De wijsheid van onze voorouders: de sjamaanvrouw in tekenfilms

Wijsheid en sjamanisme zijn onderling diep verbonden. Een sjamaan of een sjamaanvrouw staat in verbinding met de natuur en met de levenskracht van alle dingen. Ze hebben door vele generaties heen hun wijsheid ontwikkeld. Sjamanen hebben in inheemse gemeenschappen een heel vooraanstaande positie.

Een sjamaan werkt met de geest en weet hoe de geest handelt en beweegt. Hij of zij is dus een persoon die ziekten kan genezen die de ziel aantasten. In dit artikel bekijken we enkele tekenfilms waarin een sjamaanvrouw een belangrijke rol speelt.

In de geschiedenis zijn sjamanen verbonden met de natuur en de bewegingen van de natuur. Ze leren ook over de kruidengeneeskunde en de natuurlijke geneeskunde. Sjamanen zijn bovendien bereid hun kennis te delen.

Op het eerste zicht kunnen sjamanen mysterieuze mensen lijken. Dit is vooral het gevolg van het feit dat ze uitermate verbonden zijn met alles in hun omgeving. Ze verwerven deze verbinding door middel van voortdurende meditatie. Ook hun liefde voor alle wezens die groeien en zich ontwikkelen, is bepalend voor deze band.

Sjamanen verwerven hun kennis echter van generatie op generatie. Wat betekent dit? Het betekent dat ze wijsheid verwerven via het contact met de wijze mensen die hen vooraf gegaan zijn. Vele generaties lang hebben mensen dus hun kennis met hun kinderen en kleinkinderen gedeeld.

De kennis die een sjamaan vandaag bezit, is dus veel groter dan die van een sjamaan die een eeuw geleden leefde. De menselijke kennis bouwt zich immers op. Telkens als iemand het deelt, wordt het verfijnd.

Een sjamaan is een persoon die de kennis van de voorouders koestert en verder ontwikkelt. Hij of zij is ook bereid om die kennis te gebruiken en de wereld beter te maken.

De sjamaanvrouw in films

Ze worden zelden bij naam genoemd. Toch zitten films vol personages die de rol van sjamaan spelen. Meestal zijn het oudere mensen met veel wijsheid die de sjamanen uitbeelden. In het algemeen geven ze ook een eerder excentriek figuur weer. Anderzijds zijn er dan de jonge mensen.

Die nemen het advies van de sjamaan niet altijd zo serieus als ze zouden moeten. Dat is dan ook de reden dat ze vaak geconfronteerd worden met ingewikkelde situaties die ze konden vermeden hebben als ze in het begin naar de sjamaan geluisterd hadden.

In werkelijkheid is het sjamanisme vaak uitsluitend een praktijk die mannen uitoefenen. Op het scherm komt dit onderscheid echter veel minder vaak voor. Hiermee bedoelen we dat vrouwen in films vaak de rol van sjamaan spelen. We geven je hier enkele voorbeelden van vrouwen die in tekenfilms de rol van sjamaanvrouw hebben.

Oma Tala, de sjamaanvrouw van de oceaan

Ron Clements en John Musker hebben de tekenfilm Vaiana uit 2016 geregisseerd. De film vertelt het verhaal van de jonge Vaiana, de dochter van de opperhoofd van het Motunui-eiland. Als het eiland bedreigd wordt, moet Vaiana een lange reis over de oceaan ondernemen.

Het is de plicht van Vaiana om opzoek te gaan naar Maui. Maui is een legendarische halfgod. Vaiana moet het hart van Te Fiti terugbrengen.

Vaiana heeft zich altijd aangetrokken gevoeld tot de oceaan zonder te weten waarom. Alleen de oude Tala, haar excentrieke grootmoeder, is in staat om deze vraag te beantwoorden. Tala is namelijk de enige vrouw in het dorp die zich de oorsprong van haar volk herinnert.

