De relatie tussen persoonlijkheid en spiritualiteit
Persoonlijkheid en spiritualiteit zijn twee veelvoorkomende gebieden van de psychologie. Psychologen besteden voortdurend aandacht en observeren hoe deze onderwerpen samenkomen.
Ook onderzoeken ze hoe spiritualiteit het menselijk gedrag beïnvloedt en hoe het de manier bepaalt waarop mensen de wereld waarnemen. De relatie tussen persoonlijkheid en spiritualiteit wordt dus relevanter naarmate de tijd verstrijkt.
Hoewel de studie van spiritualiteit en religie niet nieuw is, is een tak die onder de naam Psychologie van Religie en Spiritualiteit valt, pas 20 jaar oud (Engelse link).
Een van de doelstellingen zijn licht te werpen op de relatie tussen persoonlijkheidskenmerken en spirituele overtuigingen. Een andere is hoe ze evolueren door de levenscyclus en hun adaptief belang voor bepaalde types van persoonlijkheid. Het grootste nadeel is echter het bereiken van een consensus over wat spiritualiteit en religieuze neigingen zijn.
Een van de meest gebruikte definities zegt dat spiritualiteit de aangeboren motivatie is die het gedrag drijft en stuurt in de richting van de constructie van een ruimere persoonlijke betekenis. Met andere woorden, het geloof dat er iets is in het universum dat groter is dan jezelf. In die zin zou dit volgens bepaalde auteurs zelfs een persoonlijkheidsfactor kunnen zijn.
Ook is religie een geheel van overtuigingen, waarden en praktijken die uitdrukkelijk worden beheerst door een sociale of institutionele traditie. Het hangt ook af van opvoeding en cultuur. De spiritualiteit van een persoon beïnvloedt en moduleert dus zijn religieuze neigingen.
Persoonlijkheid
Hoewel er verschillende modellen zijn die persoonlijkheid op verschillende manieren indelen, zijn de studies over het algemeen gebaseerd op het vijf-factorenmodel van de persoonlijkheid (FFM). Volgens dit model kan men persoonlijkheid definiëren volgens de mate waarin elk van de volgende dimensies aanwezig is:
- Neuroticisme. Dit heeft te maken met emotionele instabiliteit en de neiging om negatieve emoties te ervaren.
- Extraversie. De neiging tot communicatie en interactie met anderen.
- Ruimdenkendheid of ervaring. De neiging om intellectuele nieuwsgierigheid, verbeelding, en esthetische gevoeligheid te tonen.
- Vriendelijkheid. Het aanknopen van sociale banden, altruïstische houding, en interesse in anderen.
- Verantwoordelijkheid. De tendens om duidelijke doelen en doelstellingen te hebben en de bekwaamheid om impulsen te controleren en taken op een georganiseerde manier uit te voeren.
Spiritualiteit en persoonlijkheid
Zoals we hierboven hebben gezegd, bestaat spiritualiteit uit een aangeboren motivatie en een geloof dat er iemand is die groter is dan jezelf en die iemands gedrag bepaalt.
In sommige onderzoeken wordt spiritualiteit in verband gebracht met de vijf persoonlijkheidsfactoren, zoals:
- extraversie
- ruimdenkendheid
- vriendelijkheid
Andere auteurs stellen echter dat spiritualiteit nuances heeft die geen betrekking hebben op andere mensen (zoals eenvoud, onthechting, of eenzaamheid). Daarom zijn zij van mening dat spiritualiteit de zesde persoonlijkheidsfactor zou moeten zijn.
Afhankelijk van de mate waarin spiritualiteit aanwezig is, zou een persoon bepaalde gedragsneigingen vertonen en manieren om de wereld om zich heen waar te nemen.
Religie en persoonlijkheid
Religieuze tendensen contextualiseren iemands mate van spiritualiteit. Aangezien spiritualiteit meer een persoonlijkheidsfactor is, brengen de meeste studies verschillende persoonlijkheidskenmerken in verband met religiositeit.
Hoewel in ongeveer 60% van de studies geen verband wordt gevonden, zijn er aanwijzingen dat een grotere mate van religieuze spiritualiteit verband houdt met een geringere aanwezigheid van neuroticisme (Engelse link).
Ook blijkt uit 40% van de studies dat meer religieuze mensen meer verantwoordelijkheidsgevoel vertonen. Met andere woorden, ze hebben een grotere aanwezigheid van doelstellingen en het vermogen om die op een geplande en georganiseerde manier te bereiken.
87% van de onderzoekers merkt op dat mensen met een hogere graad van religiositeit vriendelijker zijn. Wat openheid of het vermogen tot meer verbeelding en nieuwsgierigheid betreft, vond 42% van de studies een positief verband.
Sommige auteurs zijn echter van mening dat, indien het effect van spiritualiteit buiten beschouwing zou worden gelaten (dat wil zeggen dat iedereen het in dezelfde mate heeft), grotere religieuze neigingen geassocieerd zouden worden met bekrompenheid.
De relatie tussen persoonlijkheid en spiritualiteit
In een studie (Engelse link) werd de relatie tussen spiritualiteit, religiositeit en persoonlijkheid geanalyseerd. Daarin vonden zij dat alle persoonlijkheidsfactoren, behalve openheid, samenhangen met de mate van spiritualiteit. Dit resultaat was opmerkelijk bij eigenschappen als aangenaamheid en verantwoordelijkheid. Een religieuze neiging was echter alleen geassocieerd met deze laatste twee factoren.
Meer specifiek zagen zij dat wanneer de benadering van religie gebeurt op zoek naar antwoorden op existentiële vragen, maar het gevoel van geloof en spirituele betekenis laag was, religie meer te maken had met hoog neuroticisme en openheid. Ook hangt het samen met een lage extraversie, aangenaamheid en opmerkzaamheid.
Uit het onderzoek bleek ook dat wanneer mensen religie op een meer instrumentele manier benaderen, omdat het hen veiligheid biedt of een bron van socialisatie, maar de intellectuele zoektocht en het geloof laag waren, het meer gerelateerd is aan laag neuroticisme, vriendelijkheid, en ruimdenkendheid.
Alle siterte kilder ble grundig gjennomgått av teamet vårt for å sikre deres kvalitet, pålitelighet, aktualitet og validitet. Bibliografien i denne artikkelen ble betraktet som pålitelig og av akademisk eller vitenskapelig nøyaktighet.
- Simkin, H, & Azzollini, S. (2015). Personalidad, autoestima, espiritualidad y religiosidad desde el modelo y la teoría de los cinco factores. PSIENCIA. Revista Latinoamericana de Ciencia Psicológica, 7, 339-361.
