De 12 regels van een disfunctioneel narcistisch gezin

In narcistische en disfunctionele gezinnen vervullen kinderen slechts één rol: die van het bevredigen van hun ouders. In deze gezinnen zijn alleen de behoeften van de ouders van belang. Dit resulteert in een situatie van eindeloos psychisch lijden.

Geschreven en geverifieerd door de psycholoog Valeria Sabater.

Laatste update: 11 november, 2023

Er zijn een aantal dynamieken die de basis vormen van een disfunctioneel narcistisch gezin. Het zijn gedragingen waarbij de ouders het enige centrum van macht en aandacht zijn.

De opvoeding en het onderwijs van de kinderen zijn uitsluitend gericht op het bevredigen van de behoeften van de ouders. Op deze manier wordt geleidelijk een omgeving gevormd die gebaseerd is op manipulatie, ongeluk en ook verwaarlozing.

Deze scenario’s zijn situaties van extreem emotioneel lijden. Bovendien is er één aspect dat eenvoudigweg niet genegeerd kan worden. Dit is het feit dat opgroeien in een disfunctionele omgeving, georkestreerd door gedrag dat gebaseerd is op onderwerping en psychologische uitputting, een grote psychologische impact heeft.

In feite groeien veel van deze kleintjes op in de schaduw van georganiseerde trauma’s.

Het is zelfs heel gebruikelijk dat narcistische families worden gedefinieerd als kleine sekten. Groepen die hun eigen leden jarenlang psychologisch kleineren. Dit heeft ernstige gevolgen, zowel op de korte als op de lange termijn…

Het is niet gemakkelijk om een narcistisch gezin aan de kant te schuiven. De banden die kinderen binden zijn sterk. Daarom kunnen ze niet zomaar ineens doorgesneden worden.

De regels van een disfunctioneel narcistisch gezin

Veel mensen gaan in psychologische therapie om te ontdekken dat hun depressie, gegeneraliseerde angststoornis of posttraumatische stress te wijten is aan het feit dat ze zijn opgegroeid in een disfunctioneel narcistisch gezin.

Want de waarheid is dat als je opgroeit in een schadelijke gezinsomgeving, je je er niet altijd van bewust bent dat je ouders zich conformeren aan een narcistisch gedragspatroon.

Het enige wat je wel waarneemt is de constante schending, het gebrek aan genegenheid, de emotionele onthechting en de impact van kritiek die je zowel beperkt als vernietigt. Er is veel wetenschappelijk onderzoek dat ons over deze kwestie vertelt. Bijvoorbeeld onderzoek zoals dat is uitgevoerd aan de Bahauddin Universiteit in Pakistan.

Over het algemeen is de narcistische figuur in dit soort gezinnen meestal de vader. Alle dynamiek van manipulatie, controle en psychologische onderwerping komt op deze figuur neer. Om deze reden handelt de rest van de gezinsleden naar de behoeften en eisen van de vader. In feite verwaarlozen ze zichzelf volledig.

Laten we eens kijken naar de regels van een disfunctioneel narcistisch gezin.

1. Alles aannemen en accepteren (angst voor afkeuring)

De motor achter deze scenario’s is angst en onderwerping. De narcist (of narcisten, als het beide ouders zijn) bepaalt de regels en richtlijnen. Niemand kan daaraan ontsnappen. Ze moeten gewoon alles accepteren wat gezegd, geëist of voorgesteld wordt. Het is bijvoorbeeld verplicht om dezelfde meningen en waarden te hebben en om zich 200 procent te conformeren aan het familieverhaal…

Daarom worden kinderen in deze situaties bepaald door de angst voor afkeuring en om niet te zijn zoals de narcist wil dat ze zijn.

2. Aanbid de narcist (niemand anders doet ertoe)

Onderzoek (Engelse link)  zoals dat van de Universiteit van Wollongong, in Australië, suggereert dat de narcistische persoonlijkheid gedefinieerd wordt door zeer specifieke eigenschappen. Dit onderzoek stelt dat narcisten pathologische grootsheid vertonen in combinatie met een grote kwetsbaarheid. Dit betekent dat ze voortdurend versterking nodig hebben door voortdurend gevalideerd en bewonderd te worden.

In de omgeving van een disfunctioneel narcistisch gezin zijn dus alleen de behoeften van de narcist van belang. Die van de anderen komen op de tweede plaats.

3. Toon geen zwakte of gevoelens

Vergis je niet, in een narcistisch gezin mag een kind geen feilbaarheid tonen. Het belangrijkste is dat ze hun gevoelens niet mogen tonen. Dat komt omdat hun narcistische ouders niet zullen aarzelen om hen belachelijk te maken en te beschamen voor elke traan die ze laten en elke fout die ze maken. In feite zijn ze bedreven boycotters van het gevoel van eigenwaarde.

