Hoe we worden gemanipuleerd door de media

Je mening kan worden veranderd door het nieuws dat je ziet op televisie, in de krant en op het internet. Maar daarbovenop komt nog dat veel van deze verhalen opzettelijk op een bepaalde manier verteld worden om je gedachten en gedachtegang te beïnvloeden. Wil je weten hoe de media in staat is om deze mate van controle over je gedachten te krijgen? Wil je weten hoe we worden gemanipuleerd door de media?

Ze zeggen dat als iets geen nieuws is, het nooit is gebeurd. Een voorbeeld hiervan is de Rwandese burgeroorlog die in 1994 plaatsvond. De twee grote etnische groepen in het gebied begonnen elkaar te vermoorden en het escaleerde zelfs zozeer dat er sprake was van een genocide. Zeventig procent van de etnische groep Tutsi werd vermoord onder leiding van de regering die door de andere etnische groep, de Hutu’s, werd geleid.

Tijdens de eerste week van de genocide kwam geen enkele machtige groep in Europa in actie. Er verscheen geen nieuws in de media en daardoor trok niemand zich iets aan van de moorden die gaande waren. In de tweede week begon de media met het rapporteren van de gebeurtenissen in het nieuws. Als resultaat begonnen Europese landen hulp te sturen om de moordpartijen te stoppen.

Toch, door gebrek aan beelden van wat er gaande was in Rwanda, leek het erop alsof het nieuws niet zo urgent was als dat het in feite was, dus de publieke interesse in de zaak was minimaal. De mensen waren er niet emotioneel bij betrokken, dus ook hun aandacht kwam en vervloog weer.

Waar zouden we over moeten nadenken?

Als we geen informatie hebben over de gebeurtenissen die plaatsvinden, zullen we er ook nooit achter komen wat er werkelijk gebeurt. De media vertelt ons wat we moeten denken, ook al gaan we natuurlijk niet altijd nadenken over al het nieuws dat we lezen.

Ons interesseniveau zal onze aandacht meer laten uitgaan naar sommige verhalen dan naar andere verhalen. Een factor die de mate waarop we geloven dat nieuws belangrijk is beïnvloedt, is angst. De verhalen die ons angst inboezemen zullen meer aandacht van ons eisen. Voorbeelden hiervan zijn verhalen over een mogelijke bedreiging, zoals een virus dat zich door de stad verspreidt of een reeks overvallen in de wijk.

Misschien heeft het verhaal aan het begin van dit artikel je aan het denken gezet over wat er nu precies is gebeurd in Rwanda, maar omdat het oud nieuws is en de repercussies vandaag de dag minimaal zijn, zullen veel mensen er toch niet veel aandacht aan schenken als het ze niet op een of andere manier aantrekt.

Hoe zouden we moeten nadenken?

We denken na over de verhalen waar we geïnteresseerd in zijn en waar we ons over bekommeren, gebaseerd op de informatie die we van te voren hadden of die binnen ons directe bereik ligt. We evalueren de informatie die we krijgen van de media en leggen deze informatie naast onze voorgaande meningen. Mits het erg krachtig is of we al bepaalde twijfels hadden, zal het de manier waarop we erover dachten voor dat we het verhaal hoorde, niet veranderen.

Als iemand al eerder een idee had gevormd over wat er gebeurd is in Rwanda, zal de informatie die we aan het begin van dit artikel presenteerde zijn mening niet veranderen. Maar wat als je nog niet bekend was met de feiten of überhaupt een vaag idee had van wat er was gebeurd? Dan is het waarschijnlijker dat de media je zal beïnvloeden om op een bepaalde manier te denken.

De rol van heuristiek

De term heuristiek staat voor de eenvoudige, makkelijke regels die we gebruiken om de wereld te interpreteren. In dit artikel dienen ze als interpretatoren van het nieuws. Wanneer de verhalen relevant zijn, wordt de informatie verwerkt via een centraal pad en afgestoken tegen vooraf bekende informatie.

Wanneer de informatie echter niet relevant is, wordt het verwerkt via een perifere route. Dit is wanneer heuristiek om de hoek komt kijken, aangezien onze mening over de gebeurtenis zal afhangen van de perifere signalen die betrokken zijn bij het verhaal.

Wanneer de bron van het nieuws gezien wordt als betrouwbaar, zoals in het geval van de Rwandese genocide, zullen we de informatie sneller als waar aannemen. Als ik de bron ben en de lezers vertrouwen me niet, zullen ze wat ik zeg waarschijnlijk niet geloven, of er in ieder geval hun bedenkingen bij hebben.

In het nieuws worden termen als oorlog, genocide en moordpartij vaak gebruikt. Deze sleutelwoorden zijn de aanleiding voor zeer negatieve emoties wanneer je aan het verhaal denkt, waardoor je een slecht beeld krijgt van de Hutu’s. Dat negatieve gevoel zou lang niet zo sterk zijn als de media in plaats van het woord ‘oorlog’ bijvoorbeeld het woord ‘conflict’ had gebruikt.

Wanneer statistieken worden gepresenteerd in de vorm van een percentage, lijkt het nieuws negatiever. Als rauwe data wordt gegeven zonder gepresenteerd te worden in relatie met het totaal, zou de impact vele malen kleiner zijn. Door de katalysator van de gebeurtenissen te noemen, zijn mensen eerder geneigd om de Hutu’s de schuld geven. Als volgens het verhaal de mensen die de Hutu’s hadden aangesteld in de regering Europeanen waren, hadden wellicht de Europeanen meer de schuld gekregen.

Elk woord in een verhaal telt en de repercussies zullen sterk afhangen van hoeveel aandacht je eraan geeft en over hoeveel informatie je van te voren beschikt. De overtuigingskracht van de media kan erg sterk zijn als je je niet bewust bent van deze mentale processen. Je bewust zijn van deze processen zal er natuurlijk niet voor zorgen dat de media niet langer zal proberen om mensen van buitenaf te beïnvloeden, maar het geeft jou wel de mogelijkheid om in te grijpen.