Heb je moeite met het nemen van beslissingen?
Het vermogen om beslissingen te nemen is fundamenteel op elk gebied van ons bestaan. Maar hoewel het nemen van beslissingen voor sommigen eenvoudig is, is het voor anderen buitengewoon ingewikkeld. Uiteraard zijn er bepaalde dilemma’s waarvoor het raadzaam is de tijd te nemen om beslissingen te nemen.
Er zijn er echter ook die niet veel tijd of cognitieve energie vergen. Bijvoorbeeld wanneer je een cadeautje wilt geven aan iemand die je niet zo goed kent. Wat moet je hem geven? Chocolade is een goed idee. Maar welke? Je kiest waarschijnlijk voor de bestsellers.
Besluiteloosheid hangt nauw samen met foutentolerantie. Het is een kwestie die verder gaat dan genetica. In feite lijkt het nauw samen te hangen met onze opvoeding.
Bijvoorbeeld, als de straffen die je kreeg voor de fouten die je maakte toen je jong was echt hard waren, kan het zijn dat je de angst voor het maken van fouten hebt geïnternaliseerd.
In dat geval zegt je rationele kant je dat je steun moet zoeken. Bijgevolg laat je je emotionele kant links liggen en verban je je intuïtie naar de achtergrond. Intuïtie is echter wat je helpt om snel beslissingen te nemen in complexe situaties.
Leven met besluiteloosheid
Uiteraard zijn er verschillende gradaties van besluiteloosheid. Bovendien is het niet altijd een nadeel. Sterker nog, voorzichtigheid kan vaak een levensredder zijn. Tijd hebben om na te denken kan je helpen meer informatie te verkrijgen en die beter in te delen om een beslissing te nemen.
Uit onderzoek is gebleken (Engelse link) dat besluiteloze mensen verstandiger attributies maken bij het beoordelen van het gedrag van anderen. In plaats van ongefundeerde en overhaaste conclusies te trekken, gaan ze flexibeler denken en houden ze rekening met verschillende perspectieven, wat leidt tot evenwichtiger oordelen.
In het extreme geval kan deze eigenschap je echter blokkeren. Elke keuze die je moet maken lijkt monumentaal en, totdat je beslist, heb je last van echte angst en stress, en van schuldgevoelens omdat je de kwestie niet sneller hebt kunnen oplossen. Je kunt zelfs de indruk wekken een onzeker en onbetrouwbaar persoon te zijn, die niet weet wat hij wil en voortdurend van gedachten verandert.
Als je je ooit hebt afgevraagd waarom deze moeilijkheid zich voordoet, kan de oorsprong wel eens in je jeugd liggen.
Besluiteloosheid is een kwestie van vertrouwen
Een beslissing nemen houdt in dat je een optie kiest en verantwoordelijkheid neemt voor de gevolgen ervan. Bovendien betekent het het opgeven van alle andere, mogelijk betere alternatieven. Zo bezien is het, zoals je ziet, geen triviale zaak. In feite heb je vertrouwen in jezelf nodig , zodat je er zeker van kunt zijn dat je de juiste beslissing neemt.
Je zou je toekomst of de beslissingen die je leven beïnvloeden niet overlaten aan een onverantwoordelijk of onbekwaam persoon. Integendeel; je zou iemand zoeken die capabel is, die je vertrouwt, en van wie je gelooft dat hij weet wat hij doet.
Je moet hetzelfde vertrouwen in jezelf hebben als je een beslissing gaat nemen. Als je besluiteloos bent, is dat omdat je geen vertrouwen hebt in je vermogen om te kiezen, en als je jezelf niet vertrouwt, is dat omdat je nooit de gelegenheid hebt gehad dit vermogen te ontwikkelen.
Het is tijdens de kindertijd dat we dit vermogen leren ontwikkelen. Er zijn echter bepaalde vormen van opvoeding die het bijzonder moeilijk maken.
Ben je besluiteloos of losgekoppeld van je emoties?
In de normale evolutionaire ontwikkeling hebben kinderen momenten waarop ze hun eigen onafhankelijkheid en autonomie beginnen op te eisen. Ze worden zich ervan bewust dat ze hun eigen stem hebben en willen zich uiten, gehoord worden en dat hun mening gerespecteerd wordt.
Een van de belangrijkste momenten in dit verband is rond de leeftijd van twee jaar, wanneer zuigelingen overal “nee” tegen beginnen te zeggen en driftbuien krijgen. Als dit proces wordt gerespecteerd en getolereerd, als het kind zijn mening mag geven, zich mag uiten en beslissingen mag nemen, ontwikkelt het zelfvertrouwen en het vermogen om te kiezen.
In veel gezinnen wordt deze impuls echter de hele kindertijd onderdrukt. Daardoor wordt het kind besluiteloos en losgekoppeld van zijn emoties. Hier zijn enkele voorbeelden die je misschien zelf hebt meegemaakt.
Lichamelijke gewaarwordingen
Kinderen zijn in staat hun lichamelijke signalen van honger en verzadiging op te merken. Maar vaak dwingen volwassenen, bezorgd om hun kinderen, hen om alles op het bord op te eten, zelfs als ze zich al vol voelen.