4. Jij neemt de schuld op je voor alles

Een van de kenmerken van het disfunctionele narcistische gezin is de projectie van schuld. Bijvoorbeeld, wanneer de narcistische figuur (of figuren) het slecht doet (doen) in een bepaald aspect, zoals werk, zal hij (zij) altijd de verantwoordelijkheid afschuiven op anderen in het gezin. Dit is schadelijk en duidelijk destructief gedrag dat ernstige gevolgen achterlaat.

5. De disfunctionele narcistische familie en zelfbedrog

“Onze familie is de beste, al de rest is onverantwoordelijk, incompetent of fout” Dit soort uitspraken zijn een constante in omgevingen die gedomineerd worden door een narcist. Ze hebben de neiging om de (valse) deugden die hen definiëren te benadrukken. Op deze manier slagen deze ouders erin om hun kinderen ervan te overtuigen dat hun thuis het beste ter wereld is.

6. Er is niet liefde voor iedereen, dus zijn er “favorieten”

De narcistische figuur is de focus waar alle aandacht op gericht moet zijn. In feite zijn de behoeften, verlangens en meningen van anderen irrelevant. Alleen de figuur die de macht heeft in het gezin is belangrijk. Een andere terugkerende factor is dan ook een gebrek aan genegenheid, gezonde gehechtheid, validatie en erkenning van veel leden van het huishouden.

Toch zal de narcist meestal een favoriet hebben: het gouden kind. Deze kinderen krijgen concessies en complimenten, waardoor ze hun broers en zussen discrimineren. Het gouden kind draagt echter de verplichting op zijn schouders om aan alle verwachtingen van de narcist te voldoen. Dit veroorzaakt zijn eigen soort lijden.

7. De schijn ophouden een gelukkig gezin te zijn

Niemand weet wat er gebeurt in een naar binnen gericht gezin. Er zijn gezinnen die gelukkig lijken en een duidelijk voorbeeld van harmonie zijn. Hetzelfde gebeurt echter met het disfunctionele narcistische gezin. Weinigen zouden de interne dynamiek van slijtage in dit soort gezinnen vermoeden.

8. Woede (geëxternaliseerd of onderdrukt) is een constante

Een narcist is een gefrustreerd persoon die de aandacht van anderen nodig heeft om hun imago te versterken. Ze zijn echter zelden tevreden. Dit gevoel van woede wordt uiteindelijk geprojecteerd op de andere leden van het gezin.

Aan de andere kant stapelen kinderen dezelfde woede ook stilletjes op. Het ongeluk en de woede die ze voelen door elke ervaring en onderwerping stapelen zichinderdaadop. In feite somatiseren ze deze gevoelens vaak.

9. Ontkenning: niets van wat er gebeurt wordt gezien als problematisch

Een van de redenen waarom iemand die in een disfunctioneel narcistisch gezin heeft geleefd uiteindelijk psychologische hulp nodig heeft, is vanwege één bepaalde reden. Dit is het feit dat ze door de jaren heen als vanzelfsprekend hebben aangenomen dat alles wat ze meemaakten normaal was.

Het misbruik, de kritiek, de vernedering, de emotionele manipulatie en de sfeer van angst die elke hoek van het huis doordrong, werd als standaard gezien. Het was iets dat ze verborgen, verzwegen en zelfs ontkenden.

10. Geen identiteit of initiatief

In een narcistisch gezin worden kinderen verhinderd om eigen ideeën en waarden te hebben. Bovendien vinden ze het moeilijk om hun identiteit op te bouwen. Ze hebben ook de neiging om geen initiatief te nemen. Dit komt omdat narcistische gezinnen psychologische gevangenissen zijn die gebaseerd zijn op onderwerping en nietigverklaring.

11. Sommige familieleden erven de narcistische persoonlijkheid

Vaak erven (of modelleren) sommige kinderen die door narcistische ouders zijn opgevoed dezelfde persoonlijkheid. Aan de andere kant zijn er mensen die, als het zover is, op alle mogelijke manieren afstand proberen te nemen van de familie.

12. Uit een disfunctionele narcistische familie stappen is niet gemakkelijk, maar het is mogelijk

De disfunctionele narcistische familie werkt met dezelfde psychologische mechanismen als een sekte. Ze overheersen mensen mentaal en laten ze geloven dat ze niets zijn zonder hen. Mentale afhankelijkheid, angst en besluiteloosheid maken het in veel gevallen moeilijk voor deze kinderen om onafhankelijk te worden.

Het is echter absoluut noodzakelijk voor hen om zich los te maken van schadelijke banden die hen niet in staat stellen om te groeien en hun persoonlijkheid te onderwerpen en te onderdrukken.

Als je je in een dergelijke situatie bevindt, aarzel dan niet om hulp te vragen. Er zijn goede professionals die je advies kunnen geven en je middelen, steun en actiemechanismen kunnen bieden.