Een kind vertellen dat een geliefd persoon overleden is

De dood is iets waar we nooit volledig op voorbereid zijn, en kinderen nog veel minder. Veel geduld, tact en oprechtheid zijn enkele van de middelen die nodig zijn om hen dit soort nieuws te brengen.
Een kind vertellen dat een geliefd persoon overleden is
Laura Reguera

Geschreven en geverifieerd door de psycholoog Laura Reguera.

Laatste update: 08 januari, 2024

Het leven is soms prachtig en uniek. Maar op een bepaald ogenblik zal het eindigen. Dit is onvermijdelijk. Wanneer dit een geliefde overkomt, dan stort onze wereld in. Deze moeilijke situatie kan zelfs nog ingewikkelder worden wanneer je een kind moet vertellen dat een geliefd persoon overleden is.

Deze situatie creëert een oneindige stroom van zorgen en negatieve gedachten die door onze geest wervelen. Er is dan niet alleen het verdriet om het overlijden. Maar er is nu ook de bezorgdheid dat we onze kleintjes dit slechte nieuws moeten brengen.

Hoewel het onaangenaam is, kunnen we deze moeilijke opdracht op de beste manier uitvoeren voor alle betrokkenen. Lees verder en ontdek hoe je dit kan doen…

“De dood is niet iets waarvoor we bang moeten zijn. Terwijl we zijn, is de dood niet. En wanneer de dood verschijnt, zijn we niet.”

-Antonio Machado-

Een kind vertellen dat een geliefd persoon overleden is, is een cruciaal onderdeel van het rouwproces

Wanneer iemand die voor jou belangrijk is, sterft, raak je in shock en blok je jezelf af. Want de impact van het nieuws raakt je hard en maakt het je moeilijk om een nieuwe realiteit te creëren. Want de werkelijkheid is dat je die persoon nooit meer terug zal zien of zijn stem horen.

Aanvankelijk is deze shock normaal. Maar na verloop van tijd moet je de realiteit aanvaarden dat deze persoon er niet meer is. Jij moet verdergaan met je leven.

Dit betekent niet dat je niet langer van die persoon houdt. Het betekent gewoon dat je op een punt in je rouwproces gekomen bent waar je zijn afscheid aanvaardt. Een probleem treedt op als de rouw niet gebeurt of zich op een onjuiste manier ontwikkelt. In deze gevallen kan het proces ingewikkeld of pathologisch worden. Het is dan mogelijk dat het je leven beïnvloedt.

“De dood bestaat niet, mensen sterven alleen als ze vergeten worden. Als ik mij jou kan herinneren, dan zal ik altijd bij jou zijn.”
-Isabel Allende-

Hetzelfde gebeurt bij kinderen. We weten misschien niet hoe we hen moeten vertellen dat een geliefd persoon overleden is. Maar het feit dat ze van dit nieuws op de hoogte zijn en hun eigen rouw doormaken, is essentieel. Zich bewust zijn van het verlies betekent dat hun rouw geen oceaan zal worden waarin ze zullen verdrinken.

Je kan bovendien op die manier ook ernstigere problemen voorkomen. Voorbeelden van mogelijke problemen zijn druggebruik, misdaad, verwardheid, laag zelfvertrouwen, slechte prestaties, risicovol seksueel gedrag of tienerzwangerschap.

Een geliefde persoon overleden

Het belang van het vertellen aan een kind dat een geliefd persoon overleden is

De waarheid is dat het onderwerp vermijden omdat je denkt zo dat aanvankelijk leed te voorkomen, een vergissing is. Kinderen zijn geweldige waarnemers. Ze zullen dus merken dat er iets niet juist is.

Door tegen hen te liegen zal je gewoon hun vertrouwen ondermijnen en hen het gevoel geven ondergewaardeerd te worden. Het zal er ook voor zorgen dat ze zich vreemd en onveilig voelen in een omgeving waar ze voordien vragen konden stellen en zichzelf uitdrukken.