Tala is ook de enige die weet hoe ze het grote probleem kunnen oplossen dat het eiland treft. Zij kent immers de oude legenden. Daartoe kan zij Vaiana begeleiden en haar aansporen naar haar lotsbestemming.

Tanana, lente in de winter

Brother Bear is een film uit 2003, geschreven door Tab Murphy en geregisseerd door Aaron Blaise en Robert Walker. Brother Bear vertelt het verhaal van de jonge Kenai. Kenai is een jongen die wanhopig een man wil worden.

Volgens de gebruiken van zijn dorp moet hij tijdens zijn ceremonie voor volwassenheid een totem krijgen. Tijdens deze ceremonie onthullen de geesten van de voorouders deze totem aan Tanana, de sjamaanvrouw van het dorp.

Nadat Kenai ten onrechte een beer gedood heeft, veranderen de geesten van de voorouders Kenai in een beer als straf. In zijn nieuwe toestand voelt Kenai zich erg in de war en onzeker over wat hij moet doen en hoe hij zijn probleem kan oplossen. De wijze Tanana komt hem echter snel ter hulp.

Tanana zegt hem dat hij naar een heilige berg moet reizen om de betovering te verbreken. Ze legt ook uit aan Kenai, dat Sitka, zijn onlangs overleden broer, hem zijn beervorm gegeven heeft. Indien Kenai nooit de richtlijnen gekregen zou hebben van Tanana, dan zou hij er nooit in geslaagd zijn bestemming te bereiken en de betovering om te keren.

Mama Odie, een koningin in het moeras

The Princess and the Frog is een film uit 2009. Net als de film Vaiana hebben Ron Clements en John Musker ook deze film geregisseerd. De film vertelt het verhaal van Tiana, een jonge zwarte vrouw die ervan droomt haar eigen restaurant te openen.

Terwijl ze aanwezig is op een een heel belangrijk feest, kust Tiana een kikker die in een charmante prins verandert. Als gevolg van de betovering wordt Tiana ook een kikker. Ze moet nu proberen om samen met Prins Naveen, de betoverde kikker, de betovering te verbreken.

Tijdens hun reis ontmoeten Naveen en Tiana de krokodil Louis, een amateur-trompettist. Louis vertelt hen dat Mama Odie de enige persoon is die hun betovering kan verbreken.

Mama Odie is een goedaardige voodoopriesteres die in de Bayou leeft. De Bayou is het moeras nabij de stad New Orleans. Volgens de mensen die in New Orleans en omgeving leven, heeft Mama Odie veel krachten.

Ze is een beetje gek en excentriek. Toch bezit Mama Odie veel wijsheid. De sjamaanvrouw Mama Odie probeert ervoor te zorgen dat Tiana en Naveen een oplossing voor hun probleem vinden door hun eigen middelen te gebruiken. Ze geeft er de voorkeur aan om niet alles met magie op te lossen. Tiana en Naveen leren elkaar goed kennen en worden uiteindelijk verliefd.

De kennis die groeit met de leeftijd

In deze drie voorbeelden kunnen we zien dat sjamaanvrouwen bereid zijn om hun kennis te delen. Ze willen dat de mensen rond hen gelukkig zijn en hun doelen bereiken. In elk van de verhalen grijpen deze sjamaanvrouwen op een actieve manier in in het leven van de helden of heldinnen.

Deze wijze oude vrouwen gebruiken de ruime hoeveelheid ervaring uit hun leven om hun intelligentie te ontwikkelen. Veel van hun kennis is afkomstig van hun inzicht in hun cultuur en zijn magische elementen. Ze verwerven echter ook kennis naarmate ze ouder worden.

Je hoeft geen deel uit te maken van een inheemse gemeenschap om sjamanistische wijsheid te vinden. Er zijn vele ervaren en wijze mensen bereid om jou op je levensweg goede raad te geven. Je hoeft alleen maar te luisteren!