De relatie tussen stoïcisme en veerkracht

De uitdagingen die het leven ons biedt, kunnen moeilijk zijn om onder ogen te zien. Wist u echter dat het stoïcisme bepaalde ideeën en technieken ontwikkelde om veerkracht te ontwikkelen? Ontdek ze in dit artikel.

Hoewel we vele eeuwen verwijderd zijn van de oude Stoïcijnen, heeft de moderne tijd gebruik gemaakt van hun lessen voor persoonlijke ontwikkeling. Om precies te zijn, ze hebben ideeën en technieken gebruikt om te reageren op menselijk lijden en tegenspoed. We kunnen dus spreken van een direct verband tussen stoïcisme en veerkracht.

In dit artikel zullen we dat verband verkennen aan de hand van de fundamentele principes van deze oude Griekse filosofie. We zullen ook enkele stoïcijnse technieken onderzoeken om veerkracht te ontwikkelen in het dagelijks leven. Want als er één ding kenmerkend is voor het stoïcisme, dan is het wel dat het ons leerde over levenskunst, dat wat we elke dag doen.

Wat is de relatie tussen stoïcisme en veerkracht?

Het stoïcisme is een oude school van filosofie, rond 300 voor Christus gesticht in Athene door Zeno van Citium. Dankzij de ideeën die het onderwees, is het woord stoïcisme tegenwoordig synoniem voor veerkracht.

Dit komt omdat deze filosofische stroming wordt gekenmerkt door de verdediging van deugdzaamheid, onverstoorbaarheid en controle over emoties. Op deze manier is haar voorstel dat individuen in staat moeten zijn om hun eigen potentieel te ontwikkelen. Ook moeten zij een goede mate van persoonlijke kennis bereiken. Dit alles om een goed leven en geluk te bereiken.

De stoïcijnen wisten heel goed dat obstakels en tegenslagen deel uitmaken van het leven. Daarom kunnen we er niet tegen vechten, maar we kunnen wel een sterk karakter ontwikkelen om ermee om te gaan. Daarom is stoïcisme verwant aan veerkracht. Dit omdat dit laatste wordt opgevat als het vermogen om met ongunstige of traumatische situaties te leven en ze te boven te komen.

Vanuit dit perspectief wordt stoïcisme gepositioneerd als een filosofische stroming die ons traint en voorbereidt op het verwerven van een zekere psychologische veerkracht. Dit betekent dat het ons helpt om een houding te ontwikkelen die niet toestaat dat emoties ons overheersen.

Vooral die sterke passies, die als negatief worden beschouwd,zoals irrationele angst, verdriet en woede. Als we die onder controle hebben, kunnen we storende verlangens en emoties overwinnen.

Stoïcijnse therapieën

De stoïcijnen geloofden dat filosofie te gebruiken was als remedie tegen menselijk lijden. In die zin was het een filosofische school die erop gericht was om in het dagelijks leven te worden beoefend.

De therapie die zij voorstelden was gericht op het begrijpen van ons denken en onze werkelijkheid. Ze streefden er ook naar om harmonie te ontwikkelen tussen geest, emotie en actie.

Daartoe bestond de stoïcijnse therapie uit een evaluatie van menselijke emoties. Het doel was dat ze zouden worden aangepast door de juiste en rationele passies. Op dezelfde manier moest het onderwerp een houding van contemplatie, begrip en acceptatie van wat er gebeurt worden bijgebracht.

De Stoïcijnen geloofden dat als er iets gebeurde, dit was omdat de natuur het zo bedoeld had. Tot slot moest het individu in staat zijn om de dingen waar te nemen zoals ze zijn, zonder bemiddeling van verlangens of oordelen.

Het is belangrijk om in gedachten te houden dat, hoewel de term ‘therapeutisch’ wordt gebruikt en veel van de componenten die door het stoïcisme worden gebruikt nauw verwant zijn aan de huidige modellen van psychologische therapie, dit geen methode is die momenteel door professionals wordt gebruikt. Ook is het geen vervanging voor de begeleiding van psychologen en psychiaters.

