Hoe je een adolescent kunt begrijpen

“Je hoeft geen pijn te lijden om een poëet te zijn. De adolescentie veroorzaakt al genoeg lijden voor iedereen.” Dit is hoe de poëet John Ciardi deze periode in ons leven omschreef. Hoewel het inderdaad zo is dat een adolescent zich vaak onbegrepen voelt, hoeft deze fase in iemands ontwikkeling helemaal niet zo tragisch te zijn. Zo geven meerdere studies zelfs aan dat de conflicten die de adolescentie veroorzaakt het gevolg zijn van een reeks culturele factoren.

Psycholoog en docent G. Stanley Hall zei hierover het volgende: “De adolescentie is een wedergeboorte, aangezien het samengaat met de geboorte van volledigere en verder gevorderde menselijke karaktereigenschappen.” Dit is wederom een zeer radicaal statement, aangezien het een fase in iemands leven gelijkstelt aan het ontdekken van een hele nieuwe wereld, alsof alles wat daarna komt nieuw en onervaren is.

Doorgaans zien we de adolescentie als een periode waarin iemand veel veranderingen doormaakt. Sommige van deze veranderingen zijn vrij radicaal en doen zich in een vrij korte tijd voor. De adolescentie is ook een periode waarin jongeren worden onderworpen aan een immense druk van hun leeftijdsgenoten en hun familie.

Als dit werkelijk zo is, binnen onze cultuur tenminste, dan is de vraag die we hieruit kunnen onttrekken vrij simpel, namelijk: Wat kunnen we doen om jongeren te helpen beter door deze fase heen te komen? Welke hulpmiddelen hebben we tot onze beschikking? Hoe kunnen we de veranderingen die zich gedurende deze fase voordoen op zo’n manier integreren dat ze niet traumatisch zullen zijn?

Een adolescent begrijpen

Het is helemaal geen makkelijke opgave om een adolescent te begrijpen en het vraagt om veel inspanning van de kant van de ouders. Vaak lijkt het voor de ouders alsof hun kind, dat altijd begrijpelijk en hecht met hen was, nu ineens grof en afstandelijk is geworden. Er zijn echter een aantal belangrijke tips die ouders kunnen gebruiken om de ware behoeften van hun adolescente kinderen beter te begrijpen. Deze tips kunnen hen helpen om mee te leven met de plotselinge veranderingen die zich voordoen in de psyche van hun tiener.

Empathie

Empathie is in elk aspect van het leven van wezenlijk belang, maar met name om een adolescent te kunnen begrijpen. Het vermogen om jezelf in een ander te verplaatsen en zijn gevoelens en mentale processen te begrijpen is van fundamenteel belang. We zijn allemaal ooit tiener geweest. Aangezien we deze fase in het leven dus allemaal hebben moeten doorstaan, is het belangrijk om in contact te komen met je innerlijke zelf. Probeer te analyseren welke gedachten, gevoelens, verlangens en lasten je toentertijd had. Het verleden kan ons helpen, maar we moeten proberen om alles te bekijken in het licht van de huidige omstandigheden, niet de omstandigheden waar wij toen in verkeerden.

Alleen omdat wij toentertijd bijvoorbeeld geen mobiele telefoon nodig hadden, betekent dit niet dat we nu maar moeten denken dat de tieners van nu ook geen behoefte aan een mobieltje zouden moeten hebben. Zo werkt het namelijk niet. De dingen die in onze tijd normaal waren gelden nu niet meer. Als we onze hedendaagse adolescenten dus willen kunnen begrijpen, dan moeten we meer moeite doen dan alleen onze eigen herinneringen uit de oude doos trekken.

Ze moeten erbij horen

Een adolescent heeft meer onafhankelijkheid en autonomie nodig. Hoe anderen hem/haar zien en hoe hij/zij in zijn/haar sociale wereld past, is van essentieel belang. Dit gegeven negeren of het belang van deze behoefte onderschatten, is een serieuze fout die ouders en volwassenen zouden moeten zien te vermijden.

Leer te begrijpen dat een probleem dat in jouw ogen minuscuul kan lijken, in zijn/haar ogen gigantisch kan zijn. Handel aan de hand van deze kennis, wees empathisch ingesteld en erken zijn/haar pijn en behoefte aan onafhankelijkheid. Moedig adolescenten aan om hun problemen aan de hand van hun eigen vaardigheden op te lossen. Geef hun problemen net zo veel belang als zij ze geven. Doe je dit niet, dan zullen ze langzaamaan steeds afstandelijker worden.

Opstandigheid

Veel mensen vergelijken de fase van adolescentie met opstandigheid, hoewel dit niet per se het geval hoeft te zijn. De adolescentie staat simpelweg gelijk aan een fase waarin jongeren meer behoefte hebben aan onafhankelijkheid en het verbreden van hun horizon. Tieners hebben er behoefte aan om zich tot op zeker hoogte van hun ouders te distantiëren, zodat ze hun eigen weg kunnen vinden. Als ze hier dus niet de mogelijkheid toe krijgen, dan zullen ze zich gaan verzetten.

Vergeet niet dat tieners in deze fase rationeler en abstracter na beginnen te denken. Hun lichaam is aan het veranderen, en daarbij ook hun hersenen en de manier waarop ze de wereld bekijken. Ze moeten zichzelf kunnen erkennen, buiten hun comfortzone kunnen treden, buiten de grenzen van hun ouders’ zeggenschap. Ze moeten de kans krijgen om hun eigen waarden te ontwikkelen.

Als ouders moeten we dan ook zien te begrijpen dat dit niet de juiste fase is om ons aan onze kinderen op te dringen. Het is normaal dat kinderen gedurende deze fase ruzie met je zullen maken en het zullen hebben over hun eigen manier van denken en eigen visie, of ze nu gelijk hebben of niet. En het is ook normaal dat jij in deze fase op respectvolle wijze laat weten dat je het niet met hen eens bent. Als we niet in staat zijn dit als natuurlijk en logisch te accepteren, als we niet bereid zijn om het gesprek met onze tiener in stand te houden, dan zullen we nooit in staat zijn om onzer tiener te begrijpen.

Ik wil een tiener begrijpen

Als je graag een tiener wilt leren te begrijpen, wees je er dan van bewust dat je een lastige weg voor de boeg hebt. Wij raden aan om veel met je tiener te praten en hem/haar zijn/haar eigen persoonlijke ruimte te gunnen. Zie in dat je kind geen ‘baby’ meer is en ook niet langer je ‘oogappeltje’. Streef realistische doelen na. Voorzie je tiener van een hoop nuttige informatie en kijk uit voor mogelijke problemen. Hiertoe behoren ook een gebrek aan slaap en een hoop drastische veranderingen, veranderingen als een verminderde prestatie op school of het opbouwen van nieuwe vriendschappen.

Een adolescent begrijpen, zal alleen zeer ingewikkeld zijn als je de situatie te laat aanpakt. Met de juiste informatie en een empathische houding hoeft dit echter helemaal niet zo’n lastige opgave te zijn. Deze periode hoeft helemaal niet gekenmerkt te worden door frustratie. Vergeet niet dat je deze tiener zelf hebt opgevoed. Het zou dus veel makkelijker moeten zijn om jezelf in hem te verplaatsten dan het in eerste instantie misschien lijkt.