Émile Zola, een dappere en controversiële schrijver

Émile Zola is beroemd om twee belangrijke redenen. Ten eerste was hij de pionier van het naturalisme, een literaire theorie die de hele wereld beïnvloedde. Ten tweede was hij de hoofdpersoon in een van de beroemdste rechtszaken van Frankrijk, omdat mensen denken dat hij waarschijnlijk is vermoord.

Geschreven en geverifieerd door de psycholoog Gema Sánchez Cuevas.

Laatste update: 26 januari, 2024

Émile Zola was een van de grote figuren uit de Franse literatuur. Als er iets was dat zijn leven en zelfs zijn dood kenmerkte, dan was het controverse. Inderdaad, zijn werk, zijn meningen en zijn intellectuele en politieke activiteiten gaven mensen genoeg om over te praten. Kortom, hij was een man die door sommigen hartstochtelijk werd aanbeden en door anderen werd gedemoniseerd.

Een van de meest opvallende aspecten van zijn leven was dat hij nooit naar de universiteit ging. Toch werd hij een inspirator van de 19e en 20e eeuwse literatuur. Hij zakte zelfs voor zijn eindexamen op de middelbare school om zijn moeder niet tot last te zijn. Daarna trok hij zich terug uit het academische leven en ging werken.

Émile Zola had een moeilijk leven en een bruisende carrière. Hij wordt beschouwd als de vader van het naturalisme. Dit is een literaire theorie die sterk beïnvloed is door de wetenschap. Het doel is om mensen en samenlevingen in al hun rauwheid te laten zien. Hierdoor werd Zola gehaat door de meest conservatieve sectoren van de toenmalige samenleving.

De kindertijd van Émile Zola

Émile Zola werd op 2 april 1840 in Parijs geboren. Zijn vader was een ingenieur van Italiaanse afkomst genaamd Francisco Zola. Zijn moeder, Emilie Aubert, was een goed opgeleide en verlichte vrouw uit de Franse bourgeoisie.

In zijn jonge jaren ging Zola naar school met Paul Cezanne. Ze raakten bevriend en hun vriendschap duurde enkele jaren. Blijkbaar hadden ze allebei een grote liefde voor literatuur. In feite deelden ze hun eerste lezingen van de romantische auteurs van hun tijd: Victor Hugo en Alfred de Musset.

Toen Emile net zeven jaar oud was, stierf zijn vader. Dit had grote gevolgen voor de financiële situatie van het gezin. Hoewel ze moesten verhuizen naar een dorp aan de rand van Parijs, slaagde hij erin om zijn vriendschap met Cézanne te behouden.

Hij ging echter door grote ontberingen. Zoals we hierboven al vermeldden, slaagde hij twee keer niet voor zijn eindexamen. Daarom besloot hij de academische wereld op te geven.

Zijn literaire ontwikkeling

Zola’s eerste baan was bij de douane, een wereld ver weg van alles waarin hij geïnteresseerd was. In 1842 kreeg hij echter een baan op de reclameafdeling van uitgeverij Hachette. In deze baan was hij in zijn element. Hij begon er zelfs zijn eerste literaire werken te produceren, die aanvankelijk onopgemerkt bleven.

Emile besteedde meer tijd aan schrijven dan aan werken. Daarom kreeg hij ontslag bij de uitgeverij. Hij nam een pauze en kreeg toen een baan als kroniekschrijver en kunstcriticus bij de krant L’Évenément. Daar begon hij met een fervente verdediging van de impressionistische beweging. Daar fronste men in die tijd de wenkbrauwen over. Zola verdedigde met name Manet.

In 1867 schreef hij de roman Thérèse Raquin, waarmee hij enige bekendheid verwierf. Dit gaf hem mogelijk een nieuwe stimulans. Want daarna verfijnde hij zijn stijl en produceerde hij een hele reeks werken waarin genetische erfenis en sociale context het lot van zijn personages bepaalden. Velen waren enthousiast over zijn werk. Anderen haatten het echter, vooral de katholieke kerk.

De Dreyfus-affaire

Alfred Dreyfus was een Jood die ten onrechte werd beschuldigd van spionage. De zaak werd in de volksmond de Dreyfus-affaire genoemd. Émile Zola schreef er een stuk over met de titel J’Accuse.

Het was een open brief aan de president van de Franse Republiek en werd gepubliceerd op de voorpagina van de krant L’Aurore. De tekst veroorzaakte veel controverse door de kracht van zijn beschuldigingen.

J‘Accuse werd over de hele wereld gelezen. Onmiddellijk werd er een aanklacht wegens smaad tegen Zola ingediend. Hij werd veroordeeld tot een jaar gevangenisstraf en een fikse boete. Om zijn gevangenisstraf te ontlopen, ging hij in ballingschap in Londen. Uiteindelijk werd hij in 1899 onschuldig bevonden en mocht hij terugkeren naar Parijs.

Hij begon weer te schrijven. Op 29 september 1902 stierf hij echter plotseling. Blijkbaar leed hij aan koolmonoxidevergiftiging door een defecte schoorsteen. De meeste mensen geloofden echter dat hij vermoord was. Kort voor zijn dood was een van zijn advocaten al het slachtoffer geworden van een moordaanslag.

Pas in 1906 werd Alfred Dreyfus uiteindelijk onschuldig bevonden. Zola werd begraven op het Montmartre-kerkhof in Parijs. Hij bleef daar zes jaar. Daarna werden zijn laatste resten overgebracht naar het Pantheon als laatste eerbetoon aan de schrijver.