Principes van het stoïcisme in de ontwikkeling van veerkracht

Het stoïcisme is de laatste jaren erg populair geworden. Dit komt doordat verschillende academische groepen en psychotherapeuten in deze filosofische school een groot potentieel zagen voor het vergroten van psychologisch welzijn.

Een van deze projecten draagt de naam van Modern stoïcisme of “modern stoïcisme” in het Engels. Volgens de website is het een non-profit organisatie geregistreerd in het Verenigd Koninkrijk, die bestaat uit een team van academici en psychotherapeuten.

Het doel is om informatie over de toepassing van de stoïcijnse filosofie in het moderne leven te onderzoeken en te publiceren.

Een van de evenementen die ze elk jaar organiseren heet de Stoïcijnse Week. Deelnemers worden getraind in het ontwikkelen van psychologische basisvaardigheden. Deze combineren bepaalde Stoïcijnse principes met methoden die gebruikt worden in de cognitieve gedragstherapie.

Stoïcijnse technieken om veerkracht te ontwikkelen

In een artikel in het tijdschrift Cuade rnos del Sur (Spaanse link) worden 10 principes van het stoïcisme opgesomd. Deze ideeën zijn nuttig omdat ze helpen om een veerkrachtige levenshouding te ontwikkelen. Ze worden zelfs gepromoot tijdens het jaarlijkse Stoïcijnse Week evenement. Ze zijn als volgt:

1. Socratisch vragen stellen: wordt gebruikt om valse overtuigingen en ideeën af te breken.
2. Beheersing: het is noodzakelijk om onderscheid te maken tussen dingen die we wel en niet kunnen beheersen. In die zin kunnen we alleen de baas zijn over onze acties en gedachten. Externe dingen zijn niet vatbaar voor controle.
3. Apatheia of onverschilligheid: externe gebeurtenissen moeten onpartijdig worden waargenomen. Dat wil zeggen: zonder irrationele emoties zoals woede en verdriet.
4. Scheiding tussen oordelen en gebeurtenissen: de interpretaties die we maken van externe gebeurtenissen hebben de macht om onze psyche te beïnvloeden. In dit opzicht zijn situaties of gebeurtenissen zelf niets meer dan dingen die om ons heen gebeuren.
5. Aandacht voor onze gedachten en handelingen: er moet speciale aandacht worden besteed aan de emoties die automatisch opkomen bij externe gebeurtenissen. Deze zijn meestal negatief.
6. Gevolgen: als we acties uitvoeren die geleid worden door negatieve emoties, zullen de resultaten anders zijn dan wanneer we ze uitvoeren met wijsheid en deugd.
7. Reacties uitstellen: het is beter om de negatieve emoties te voelen en te wachten tot ze weggaan. Op deze manier kunnen we rationeel handelen en ons niet laten leiden door passies.
8. Heden: Het heeft geen zin om ons op het verleden en de toekomst te richten. Het beste wat we kunnen doen is aandacht besteden aan het huidige moment.
9. Pre-meditatie van tegenspoed: het voorzien van gevreesde gebeurtenissen of situaties bereidt ons voor op het moment dat ze zich voordoen.
10. Contemplatie van determinisme: Tegenspoed is een onvermijdelijk onderdeel van het leven en de natuur. Dingen gebeuren omdat ze moeten gebeuren.

Stoïcisme oefeningen die je kunt doen om veerkracht te ontwikkelen

Het ontwikkelen van een veerkrachtige levenshouding kan een moeilijke taak zijn omdat we overweldigd worden door de tegenslag van het huidige moment. Maar met een paar eenvoudige oefeningen die de Stoïcijnen zelf deden, kun je je vermogen tot veerkracht ontwikkelen.

Houd in gedachten dat dit een progressieve interne transformatie is, dus de verandering van houding is niet van de ene op de andere dag bereikt.

In dit verband wordt in een proefschrift  (Spaanse link) dat is gepubliceerd door de  Universiteit van Granada een reeks oefeningen gedeeld die bekend staan als spirituele oefeningen. Ze dragen deze naam omdat ze een diep werk zijn dat het individu aan zichzelf doet. Het doel is dus om een verbetering te bereiken in emotioneel beheer en zelfdiscipline.

