De verschillen tussen eustress en distress

Het is stress die ons heeft gebracht waar we nu allemaal zijn, omdat het ons waarschuwt voor mogelijke gevaren. Niet alle stress is echter negatief. Daarom is het belangrijk om de twee verschillende soorten te kennen.

Geschreven en geverifieerd door de psycholoog Cristina Roda Rivera.

Laatste update: 27 december, 2022

De verschillen tussen eustress en distress zijn gekoppeld aan hun fysiologische correlaten. Bovendien zal het je misschien verbazen dat stress niet altijd slecht is.

In het dagelijks leven gebruiken we de term stress vaak om negatieve situaties te beschrijven. Dit leidt ertoe dat veel mensen geloven dat alle stress slecht is, wat niet waar is. In feite is stress gewoon de reactie van het lichaam op veranderingen die testen eisen.

Dr. Richard S. Lazarus suggereerde dat er een verschil is tussen eustress, wat een term is voor positieve stress, en distress, wat verwijst naar negatieve stress. Hij baseerde zijn theorie op het werk van Hans Selye.

Iedereen zal tijdens zijn leven een soort van stress ervaren. Er moet echter onderscheid worden gemaakt tussen de twee afzonderlijke categorieën eustress en distress. In dit artikel gaan we uitleggen waaruit elk bestaat en ook wat de impact op je gezondheid is.

Spanning

Stress is de fysiologische reactie van het lichaam op stressoren die zware eisen stellen en je uit balans brengen. Een stressor kan een verandering, een bedreiging of een waargenomen druk zijn.

Stress is nodig om beter te kunnen overleven. Inderdaad, vele duizenden jaren geleden hadden mensen de stressreactie nodig om in leven te blijven en te vechten tegen bedreigingen. Tegenwoordig is de context anders, maar stress heeft nog steeds een functie.

De vecht- of vluchtreactie versnelt je hartslag, bloeddruk en ademhalingssnelheid, remt je spijsvertering en verhoogt je bloedsuikerspiegel om je spieren van energie te voorzien en je geest te concentreren. Door deze opeenvolging van veranderingen kun je in stressvolle situaties vechten of vluchten voor gevaar.

Tegenwoordig komen de meeste soorten stress die je ervaart echter van jezelf. Het zijn meestal psychologische spanningen en herkauwen. Wanneer je bijvoorbeeld een dreiging waarneemt, zoals een naderend examen of buitensporige werkeisen, begin je je gestrest te voelen.

Eustress

Eustress is een relatief nieuw concept dat een positief, behulpzaam en motiverend type stress beschrijft. In tegenstelling tot stress motiveert eustress je om te werken, je prestaties te verbeteren en je doelen te bereiken, zelfs als je wordt geconfronteerd met uitdagingen.

Zowel eustress als distress activeren de vecht- of vluchtreactie in je lichaam en hersenen. Het verschil is dat bij eustress de opgewekte energie evenredig is aan de vraag van de situatie. Aan de andere kant, met distress, vindt het vrijkomen van energie op een meer lukrake manier plaats.

Wanneer je vertrouwen hebt in je vermogen om de stressfactor te overwinnen, is de kans groter dat je positieve stress ervaart. Deze positieve beoordeling van de stressor helpt je de energie die wordt geleverd door de vecht- of vluchtreactie te kanaliseren op manieren die je helpen aan een oplossing te werken.

Enkele manieren om eustress te creëren

• Iets nieuws proberen, zoals een hobby of activiteit met nieuwe mensen.
• Deelnemen aan fysieke prestatieactiviteiten.
• Nieuwe lessen volgen, zoals een taal- of werkgerelateerde cursus.
• Uitdagende maar realistische doelen stellen.
• Een nieuwe verantwoordelijkheid nemen op het werk.
• Zelf een sociale activiteit organiseren.

Hoewel eustress gunstig is, kan het in distress veranderen wanneer een situatie te overweldigend wordt of wanneer andere stressoren zich tegelijkertijd voordoen. Als dit gebeurt, is het raadzaam om technieken voor stressbeheersing te gebruiken.

Angst

Distress (Spaanse link) beschrijft het soort negatieve stress dat je associeert met je ‘gestrest’ voelen. Dit type reactie zorgt ervoor dat je je overweldigd en angstig voelt en dat je fysieke en psychologische symptomen ervaart, zoals hoofdpijn, spanning, slapeloosheid, onoplettendheid of prikkelbaarheid.

Frequente, intense of chronische stress is giftig voor zowel het lichaam als de hersenen. In feite is het gerelateerd aan een reeks lichamelijke ziekten en psychische stoornissen. Het heeft ook invloed op je functionele capaciteit.

Het verschil tussen stress en distress hangt samen met de stressoren die je reactie uitlokken en hoe je ze evalueert. Distress doet zich voor wanneer je ervan uitgaat dat stressoren niet onder jouw controle zijn en je niet in staat bent om de situatie op te lossen of te veranderen.

Als je stress ervaart, voel je je vaak overweldigd en hulpeloos. Dit komt omdat je geen haalbare oplossing hebt gevonden en je de neiging hebt om je voortdurend zorgen te maken en andere onproductieve reacties te vertonen. Enkele van de meestvoorkomende bronnen van ongerief zijn bijvoorbeeld de volgende:

• Gebrek aan geld.
• Werkontevredenheid.
• Politiek klimaat.
• Toekomst van de economie.
• Geweld of misdaad.
• Technologische media overbelasting.
• Ziekte of lichamelijke gezondheid.
• Conflicten in sociale relaties of eenzaamheid.
• Slaapproblemen.
• Slechte of onbevredigende voeding.
• Doorlopende bewegingen.

Impact van distress

Distress heeft vaak een negatieve invloed op je humeur, gezondheid en functioneren. Wanneer stress chronisch en terugkerend van aard is, kunnen verhoogde cortisolspiegels leiden tot een aantal fysieke en psychologische ziekten en problemen. Zoals bijvoorbeeld:

• Moeite met inslapen of doorslapen.
• Lichamelijke pijn of ongemak (zoals hoofdpijn, maagproblemen).
• Veranderingen in eetlust.
• Verhoogde hartslag, ademhaling en bloeddruk.
• Moeite met concentreren of dingen onthouden.
• Nerveus of rusteloos voelen.
• Frequente gevoelens van uitputting.
• Racing of repetitieve opdringerige gedachten.
• Niet aanwezig of betrokken voelen bij activiteiten en taken.
• Prikkelbaarheid of lagere tolerantie voor frustratie.
• Verhoogde angst.

Hoe langer het leed duurt, hoe ernstiger de gevolgen en tekortkomingen worden. Langdurige blootstelling aan negatieve stress houdt verband met onder andere het volgende:

• Verminderd functioneren op een of meer levensgebieden.
• Verhoogd risico op psychische aandoeningen zoals angst en depressie.
• Consumptie van pijnstillers en anxiolytica op chronische basis.
• Verhoogd risico op stoornissen in het gebruik van illegale middelen.
• Hoger risico op chronische ziekten, hartaandoeningen en ook kanker.
• Verhoogde sterfte.

De meesten van ons hebben pijn gevoeld als reactie op bepaalde situaties die vervelend of overweldigend zijn, waardoor totale preventie een onrealistisch doel is. Het is echter mogelijk om jezelf te beschermen tegen de negatieve effecten van leed wanneer het onvermijdelijk wordt door strategieën te gebruiken die het in eustress veranderen.