Emotionele besmetting of hoe we onze emoties overbrengen op anderen

Heb je er ooit bij stilgestaan dat wanneer je glimlacht naar iemand met wie je praat, die persoon ook naar jou lacht? Heb je ooit gemerkt wat er gebeurt wanneer een naaste zich verdrietig voelt en jou vertelt wat er aan de hand is? Wat overkomt sportfans wanneer hun team scoort? Je kan het antwoord op deze vragen vinden in een fenomeen dat we emotionele besmetting noemen. Laten we eens kijken wat dat betekent.

Telkens als er tussen ons en iemand anders sprake is van een wisselwerking, beginnen de mechanismen van emotionele besmetting te draaien. Het maakt niet uit of het de belangrijke persoon in je leven, een groep vrienden of je collega’s zijn. Je relaties worden beïnvloed door de manier waarop je met elkaar omgaat.

Dit is precies wat Daniel Goleman gezegd heeft. Het is de reden waarom ieder van ons een enorme invloed heeft op de gevoelens van de mensen met wie we elke dag omgaan. Deze invloed kan positief of negatief zijn. Maar… wat zijn die mechanismen die dit allemaal laten gebeuren?

Gevoelens zijn besmettelijk

De manier waarop de buschauffeur of je echtgenoot jou bij het begin van een nieuwe dag begroet, heeft de kracht om je genegeerd, bitter – of aan de andere kant – gewaardeerd te laten voelen. Zelfs al zijn emoties onzichtbaar, ze zijn zo besmettelijk als een virus. Onder het oppervlak van een relatie gebeurt er veel.

Emotionele overdracht is een primitief, onbewust proces dat veel te maken heeft met onze overleving als soort. De mechanismen van dit proces maken deel uit van een emotionele dans die mensen gebruiken om met elkaar op dezelfde lijn te komen door gezichtsuitdrukkingen te kopiëren. Alles begint met een glimlach, een boze blik of geplengde tranen. Het enige wat nodig is, is dat je iemand uiting ziet geven aan een emotie. Je zal dan tekenen van precies dezelfde emotie gaan vertonen.

We zijn allemaal genetisch geprogrammeerd voor emotionele besmetting. Maar sommige mensen zijn beter in het overbrengen van hun emoties of in het opvangen van de emoties van andere mensen. Ze zijn overgevoelig. Want net als emotionele sponzen nemen ze elk spoor van een emotie om ons op. Wellicht zijn het HSP’s (hoogsensitieve personen).

Maar er is ook een andere kant van deze munt. Want er zijn ook mensen die niet in staat zijn om emoties te voelen, zoals psychopaten. Wat zijn dan de mechanismen die aan de grondslag liggen van emotionele besmetting?

De rol van spiegelneuronen

Dit zijn neuronen in onze hersenen die volgens Goleman als een soort “neuronenwifi” werken. Want ze verbinden onze hersenen met de hersenen van anderen. Ze nemen op wat ze bij andere mensen zien, en weerspiegelen het binnenin onszelf. Vandaar de naam spiegelneuronen. Deze neuronen zijn bijvoorbeeld verantwoordelijk voor je emotionele reactie tijdens het bekijken van een film. Ze geven je ook een schokgevoel wanneer iemand gewond raakt.

Wanneer de spiegelneuronen in beweging komen, dan activeren ze hetzelfde hersencircuit als dat wat actief is bij de mensen naar wie je kijkt. Dat is hoe je uiteindelijk die emotie ervaart alsof het jouw eigen emotie is, zelfs al heb je ze eigenlijk niet op een natuurlijke manier ervaren. We vinden dus in de spiegelneuronen en in andere hersendelen, zoals in de insulaire cortex, een verklaring voor het fenomeen dat we emotionele besmetting noemen.

Maar wie zal uiteindelijk in een groep de emotionele toon zetten? Verschillende onderzoeken tonen aan dat niemand meer emotioneel expressief is als in een groep van gelijken. In een werksituatie of een schoolomgeving is er echter sprake van verschillende machtsposities. De machtigste persoon in de kamer is diegene die de toon zet voor de emotionele toestand van alle anderen.

Empathie versus emotionele besmetting

Wanneer mensen over emotionele besmetting horen praten, dan verbinden ze dit soms automatisch met empathie. Ze hebben wel enkele dingen gemeenschappelijk en zijn soms verwisselbaar. Maar toch zijn ze niet precies hetzelfde.

Empathie tonen is jezelf in de plaats van de andere persoon stellen. Je denkt dan na over hun visie op de wereld en over hun gevoelens. Het is een echte kunst en niet iedereen weet hoe hij het moet gebruiken. Maar het zou erg handig zijn als iedereen dit kon.

Maar jezelf in de plaats van een andere persoon stellen betekent niet dat je jezelf losmaakt van je eigen gevoelens. Het enige wat het wil zeggen, is dat je je herinnert dat de andere persoon er is en dat je hem probeert te begrijpen.

Anderzijds betekent emotionele besmetting dat je je de emoties van andere mensen eigen maakt. Je bent dus in wezen niet in staat om hun emoties niet te ervaren alsof het je eigen emoties zijn.

Stel je empathie voor als in het water stappen en emotionele besmetting als een glas water drinken. In het eerste geval doe je het om te ervaren en te begrijpen hoe de vloeistof aanvoelt. Maar in het tweede geval doe je het en wordt het een deel van jou.

Dat betekent echter niet dat je niet af en toe beide nodig hebt. Als je empathisch wil zijn, dan heb je soms een kleine dosis emotionele besmetting nodig. Maar je moet emotionele kaping vermijden.

Emotionele besmetting is niet slecht. Toch neemt het iets van je vrijheid af. Als de besmettelijke gevoelens positief zijn, dan is dat nog beter! Wie houdt er niet van een uitbarsting van aanstekelijk gelach?

Om te besluiten tonen we je een interessante video over het onderwerp. We hebben ook nog een vraag voor jou. Welke emoties breng jij op andere mensen over?