkleppen op zodat ze de klap van de ontgoocheling verzachten. Deze fijne kunst van zelfbedrog treedt vooral vaak op in de wereld van de liefde en van relaties.
Blinde vlekken of onze koppigheid om de dingen te aanvaarden zoals ze zijn
“Mijn verloofde is niet controlerend of jaloers. Ze maakt zich alleen zorgen om mij omdat ze zoveel van me houdt.” “Nee, we zijn niet uit elkaar. Het feit is alleen dat hij op dit moment echt veel stress heeft door zijn werk en een pauze nodig heeft. Hij heeft veel dingen aan zijn hoofd, dus ik begrijp het… maar er is niets mis, we houden nog evenveel van elkaar als altijd.”
Blinde vlekken zijn voor deze mensen net als reddingsboten. Ze klampen er zich aan vast om te blijven drijven. Want zelfbedrog is een trucje van de mensheid en één van onze meest geraffineerde strategieën. We gebruiken ze om de asresten van stress te smoren en we gooien er onze zorgen naartoe.
Deze geestelijke nevel wordt veroorzaakt door blinde vlekken. Het activeert strategieën die gaan van de klassieke ontkenning tot selectieve aandacht. Bij dit laatste richt je jouw aandacht op wat jij wil en negeer je de rest.
De woorden van de dichter Antonio Machado waren zo juist. Hij zei dat er iets veel erger is dan de donkere kant van de werkelijkheid zien: die kant helemaal niet zien. Het is iets wat we heel vaak doen wanneer we bang zijn van de enorme doolhof van de liefde. We denken dan dat het beter is de persoon van wie we houden “niet te zien” dan hen te “verliezen.”
Hoe belichten we onze blinde vlekken
Robert Trivers is een sociobioloog en antropoloog. Hij is bekend vanwege zijn theorie over zelfbedrog. Volgens hem is deze fijn gestemde strategie die bij mensen zo gewoon is, veel geraffineerder dan een eenvoudige leugen. Hij bedoelt hiermee dat tegen jezelf liegen een veel diepgaander en gevoeliger kader vereist.
Wanneer je erin slaagt het bewijs te verschuiven naar je onbewuste en te liegen tegen je bewuste geest, dan is de cognitieve kostprijs gigantisch. Je wordt dan je eigen slachtoffer.
“Een leugen heeft geen enkele zin, behalve als de waarheid gevaarlijk aanvoelt.”
-Alfred Adler-
Je vraagt je nu af hoe je jouw blinde vlekken aan het licht kan brengen. Het antwoord is dat het moeilijk zal zijn. Wanneer we proberen de ogen van een verliefde persoon te openen, dan zullen ze waarschijnlijk met ontkenning reageren.
Voordat je in dezelfde valkuil trapt, is dit het beste wat je kan doen. Dat geldt vooral als je het gevoel hebt dat je integriteit, je zelfbeeld en je waarden zwak zijn. Probeer waakzaam te zijn voor de blinde vlekken die in relaties het meeste voorkomen.
- Kom niet terecht in de blinde vlek die in elke relatie het meest optreedt: idealiseren.
- Je moet de andere persoon zien zoals hij is, zonder verdoving of kunstmatige zoetmiddelen. De dingen die je niet leuk vindt, mag je niet minimaliseren. Maar leg ook niet te veel nadruk op de dingen die jij doet, alleen maar om je beter te voelen. Het enige dat dit veroorzaakt, is dat de dingen misplaatst voelen en de andere persoon kwetsen.
- Verdraai de werkelijkheid niet door jezelf te hervormen met ideeën die niet afgestemd zijn op je omgeving, gedachten en gevoelens.
- Stel de ontgoocheling van vandaag niet uit tot morgen.
Albert Camus heeft het ooit gezegd “de waarheid, net als het licht, verblindt. De leugen is integendeel een prachtig schemerlicht dat elk voorwerp verheft…” Leef dus niet in de schemering. Want uiteindelijk stel je de pijn alleen maar uit. Wees moedig en open je ogen voor de waarheid.