Destructieve kritiek: niemand wint
Soms kunnen kritiek en beoordeling constructief en nuttig zijn. Meestal is er echter geen sprake van constructieve bedoelingen, maar van destructieve kritiek, waar niemand iets mee opschiet. Om de een of andere reden zijn er altijd mensen die hun negativiteit en onzekerheden op anderen projecteren door te oordelen of te bekritiseren. Mensen die het tot hun doel maken om alle “gebreken” die ze in anderen zien duidelijk te maken.
We zijn op een gegeven moment allemaal het slachtoffer geweest van dit soort mensen. Soms zijn we zelf deze mensen geweest. Inderdaad, de daad van het bekritiseren van iemand is zo gewoon geworden dat het een focus is van veel TV- en radioprogramma’s. Het is een grap of plot. Veel mensen kijken naar dit soort programma’s, maar waarom? Waarom uiten we op die manier zo veel destructieve kritiek?
Het begrijpen van het mechanisme van kritiek kan ons helpen ons bewust te worden van hoe dit gedragspatroon werkt. Daarom hebben we een aantal van de belangrijkste redenen beschreven waarom mensen anderen bekritiseren en beoordelen.
Alles kan bekritiseerd worden, het is gewoon een kwestie van je verbeelding gebruiken.
1. Gevoelens van minderwaardigheid
Inferieure gevoelens kunnen mensen motiveren om anderen te bekritiseren. Maar andere momenten zijn gevoelens van superioriteit de motiverende factor. Voor velen is doen alsof je superieur bent slechts een vermomming voor gevoelens van minderwaardigheid. Ze proberen zichzelf veiliger te voelen.
Ze proberen dus te voldoen aan de behoefte om zich krachtig en superieur te voelen door anderen te bekritiseren of televisieprogramma’s te bekijken die zich richten op de fouten van anderen.
“Als mensen spieren in hun armen missen, maken ze het goed met spieren in hun tong.”
-Migel Delibes-
2. Ontevredenheid met jezelf
Soms bekritiseren we anderen omdat ze onze eigen tekortkomingen weerspiegelen. Wanneer we anderen bekritiseren, gaan we ervan uit dat het probleem bij andere mensen ligt en niet bij ons. We bekritiseren mensen als we onszelf ervan willen overtuigen dat anderen ook gebreken hebben en dat die erger zijn dan de onze.
Dus door keer op keer hetzelfde te bekritiseren, reflecteren we wat we niet leuk vinden aan onszelf. We projecteren onze angsten en onzekerheden. Als we onze tekortkomingen niet accepteren en in plaats daarvan fouten in anderen zoeken, genereren we afwijzing en activeren we kritiek. Dit fenomeen staat bekend als “self-disowning”.
Jaloerse mensen zijn de grootste veroorzakers van kritiek. Als ze zich inferieur voelen aan iemand, gebruiken ze kritiek als verdediging. Ze verlagen de kwaliteiten van de ander en vergroten hun gebreken, echte of denkbeeldige.
Deze mensen hebben geen kritiek op zichzelf, hun energie is gericht op het vervolgen van anderen. Ze kijken weg van zichzelf, omdat ze bang zijn voor wat ze zouden kunnen zien.
3. Opgenomen willen worden in de groep
Soms bekritiseren mensen anderen vanwege sociale relaties. Studies tonen aan dat we, om deel uit te maken van een groep, kritiek hebben op mensen uit een andere groep. Kritiek, in die zin, doet er alles aan om ons saamhorigheidsgevoel te versterken en kan anderen ervan overtuigen dat wij deel uitmaken van hun groep.
In dergelijke gevallen wordt de kritiek bemiddeld door de houding van de fractie ten opzichte daarvan. Als het binnen de groep aangemoedigd wordt, zal het hoogstwaarschijnlijk vaker en met meer intensiteit gebeuren. Aan de andere kant, als leden van de groep duidelijk maken dat kritiek wordt afgekeurd, zal de persoon die zich als een deel van de groep wil voelen, andere dingen doen.