Concentratie op jezelf

Een eerste oefening die door de Stoïcijnen werd voorgesteld was om ons te concentreren op onze eigen individualiteit. Het gebeurt vaak dat we ons concentreren op de gebeurtenissen die ons overkomen of op onze dierbaren. Maar hoe zit het met onszelf?

Het Stoïcijnse voorstel is dus om afstand te nemen van onze eigen overtuigingen en die van anderen. Het nodigt ons ook uit om afstand te nemen van ons lichaam om alleen bij onze gedachten te blijven. Zodra we er oog in oog mee staan, moeten we er veel aandacht aan besteden.

Op deze manier kunnen we onze positieve en minder positieve ideeën analyseren, met als doel de laatste te elimineren vanwege hun negatieve impact.

Focus op het heden

We gaan vaak terug naar het verleden en projecteren onszelf in de toekomst, vooral tegen het einde van ons leven. In die zin stellen we ons dingen voor die al gebeurd zijn of nog niet eens gebeurd zijn. Om deze reden nodigden de stoïcijnen ons uit om ons te richten op het huidige leven en alles wat we nu ervaren.

Om dit te bereiken is het belangrijk om aandacht aan onszelf te besteden en naar onszelf te luisteren. We moeten onszelf afvragen: “Hoe voel ik me?” “Wie ben ik?”. Zo wordt het mogelijk om ons bewust te worden van onze innerlijke toestand. Ook kunnen we zo onderscheid maken tussen dingen die van onszelf afhangen en dingen die dat niet doen.

Het doel van deze oefening is het analyseren van de acties die we ondernemen om zo volledig mogelijk te leven en met dankbaarheid voor wat we hebben meegemaakt. We zijn tenslotte nog steeds op dit pad dat we leven noemen.

Blik van bovenaf

Soms denken we dat we de enige wezens zijn die het universum bewonen. Hoewel we weten dat dit niet zo is, is het een veelvoorkomende houding die ons overkomt als we ons richten op onze gebeurtenissen. De Stoïcijnen vonden het belangrijk om ons bewust te zijn van ons kleine bestaan in de uitgestrektheid van het universum.

Met andere woorden, we maken deel uit van een groter geheel dat ons overstijgt.

Met het oog hierop hebben we toegang tot een panoramisch zicht op onze eigen werkelijkheid en een groter perspectief op wat er met ons gebeurt. Het doel van deze oefening is om te beseffen dat er dingen zijn waar we geen invloed op hebben en dat we alleen maar onder ogen kunnen zien wat het leven ons voorschotelt.

Door ons bestaan van bovenaf te bekijken, kunnen we ons bovendien ontdoen van sommige zorgen die niet zo urgent waren als we eerst dachten.

Dialoog

Het belang van de dialoog gaat terug tot de Griekse filosoof Socrates. Hij het gebruikte als onderdeel van zijn filosofische methode. De Stoïcijnen werden erdoor geïnspireerd, met als doel dat het discours ons zou helpen onze kijk op de werkelijkheid in twijfel te trekken.

In die zin werkt de dialoog als een spiegel van wat het individu zegt. De luisteraar is verantwoordelijk voor het debatteren over ideeën en overtuigingen. Daarom is het een beweging van buiten naar jezelf toe om de waarheid te vatten die door ons verborgen of gezocht wordt.

Veerkracht smeden met stoïcisme

Nu we de fundamentele principes van het stoïcisme en zijn relatie tot veerkracht hebben onderzocht, kunnen we deze filosofische school als leidraad nemen om onze innerlijkheid te versterken. We weten dat niemand immuun is voor tegenslagen in het leven. De houding die we er echter tegenover aannemen en de manier waarop we ermee omgaan, maken het verschil.

In die zin leerden de stoïcijnen ons dat zelfbeheersing en emotioneel management de sleutels kunnen zijn tot het ontwikkelen van ons vermogen tot veerkracht. Op dezelfde manier stelt het kwijtraken van de angst voor de dood ons in staat om ons te concentreren op onszelf en op het huidige moment. Zo kunnen we het leven onder controle krijgen.