Het kan hen ook een schuldgevoel geven. Bovendien kan dit het ontwikkelen van verkeerde ideeën over het einde van het leven stimuleren. Praten met je kinderen over de dood kan je helpen om te weten hoe ze zich echt voelen en wat hun bezorgdheden en gevoelens over het onderwerp zijn.

Het is deze kennis die jou zal tonen hoe je hen kan helpen. Want zonder die kennis zal je het heel moeilijk hebben om te weten hoe je hen kan helpen.

“Je moet het onverwachte verwachten en het onaanvaardbare aanvaarden. Wat is de dood? Als we nog steeds niet weten wat het leven is, hoe kunnen we ons dan zorgen maken over het leren kennen van de essentie van de dood?

-Confucius-

Het is dus heel belangrijk dat je over dit onderwerp praat net zoals je over andere dagelijkse onderwerpen praat. Want is  zeker iets waar kinderen in de nabije toekomst zullen moeten mee omgaan. Net als bij andere ingewikkelde situaties in het leven is het vermijden van hen over de dood te vertellen, niet de oplossing.

Het moment van de waarheid: een kind over de dood vertellen

Nu weet je duidelijk dat het niet de oplossing is een kind niet te vertellen dat een geliefd persoon overleden is. Maar… zal je het hen vertellen? Wie zal met hen praten? Wanneer is het beste moment om dit te doen? En vooral, wat en hoe vertel je het hen? Om deze vragen te beantwoorden zullen we ze één voor één aanpakken.

Ten eerste is de beste manier dat de ouders of andere heel naaste familieleden de taak op zich nemen om het kind te vertellen dat een geliefd persoon overleden is. Het is uitermate belangrijk dat de kinderen zich veilig voelen en de persoon vertrouwen die hen het nieuws brengt.

Op die manier zullen ze in staat zijn om alle vragen te stellen die ze willen stellen. Jij zal hen steun kunnen bieden door een antwoord te geven. Om dit te doen moet je zo snel mogelijk met hen praten. Het onvermijdelijke uitstellen helpt niet!

Misschien zullen ze jou dingen vragen waarop je het antwoord niet weet. Maar het is oké dat je hen zegt dat het niet weet of dat ook jij dezelfde vraag hebt. Als zij dan een antwoord geven, zullen ze het met jou delen. Jullie kunnen dan samen erover praten.

Een geliefde persoon overleden

Wat mag je wel en niet doen wanneer je het nieuws brengt dat een geliefd persoon overleden is

Het is belangrijk dat je een plaats kiest die rustig is en voor het kind vertrouwd en veilig is. Formuleer je boodschap op een manier die aan de leeftijd van het kind aangepast is.

Gebruik geen verzachtende woorden of abstracte verklaringen. Wat ook niet zal helpen, is het geven van te veel details. Tenslotte zijn er een aantal uitdrukkingen die je beter niet kunt gebruiken wanneer je een kind vertelt dat een geliefd persoon overleden is:

  • “Ze zijn ver weg gegaan” of ” Ze zijn nu in de hemel.” Want deze zinnen kunnen gevoelens van onbegrip en verlatenheid veroorzaken.
  • “Het was de wil van God.” Deze uitspraak kan het kind laten denken dat God verantwoordelijk is voor de dood en dat het Zijn fout is dat hun geliefd persoon er niet meer is.
  • “Het is oké, hij heeft niet geleden. Hij is in zijn slaap gestorven.” Dit kan ervoor zorgen dat het kind een angst ontwikkelt om in slaap te vallen.
  • “Hij was heel ziek.”  Dit kan het kind laten denken dat het van elke ziekte kan sterven.

Het is heel belangrijk dat je met al deze dingen rekening houdt wanneer je een kind moet vertellen dat een geliefd persoon overleden is. Vergeet niet dat dit een ingewikkelde taak is. Hoe normaler het onderwerp van de dood bij jou thuis is, hoe gemakkelijker het zal zijn om erover te praten wanneer een geliefd persoon overlijdt.


Deze tekst wordt alleen voor informatieve doeleinden aangeboden en vervangt niet het consult bij een professional. Bij twijfel, raadpleeg uw specialist.