Hetzelfde geldt voor temperatuur en gevoelstemperatuur. Maar al te vaak negeren volwassenen de gevoelens van kinderen. Ze worden ofwel gebundeld ofwel onbedekt gelaten, afhankelijk van hoe warm of koud hun ouders het voelen.
Sociale relaties
Stel je de volgende scène voor. Twee kinderen vechten in het park en de een slaat de ander. Het kind dat geslagen is, is woedend en overstuur (uiteraard), en toch dwingen de volwassenen hen om het goed te maken en te knuffelen.
In feite vragen ze hun kind iets te demonstreren dat ingaat tegen wat hun emoties zeggen. Inderdaad wordt het aangevallen kind gedwongen om een blijk van genegenheid te geven aan de persoon die hem kwaad heeft gedaan. Dit is uiterst verwarrend voor hen.
Klinkt deze situatie je bekend in de oren? Het is zeker een scenario dat velen van ons hebben meegemaakt, iemand (kind of volwassene) die ons kwaad heeft gedaan onmiddellijk moeten vergeven en zich verontschuldigen. Dit zonder dat we onze emoties mogen voelen en begrijpen.
Onderdrukking van emotionele expressie
Emotionele onderdrukking komt heel vaak voor bij autoritaire of respectloze opvoedingsstijlen. Vanuit deze perspectieven wordt, als een kind huilt, boosheid, verdriet of onenigheid toont, dat gezien als slecht gedrag en verboden.
Als je met zo’n benadering bent opgegroeid, kan het zijn dat je, als je een driftbui had, werd uitgescholden, bedreigd of met rust gelaten tot je er overheen was. Het is ook waarschijnlijk dat je, als je huilde, te horen kreeg dat het zwak was en dat je moest ophouden. Bovendien, als je je boosheid uitte, werden volwassenen boos op je, zeiden ze dat je stout was, of trokken ze hun genegenheid in.
Kortom, je mocht je emoties niet voelen of uiten, je moest ze onderdrukken en verbergen en ‘braaf zijn’.
Ongeldig verklaren van emoties
Ten slotte is emotionele ongeldigmaking een echt veelvoorkomende praktijk in veel gezinnen. Het bestaat uit het minimaliseren of belachelijk maken van de emoties van een kind, in plaats van ze waarde en ruimte te geven.
Bijvoorbeeld, als iets hen angstig of nerveus maakt, krijgen ze te horen dat ze dom en bang zijn omdat ze zich overal zorgen over maken. Of, als ze hun ongemak uiten over iets dat tegen hen gezegd is, is de reactie van de volwassenen “Stop met je overal zo druk over te maken, niemand kan iets tegen je zeggen zonder dat je zeurt.”
Kortom, alles wat het kind voelt wordt gebrandmerkt als overdreven of ontoereikend. Dit leidt ertoe dat ze opgroeien met het gevoel dat ze hun emoties niet kunnen vertrouwen omdat ze nooit als passend worden gezien.
Als je echt besluiteloos bent, begin dan naar jezelf te luisteren
Als je je herkent in bovenstaande situaties, ben je als volwassene waarschijnlijk besluiteloos. Je emoties zijn daarbij een fundamenteel kompas. Als je belangrijke keuzes maakt, kun je een besluitvormingsproces uitvoeren door informatie te verzamelen en voor- en nadelen te vergelijken. In kleine alledaagse situaties werkt dit echter niet.
Op deze momenten zijn het je gevoelens en emoties die je leiden en je helpen een beslissing te nemen. Als je er echter van losgekoppeld bent, heb je geen hulpbronnen meer. In feite weet je dan niet wat je voelt of wat je wilt.
Dat komt omdat je van jongs af aan geleerd hebt dat je emoties onbetrouwbaar zijn. Daarom begon je ze te negeren en nam je beslissingen op basis van het behagen van de volwassenen om je heen. Nu ben jij het die beslissingen moet nemen, maar je weet niet hoe.
Als je in zo’n situatie verkeert, is het tijd om te beginnen opnieuw contact te maken met je lichamelijke en emotionele gewaarwordingen. Je moet ze een plaats geven en er aandacht aan besteden zodra ze verschijnen.
Begin ze te gebruiken als leidraad bij het nemen van beslissingen, ook al voelt dat in het begin raar. Met oefening zul je zien dat ze je beste vrienden zijn en zul je ophouden je steeds besluiteloos te voelen. Dat komt omdat je jezelf zult kunnen vertrouwen.
Alle siterte kilder ble grundig gjennomgått av teamet vårt for å sikre deres kvalitet, pålitelighet, aktualitet og validitet. Bibliografien i denne artikkelen ble betraktet som pålitelig og av akademisk eller vitenskapelig nøyaktighet.
- Ferrari, J. R., & Olivette, M. J. (1993). Perceptions of parental control and the development of indecision among late adolescent females. Adolescence, 28(112), 963–970.
- Schneider, I. K., Novin, S., van Harreveld, F., & Genschow, O. (2021). Benefits of being ambivalent: The relationship between trait ambivalence and attribution biases. British Journal of Social Psychology, 60(2), 570-586.
- Slovic, P., Finucane, M., Peters, E. & MacGregor, D. G. (2007). A heurística afectiva. In C. H. Antunes & L. C. Dias (Coords.), Decisão: Perspectivas interdisciplinares (pp. 25-68). Coimbra: Imprensa da Universidade de Coimbra.
