Een innovatieve behandeling voor hypochondrie

Hypochondrische patiënten zijn geobsedeerd door het idee een ziekte op te lopen, een goede gezondheid te behouden of de dood te vermijden. Psychiater Ingvard Wilhelmsen heeft een interventie ontworpen waarbij 70 procent van de hypochonders erin slaagt te herstellen.

Mensen met hypochondrie proberen controle te houden over hun eigen dood en hebben een behandeling voor deze aandoening nodig. Gelukkig zijn er goede ontwikkelingen op dit gebied.

Om dit te doen, onderzoeken ze zichzelf voortdurend. Hypochondrie is een gedrag dat onafhankelijk is van leeftijd, geslacht en afkomst. Mensen die hieraan lijden delen een buitensporige bezorgdheid voor hun gezondheid. De uitdaging waar de meeste hypochonders voor staan, is om nu niet dood te gaan.

Degenen die zich zorgen maken over de dood, maken zich zorgen over hart- en vaatziekten, kanker en beroertes. Aan de andere kant kunnen mensen die zich zorgen maken over hun fysieke gezondheid zich zorgen maken over multiple sclerose (MS) of amyotrofische laterale sclerose (ALS).

Al bijna 20 jaar leidt psychiater Ingvard Wilhelmsen een hypochondrische kliniek naast zijn werk als internist. Met behulp van zijn programma voor cognitieve gedragstherapie (Spaanse link) ondervond 60-70 procent van zijn patiënten aanzienlijke verbetering.

Hypochondrie

Een hypochonder leeft in angst voor een ernstige medische aandoening, ondanks diagnostische tests die aantonen dat zijn gezondheid goed is. Bovendien ervaren ze extreme angst als gevolg van lichamelijke boodschappen waar de meeste mensen geen aandacht aan besteden.

Hun aandacht kan bijvoorbeeld worden gekaapt door een nies, waarvan ze denken dat het een symptoom van een vreselijke ziekte kan zijn.

Hypochondrie is goed voor ongeveer 5 procent van de jaarlijkse ambulante medische zorg. Meer dan 200.000 mensen krijgen elk jaar de diagnose hypochondrie (ook bekend als ziekte-angststoornis). Het is een psychische stoornis.

Het begint meestal in de vroege volwassenheid en kan verschijnen nadat de lijder of iemand die ze kennen een ziekte heeft ervaren of nadat ze iemand hebben verloren aan een ernstige medische aandoening.

Ongeveer tweederde van de hypochonders heeft een co-existente psychische stoornis, zoals paniekstoornis, obsessieve-compulsieve stoornis (OCS), of zware depressie. De symptomen van hypochondrie kunnen variëren. Ze zijn afhankelijk van factoren zoals stress, leeftijd, en of de patiënt zich al veel zorgen maakt.

Gezondheidsangst kan zijn eigen symptomen hebben, omdat de patiënt buikpijn, duizeligheid of pijn kan krijgen als gevolg van zijn overweldigende angst. In feite kan angst voor ziekte het leven van een hypochonder zo overnemen dat het piekeren zo stresserend wordt dat hij verzwakt.

Wat triggert hypochondrie?

Hoewel er niet echt een specifieke oorzaak is, weten we wel dat mensen die aan angst lijden meer kans hebben om een familielid te hebben die ook een hypochonder is. Aan de andere kant kan de lijder aan gezondheidsangst een ernstige ziekte hebben meegemaakt en bang zijn dat hun slechte ervaring zich herhaalt.

Daarnaast kunnen lijders aan hypochondrie een periode van grote stress doormaken of in hun jeugd een ernstige ziekte hebben doorgemaakt. Of ze hebben al een psychische aandoening en hun hypochondrie is daar een onderdeel van.

Mensen met hypochondrie proberen hun eigen dood in de hand te houden. Op de een of andere manier lijkt het alsof ze denken dat hun bezorgdheid de dood zal uitstellen.

Ingvard Wilhelmsen’s behandeling voor hypochondrie

Psychiater Ingvard Wilhelmsen heeft een behandeling voor hypochondrie ontwikkeld die bestaat uit praten over de dood en het opgeven van de poging om de dood te controleren. Dit is iets wat hypochonders liever vermijden. Wilhelmsen creëerde een reeks stappen die leidden tot het herstel van ongeveer 70 procent van zijn patiënten.

1. Bereid zijn om over de dood na te denken

Patiënten die al enkele jaren hypochondrie hebben en die als behandeling psychotherapie hebben geprobeerd zonder verbetering, worden vaak doorverwezen naar Wilhelmsen. Hij heeft een behandeling voor hypochondrie in drie stappen ontwikkeld die patiënten moeten volgen.

Het eerste punt betreft het accepteren van de eigen sterfelijkheid. Een hypochonder verzandt in zijn streven om controle te hebben over zijn eigen dood. “Het is prima om controle te willen hebben over het leven, maar we moeten ons wel houden aan dingen die controleerbaar zijn. De dood is in principe oncontroleerbaar,” legt Ingvard Wilhelmsen uit.

2. Geloven of je gezond of ziek bent

De volgende stap in de methode van Wilhelmsen is het verzamelen van gegevens over de vraag of de hypochonders geloven dat ze ziek of gezond zijn. Uiteraard kunnen ze niet kiezen of ze gezond zijn of niet, maar ze kunnen wel kiezen wat ze op dat moment willen geloven. Als ze ervoor kiezen te geloven dat ze gezond zijn, dan zullen ze zich gedragen alsof dat zo is.

Wilhelmsen moedigt zijn patiënten aan te stoppen met lezen over ziekten of met het voortdurend controleren van hun hart en polsslag als ze bang zijn voor een hartziekte. Of om te stoppen met zoeken naar tumoren of tremoren omdat ze bang zijn voor kanker of ALS.

3. Omgaan met onzekerheid

De derde stap van Wilhelmsen gaat over het aanleren van psychologische strategieën om met onzekerheid en gedachten om te gaan. Iedereen heeft wel eens catastrofale gedachten, ze zijn niet ongewoon. Het probleem met zulke gedachten is dat het antwoord altijd in de toekomst ligt.

De sleutel is om met patiënten te werken om hen te leren zulke gedachten te herkennen en hun invloed te verminderen. De patiënt moet accepteren dat zijn gedachten slechts gedachten zijn.

Veel van zijn patiënten geloven dat het een gevoel van veiligheid geeft om zich zorgen te maken over de toekomst. Pijn wordt echter niet makkelijker te hanteren alleen omdat je van tevoren hebt geoefend. Sterker nog, als je een ernstige kankerdiagnose krijgt, zul je hoe dan ook verdrietig en geschokt zijn.

Effectiviteit op lange termijn

Na drie tot vijf sessies herstelt de overgrote meerderheid van Wilhelmsen’s patiënten. Bovendien waren ze bij een follow-up van een groep patiënten tien jaar later nog steeds even stabiel.

De sleutel ligt in het stoppen met het proberen te controleren van gebeurtenissen die verband houden met ziekte en dood. Als het hun doel is om vrede en rust in hun geest en lichaam te bereiken, moeten ze ook accepteren dat ze nooit helemaal veilig kunnen zijn. Ze moeten een keuze maken.

Tenslotte is er een onderzoek gaande om vast te stellen waarom de methode van Wilhelmsen zo goed werkt. Het is ook de bedoeling te ontdekken of zijn methoden door anderen kunnen worden onderwezen en gebruikt. Het uiteindelijke doel is meer te weten te komen over wanneer de verandering bij patiënten optreedt en waarom.