Een kinderdepressie: effectieve interventies

Een kinderdepressie is een trieste realiteit. In dit artikel vertellen we je over enkele van de meest relevante psychologische behandelingen daarvoor.

Geschreven en geverifieerd door de psycholoog Alicia Escaño Hidalgo.

Laatste update: 27 december, 2022

Een depressie treft evenveel kinderen als volwassenen. Het is echter belangrijk om te weten hoe je een goede differentiële diagnose kunt stellen bij bepaalde gedragsstoornissen, die zich kunnen manifesteren met een vergelijkbaar klinisch beeld als een kinderdepressie.

Tijdens de kinderjaren manifesteert een depressie zich meestal meer als irritatie dan als verdriet. Depressieve kinderen hebben ook de neiging om meer slaapproblemen te hebben.

Depressie bij kinderen komt bij beide geslachten op dezelfde manier voor. Dit verandert echter allemaal tijdens de adolescentie, waar het vooral vrouwen treft. Dit blijft zo tot de volwassenheid. De factoren achter een kinderdepressie zijn gevarieerd. De combinatie van genetische of erfelijke variabelen en een disfunctionele omgeving kan het zeker bevorderen.

Als een van de ouders depressief is of is geweest, is het veel waarschijnlijker dat het kind ook op een bepaald moment in zijn leven aan deze aandoening zal komen te lijden. School, buitenschoolse activiteiten en gezaghebbende en tegenstrijdige bevelen zijn ook risicofactoren.

We willen je graag meer vertellen over de meest effectieve psychologische behandelingen die momenteel beschikbaar zijn om een kinderdepressie te behandelen. Het goede nieuws is dat kinderen meer baat hebben bij psychologische therapie dan volwassenen.

Behandelingen voor een kinderdepressie

Terwijl zowel farmacologische als psychologische therapieën effectief zijn bij de behandeling van volwassen depressies, en beide worden beschouwd als eerste keus alternatieven, heeft bij het behandelen van kinder- en tienerdepressies alleen psychologische therapie genoeg empirische steun.

Daarom zijn geneesmiddelen bij kinderen minder effectief dan bij volwassenen en hebben ze meer bijwerkingen. Als het gaat om bestaande therapieën, kunnen we de volgende aanraden:

De zelfcontrole-therapie van Stark

Deze therapie is gebaseerd op het Rehm-model, dat stelt dat een depressie het gevolg is van mislukkingen in de processen van zelfobservatie, zelfevaluatie en zelfbeheer van onvoorziene gebeurtenissen.

Het doel is om de plezierige activiteiten die iemand doet te selecteren en vast te leggen, zijn of haar stemming te beoordelen, en de aandacht te richten op de vertraagde gevolgen, en niet de onmiddellijke gevolgen, van dit alles. Het is belangrijk om het kind te leren zijn prestaties te versterken en deze realistisch te waarderen.

Het zelfmodelleerprogramma voor kinder- en tienerdepressie van Kahn

Hierbij wordt een video van het typische gedrag van de depressie van elk schoolkind tijdens de basisperiode opgenomen. Iemand selecteert een reeks gedragingen die onverenigbaar zijn met depressie, die zowel openlijk als verhuld worden verwoord.

Het kind oefent dan dergelijke gedragingen en maakt een video hiervan. Vervolgens kunnen ze de video bekijken en zichzelf positief zien handelen.

Training voor het verbeteren van de primaire en secundaire controle van Rothbaum

Dit is een cognitief-gedragsmatige behandeling gebaseerd op het model van twee controleprocessen:

• Primair. Deze zijn bedoeld om de objectieve omstandigheden van het leven van een kind te veranderen.
• Secundair. Deze veranderen de subjectieve omstandigheden, zoals overtuigingen. De onderdelen zijn plezierige activiteiten, zelfcontrole, cognitieve herstructurering en progressieve ontspanning.

Het programma van Méndez: Emotie-Actie-Gedrag

Dit omvat drie hoofdcomponenten:

• emotioneel onderwijs
• aangename activiteiten
• cognitieve herstructurering

Er kunnen andere procedures zijn, afhankelijk van de functionele analyse van het specifieke geval, zoals slaaphygiëne of het oplossen van problemen. De therapie omvat groepsspellen zoals “emotionele Hints” (site in het Engels) of activiteitenkaarten.

De betrokkenheid van de ouders is hierbij belangrijk. Zij kunnen optreden als deskundige of co-therapeut, maar ook als patiënt. Dit is een behandeling die geen rekening houdt met het gebruik van medicijnen.

De cursus van Lewinsohn over omgaan met depressie

Dit is een behandeling ontworpen voor tieners. Het is ontworpen voor een groep van tien tieners, maar het kan ook op individueel vlak worden toegepast. Het doel is om nieuwe vaardigheden aan te leren om positieve versterking te bereiken, en om destructieve gedachten te vervangen door constructieve gedachten. Enkele van de onderdelen zijn:

• zelfbeheersing
• sociale vaardigheden
• plezierige activiteiten
• ontspanning
• cognitieve herstructurering
• conflictoplossing
• communicatie
• behoud van de verworvenheden
• betrokkenheid van de ouders

De cognitieve gedragstherapie voor tieners van Brent

Dit is een cognitieve therapie in de stijl van Beck. Daarnaast worden adolescenten geïnstrueerd in sociale en communicatieve vaardigheden. Emotionele educatie is ook belangrijk, waarbij gebruik wordt gemaakt van de “gevoelsthermometer.” Er is ook een probleemoplossend onderdeel.

Conclusie

Het is belangrijk om depressies bij kinderen te voorkomen. Het zou daarom een goed begin zijn om ouders te onderwijzen en de nadruk te leggen op het vaststellen van stevige en veilige grenzen voor kinderen.

Op dezelfde manier kan een omgeving die rijk is aan positieve versterking ook de ontwikkeling van een depressie bij kinderen voorkomen. Hiervoor is het essentieel dat ouders begrijpen hoe goed het is voor hun kinderen om een voldoende tijd te hebben om te spelen, of het nu in hun eentje is of met andere kinderen.

Eventuele correcties moeten in overeenstemming zijn met hun gedrag en altijd met een niet-bestraffende doelstelling. Het spreekt voor zich dat lichamelijke straf in welke vorm dan ook geen goed idee is, ook al is die mild.

Als het kind echter al symptomen van depressie vertoont, dan zal cognitieve gedragstherapie waarschijnlijk de eerste optie van behandeling zijn. Voor tieners zijn de twee opties zowel cognitieve gedragstherapie als interpersoonlijke therapie.

Voor beide therapieën zijn er minstens twee experimentele onderzoeken gedaan, waarbij is aangetoond dat de behandeling statistisch gezien superieur is aan een gebrek aan interventie of een placebo.