Hartsoetra, de boeddhistische tekst gevuld met wijsheid
De Hartsoetra is een zeer populaire tekst van de boeddhistische school. Het is meer bestudeerd en onderzocht dan enig ander boeddhistisch geschrift. Het trekt veel aanhangers van de filosofie aan vanwege de beknoptheid ervan en de manier waarop het de boeddhistische visie netjes samenvat.
Het is intrigerend dat zo’n korte tekst door boeddhisten zo grondig is onderzocht en tegelijkertijd wordt gezien als een leer die een leven lang vergt om werkelijk te begrijpen. De Hartsoetra bestaat uit slechts 14 verzen, oorspronkelijk geschreven in het Sanskriet. Het eindigt met wat wordt beschouwd als een van de krachtigste mantra’s in het boeddhisme.
De Hartsoetra dateert uit de eerste eeuw na Christus, hoewel sommigen geloven dat hij nog ouder zou kunnen zijn. Het gaat over verschillende van de centrale concepten van het boeddhisme, zoals:
- leegte
- ongebondenheid
- compassie
- vorm
- wil
- bewustzijn
Leegte en de Hartsoetra
Bijna de hele Hartsoetra draait om het concept van leegte. Dit heeft echter een andere betekenis dan simpelweg “niets,” zoals westerlingen het begrijpen.
Leegte is niet hetzelfde als afwezigheid of gemis, aangezien de leegte van wat of wie niet aanwezig is, gevuld is met die afwezigheid. Hetzelfde geldt voor het begrip “ontbreken”: het is niet leeg, maar gevuld met de denkbeeldige aanwezigheid van wat ontbreekt.
Wanneer boeddhisten het over leegte hebben, bedoelen zij dat niets dat bestaat een intrinsieke werkelijkheid bezit. Het betekent dat alles verandert en voor altijd muteert. Met andere woorden, zijn en laten zijn. Wat wij met onze zintuigen waarnemen is slechts de verschijningsvorm van de dingen. Daarom denken wij dat de werkelijkheid “vol” is, ook al is dat niet zo.
Leegte heeft te maken met de voortdurende veranderlijkheid (Spaanse link) van alles wat bestaat. Niets scheidt of onderscheidt zich volledig van al het andere, noch is het zuiver of onzuiver, volledig of gebrekkig.
Wat wel bestaat zijn mentale formaties die ons naar de werkelijkheid brengen die wij waarnemen. Die mentale formaties zijn echter niet de werkelijkheid. De werkelijkheid is onafhankelijk en verandert op elk moment, ook al nemen we die niet waar.
De raadselachtige mantra
Ondanks bepaalde gedachten die op het tegendeel wijzen, zijn mantra’s geen toverwoorden om geluk te brengen of bepaalde doelen te bereiken. In het boeddhisme zijn ze een weg naar het bereiken van bepaalde niveaus van meditatie. Hun functie is om het bewustzijn te helpen ontwaken.
De mantra aan het eind van de Hartsoetra is deze: Gate gate Pāragate Pārasaṃgate’ Bodhi svāhā. De taal is Sanskriet en dit is de vertaling ervan: “Vertrek, vertrek, vertrek opstijgend, vertrek naar het hoogste ontwaken. Moge het zo zijn.”
Anderen hebben het echter op deze manier vertaald: “Het is gegaan, het is gegaan, gegaan naar het hiernamaals. Volledig blootgelegd, losgelaten. Ik ontwaak. Verlossing!”
Dit wijst ons op het Sanskriet woord voor poort, dat precies verwijst naar leegte, maar dan op het persoonlijke vlak en gelijkwaardig is aan het concept van “niet-ik.” Het ding dat vertrekt of gaat is het “ik.”
De mantra roept dus op tot het vertrek van het “ik”, dat beschouwd wordt als de bron van fouten en lijden. Het “ik,” in dit geval, is een synoniem voor het ego. Het doel is dat het ego verdwijnt, zodat leegte ontstaat.
De leringen van de Hartsoetra
Hoewel de Hartsoetra zeer complex is, toont het in de grond een pad naar ontwaken of verlossing. Dit bestaat uit het verlaten van het ego om leegte te vinden en, op die manier, de diepe waarneming en het begrip van de werkelijkheid te aanvaarden.
Met andere woorden, wie zich laat leiden door zijn ogen, oren en handen, net als zijn verstand, is gedoemd de werkelijkheid niet te kennen of te begrijpen. Wie er echter in slaagt zich te bevrijden van de zintuigen en het denken van zijn eigen geest, slaagt erin zich met de werkelijkheid te versmelten en haar te begrijpen, niet intellectueel maar als een transcendente ervaring.
Ontwaken is precies die toestand waarin je ophoudt de wereld waar te nemen met beperkte middelen, zoals via je zintuigen of je eigen verstand. Verlichting staat gelijk aan volledig begrip dat twee grote boeddhistische deugden met zich meebrengt: ongebondenheid en compassie.
Alle siterte kilder ble grundig gjennomgått av teamet vårt for å sikre deres kvalitet, pålitelighet, aktualitet og validitet. Bibliografien i denne artikkelen ble betraktet som pålitelig og av akademisk eller vitenskapelig nøyaktighet.
López-Gay, J. (1992). El” Sutra del Corazón” y el” In-Sistencialismo”. Oriente-Occidente, 10(1-2), 17-26.