Tot slot, als we denken dat we deskundig zijn op een bepaald gebied, kunnen we anderen gaan bekritiseren om te laten zien hoezeer we ons standpunt van autoriteit kennen en bevestigen. Dit komt voort uit een gebrek aan eigenwaarde en een verlangen naar bewondering van anderen.
4. Wraak en lafheid
Kritiek kan ook gebaseerd zijn op wraak. Er kunnen zich situaties voordoen die onopgelost zijn of waar geen vergeving heeft plaatsgevonden. In deze gevallen kunnen we kritiek gebruiken als een vorm van vernedering of bestraffing. Wanneer we niet dapper genoeg zijn om oog in oog te komen met iemand die ons heeft gekwetst, wenden we ons tot kritiek om onze frustratie, woede of pijn te verzachten.
“Kritiek is in werkelijkheid een plek waar we onze woede plaatsen. Wat doen we dan? We beginnen kritiek uit te oefenen, wat beter is dan maar zitten en kijken naar onze eigen woede.”
-Jorge Cassieri
Kritiek als een vorm van wraak is nauw verbonden met het gebruik van manipulatie voor wraak. Soms bekritiseren we anderen met de bedoeling om hen te scheiden van hun vrienden of hen zich alleen te laten voelen.
5. Narcisme en egoïsme
Als we het gevoel hebben dat we een speciale behandeling verdienen, maar die niet krijgen, kunnen we het gevoel hebben dat anderen ons iets verschuldigd zijn. Soms, door een narcistisch gevoel, vinden we dat anderen hulpvaardiger moeten zijn. Als we het gevoel hebben dat dit het geval is, kunnen we kritiek gebruiken om te klagen, te kleineren en de ander een slecht gevoel te geven.
“In plaats van anderen te bekritiseren, geef ze complimenten. Binnen een maand zal je een gigantische verandering in jezelf zien.”
-Alejandro Chaban
Houding ten opzichte van destructieve kritiek
Kritiek is zonder twijfel onvermijdelijk. Het zal altijd in een of andere vorm in ons leven opduiken. In die zin wordt, zoals Stamateas heeft uitgelegd, de “wet van drie derden” toegepast. Een derde bestaat uit mensen die van ons houden, het tweede derde uit mensen die ons haten. Het laatste derde deel bestaat uit mensen die ons niet kennen, maar nog steeds een mening over ons hebben.
We mogen de negatieve en destructieve kracht van kritiek afkomstig uit deze derde categorie echter niet onderschatten. Winston Churchill vergeleek de pijn van kritiek met fysieke pijn. Verder is uit een recent onderzoek gebleken dat afwijzing, kritiek en vernedering allemaal worden verwerkt door hetzelfde deel van de hersenen dat verantwoordelijk is voor het verwerken van fysieke pijn.
“Met de stenen die critici naar je gooien, kun je een monument oprichten.”
-Kant
Beter van een afstand
Om binnen deze giftige epidemie van destructieve kritiek te kunnen leven, is er één belangrijke richtlijn die we moeten volgen: ga weg of bescherm jezelf tegen negatieve mensen. Deze negatieve wezens zetten zich in om anderen te vergiftigen.
Het meest verstandige is om afstand te houden, vooral wanneer anderen proberen je medeplichtig te maken aan hun kritiek. Vergeet niet dat interacties met dit soort personen onze emotionele en sociale gezondheid kunnen schaden.
Kortom, de sleutel is om jezelf niet te laten vervuilen door de negativiteit van anderen en om dingen niet persoonlijk op te vatten wanneer je het doelwit bent van kritiek. Vergeet niet dat kritiek meer zegt over de persoon die het geeft dan over de persoon die het ontvangt. Het is hun probleem, niet het jouwe.
“Om kritiek te vermijden, doe niets, zeg niets, wees niets.”