Duizeligheid tijdens het roken: waarom gebeurt het?

Als je rookt, vechten je hersenen om de zuurstof die je ze ontzegt terug te krijgen. Dit is een van de redenen waarom je je duizelig kunt voelen als je rookt.

Geschreven en geverifieerd door de psycholoog Laura Ruiz Mitjana.

Laatste update: 04 oktober, 2022

Ben je net begonnen met het roken van tabak en heb je last van duizeligheid tijdens het roken? Vraag je je af waarom dat gebeurt? In werkelijkheid heeft het te maken met het effect dat tabak heeft op je ademhalingsstelsel, maar ook met andere bepaalde fysiologische effecten die we in dit artikel zullen uitleggen.

Mensen die net begonnen zijn met roken hebben meer kans op dit soort lichtheid in het hoofd. Ook mensen die cold turkey stoppen met roken (en te maken krijgen met ontwenningsverschijnselen), of die onderliggende ademhalingsziekten hebben.

De effecten van nicotine

Nicotine is een organische verbinding. Het is een alkaloïde die voorkomt in de tabaksplant (Nicotiana tabacum). Deze stof wekt een grote lichamelijke en psychische afhankelijkheid op. Bovendien is het een zeer giftige stof. De Wereldgezondheidsorganisatie heeft zelfs verklaard dat veelvuldig tabaksgebruik een van ‘s werelds belangrijkste oorzaken is van invaliditeit en vroegtijdige dood.

Bij lage doses genereert nicotine een verhoging van de cholinerge activiteit. Dit veroorzaakt een verhoging van het niveau van activering en alertheid. Daarom wordt het geclassificeerd als een psychostimulerende drug. Verhoging van de dosis wekt gevoelens van genot op. Dat komt omdat het helpt het limbisch systeem te activeren door de synthese van dopamine.

Door deze processen hebben veel regelmatige rokers het gevoel dat tabak hen “ontspant,” zodat ze geneigd zijn meer te roken als ze nerveus zijn. Er zijn echter deskundigen die beweren dat dit komt door de diepe ademhalingen die ze tijdens het roken nemen, en niet door de stof zelf.

Duizeligheid tijdens het roken

Duizeligheid bij mensen die roken komt vaak voor, vooral bij mensen die nog maar net begonnen zijn. Het komt ook vaak voor bij mensen die lang geleden gestopt zijn met roken en weer terugvallen, en bij mensen die radicaal stoppen met roken. De oorzaken van dit soort duizeligheid zijn divers.

Aan de ene kant wordt bij roken herhaaldelijk een stof ingeademd die rechtstreeks in de longen terechtkomt. Het is een stof die zowel giftig als irriterend is. Het maakt het moeilijk voor de luchtwegen om optimaal te functioneren.

Meer in het bijzonder bemoeilijkt het de ademhaling om voldoende zuurstof naar de hersenen te sturen. De reden voor een duizelig gevoel bij roken houdt dus verband met een gebrek aan zuurstof.

Aan de andere kant heeft nicotine een vaatvernauwend effect, en het onmiddellijke effect ervan leidt tot het samenknijpen van de bloedvaten. Zo beweegt het bloed sneller dan normaal, wat hypertensie kan veroorzaken.

Bedwelming en andere stoffen

Een andere reden voor een duizelig gevoel bij roken is bedwelming. Bijvoorbeeld in het geval dat de geconsumeerde stof overmatig is en het lichaam die niet kan verdragen. Bovendien kan duizeligheid worden versterkt wanneer samen met tabak andere stoffen worden geconsumeerd. Bijvoorbeeld bij het nuttigen van alcohol, wat uiterst gebruikelijk is.

Dit gebeurt in veel gevallen door de wisselwerking tussen tabak en andere giftige stoffen. Het lichaam is immers gewend aan een bepaald intern evenwicht, en door er bepaalde stoffen in te brengen wordt dat evenwicht gewijzigd, met duizeligheid en andere symptomen tot gevolg.

Duizeligheid tijdens het roken: wie is er kwetsbaarder?

Niet alleen mensen die net begonnen zijn met roken voelen zich daarbij duizelig. Zoals we eerder vermeldden, kunnen ook mensen die aan een longziekte lijden, zelfs als ze regelmatig roken, duizeligheid ervaren bij het roken. Het houdt rechtstreeks verband met de schade die aan het ademhalingssysteem wordt toegebracht telkens wanneer de roker deze giftige stof inademt en uitademt in de longen.

Verschillende studies hebben aangetoond dat de genetica van het individu – meer bepaald de genen van de neuronale nicotinereceptor (CHRN)-, in verband wordt gebracht met een verscheidenheid aan gedragingen die verband houden met roken.

Het belangrijkste is de subjectieve reactie op tabak tijdens het vroege experimenteren. Bijvoorbeeld het aantal gerookte sigaretten per dag, de afhankelijkheid van nicotine, en ook de ervaring van duizeligheid bij de eerste gerookte sigaretten.

Nicotine-ontwenning

Anderzijds kunnen mensen die lang gerookt hebben en die tolerantie voor nicotine hebben opgebouwd, als ze abrupt stoppen, last krijgen van ontwenningsverschijnselen. Een van de symptomen die ze kunnen ervaren is duizeligheid.

Dit houdt verband, zoals we al eerder zeiden, met een verstoring van het evenwicht in het lichaam, dat gewend is aan iets dat plotseling wordt afgenomen.

Ook op het niveau van de hersenen treden veranderingen op. In feite, zoals bij elk ontwenningssyndroom, raken de hersenen gewend aan een stof die ze plotseling ‘nodig’ hebben om te functioneren. Wordt die stof ontzegd, dan reageren ze met duizeligheid en andere symptomen zoals:

• Fysiologische symptomen. Verminderde hartslag, verhoogde perifere circulatie, gewichtstoename, verminderde adrenaline en slaapstoornissen.
• Stemmingssymptomen. Prikkelbaarheid, woede, angst, depressie, vijandigheid.
• Andere symptomen. Slaperigheid, rusteloosheid, hunkering, concentratieproblemen, hoofdpijn.

Slotgedachten

We hebben enkele van de redenen voor duizeligheid bij roken uitgelegd. Er zijn echter meer verwante verschijnselen op fysiologisch en biochemisch niveau. Op een algemeen niveau kunnen we zeggen dat de hersenen bij roken vechten om de zuurstof te krijgen die ze nodig hebben en dat tabak die “wegneemt.” Anderzijds treedt duizeligheid ook op door een overbelasting van de longen met rook.

Tenslotte zijn er nog andere factoren die verband houden met duizeligheid bij roken. Deze omvatten een toename van de afgifte van dopamine (bedenk dat nicotine een psychostimulerende stof is). Verder vernauwt een verhoging van de bloeddruk de bloedvaten.