De oorsprong van angst: zijn fysiologische en psychologische basis
Thomas Hobbes heeft gezegd dat toen hij geboren werd, zijn moeder een tweeling baarde: hemzelf en zijn eigen angst. Weinig emoties bepalen ons zo sterk als angst. Bovendien is het een gevoel dat hardnekkig is en steeds terugkeert. Het verzekert niet alleen onze overleving maar het vernietigt ook vele mogelijkheden. Angst is net een uitgehongerde vijand die jouw vrijheid en jouw persoonlijke groei bedreigt. In dit artikel gaan we dieper in op de oorsprong van angst.
Angst kan onaangenaam en verlammend zijn. Maar het volledig uit je leven verwijderen zou net hetzelfde zijn als al je ramen en deuren openlaten, of blootsvoets op een weg lopen met scherpe stenen. Het zou een zinloos risico zijn dat je neemt. Want het zou rechtstreeks je evenwicht en je overleven beïnvloeden.
Moedige en dappere mensen wissen angst niet uit hun geest. Het is altijd aanwezig. Maar ze weten gewoon hoe ze hun angst moeten sturen en gebruiken het in hun voordeel.
“Ik beschouw iemand dapperder die zijn verlangens te boven komt dan iemand die zijn vijanden overwint; want de moeilijkste overwinning is over jezelf.”
-Aristoteles-
Alfred Hitchcock heeft ooit gezegd dat niets zo plezierig is als beheerste angst. Sommige mensen gaan gewoon films kijken om schrik, angstgevoelens en verschrikking te ervaren. Maar ze doen dit in een veilige omgeving en kunnen ongedeerd, ontspannen en in het gezelschap van hun partners en vrienden weggaan. Dit zorgt voor een stimulerende vorm van plezier.
Het is niet gek om te zeggen dat angst noodzakelijk en gezond is. Deze primitieve emotie is nuttig voor menselijke wezens, zolang als we een zekere mate van controle over onze angst kunnen bewaren. Maar zodra het de controle overneemt en een opeenvolging van chemische stormen en fysiologische veranderingen in het lichaam veroorzaakt, loopt alles uit de hand.
Angst verandert dan in verlammende stress, paniekaanvallen en een emotionele overname die toestaat dat nog meer interessante processen zullen optreden.
De amygdala, de fysiologische oorsprong van angst
Zes maanden geleden had Elena een ongeluk met de auto toen ze haar jongste dochter naar school bracht. Ze waren allebei ongedeerd. Maar de herinnering en de psychologische invloed van de gebeurtenis zet zich vast in haar geest als een open wond. Het tast in ernstige mate haar levenskwaliteit aan.
Zelfs het geluid van een fles water, die van het nachtkastje valt, kan ervoor zorgen dat ze bang en in paniek wakker wordt. Het herinnert haar aan het geluid van de andere auto die tegen haar botst. Vandaag is Elena nog steeds niet in staat om auto te rijden. Zelfs alleen maar in de bestuurdersstoel gaan zitten en haar handen op het stuur leggen, laat haar hart sneller kloppen. Ze voelt zich misselijk en de wereld draait om haar heen.
Dit verhaal komt vaak voor bij mensen die een auto-ongeluk meegemaakt hebben. Wanneer je dit verhaal leest, dan denk je waarschijnlijk dat Elena vroeg of laat hulp zal moeten zoeken. Maar om de oorsprong van angst, paniek, fobieën en alledaagse angstgevoelens te begrijpen moet je iets dieper graven en de anatomie van de hersenen bekijken.
Het oudste deel van de hersenen
Alle informatie die langs de vijf zintuigen binnenkomt, doet dit via de amygdala. Dit is een kleine structuur van het limbisch systeem. Het is ook het oudste deel van de hersenen en wordt volledig gedomineerd door onze emoties. Om de oorsprong van angst te begrijpen moeten we de rol van de amygdala begrijpen. De amygdala “houdt toezicht op” alles dat binnenin en om ons heen gebeurt. Ten tweede bespeurt de amygdala een mogelijke bedreiging. Hij activeert een geheel van verschillende zenuwbanen om een volledig gamma van complexe reacties te creëren.
De amygdala heeft de slechte gewoonte zich niet op de details te richten. Want er is niet genoeg tijd als de garantie op overleven op het spel staat. De amygdala zorgt er dus vaak voor dat we op een onredelijke manier reageren op niet-bedreigende prikkels.
Het alarmsysteem van de amygdala activeert onmiddellijk het zenuwstelsel. Dit maakt het lichaam op verschillende manieren klaar om te vechten of te vluchten:
- Het verhoogt de bloeddruk en versnelt het cellulaire metabolisme. Bovendien laat het de hoeveelheid glucose in het bloed stijgen en maakt het de bloedstolling gemakkelijker. Het vergroot zelfs de geestelijke activiteit.
- Het meeste bloed wordt naar de grote spieren van het lichaam gestuurd, zoals in de benen. De bedoeling is om ze genoeg energie te geven om te kunnen ontsnappen indien nodig.
- Adrenaline jaagt door het lichaam. Dat komt omdat het immuunsysteem vertraagt want de hersenen beschouwen dit op dat moment niet als een essentiële taak. Het enige wat dan nodig is, is dat je in staat bent om te vechten of weg te lopen.
Deze opeenvolging van fysiologische en chemische veranderingen kunnen je helpen om aan echt gevaar te ontsnappen. Maar in het geval van Elena is de angst psychologisch en ontastbaar. Want zij verbindt elk plots geluid met de herinnering aan haar ongeluk. Dit mechanisme veroorzaakt een paniekreactie en is de psychologische oorsprong van angst. We kunnen gemakkelijk zien hoe uitputtend het kan zijn om maanden of jaren lang op deze manier te leven.
De psychologie van de angst en het belang van het leren beheersen van angst
Pathologische angst is één van de meest uitputtende dingen die een mens kan ervaren. Het maakt een erg groot deel uit van de gegeneraliseerde angststoornis, fobieën, hypochondrie en zelfs van een obsessieve-compulsieve stoornis. Het treedt op in vele verschillende schakeringen. Het neemt volledig de controle, de kwaliteit van leven en de waardigheid van een persoon weg.
Je kan zelfs zeggen dat de angsten die in de huidige maatschappij het meeste voorkomen, de soorten zijn die in de geest leven. Ze zijn geen reactie op externe bedreigingen. Het zijn eerder innerlijke schaduwen die zo moeilijk af te schudden zijn, zelfs al is dit zo van levensbelang voor een gezond bestaan.
Nu je meer inzicht hebt in de oorsprong van angst, nodigen we je uit om even stil te staan bij enkele eenvoudige strategieën om deze angstgevoelens onder controle te houden.
5 tips om je angst te beheersen
- Identificeer je angsten. Geef ze een naam. Laat ze niet stilzwijgend voortbestaan of geheim zijn.
- Verklaar ze de oorlog. Ontdek hoe ze jouw privacy binnengedrongen zijn. Onderneem actie en herwin de controle.
- Leer je angsten kennen en begrijpen waar ze vandaan komen. Onthoud dat angst een reactie is op innerlijke en uiterlijke factoren. Soms bevindt de bron zich binnenin jezelf. Op andere momenten is er iets in je omgeving dat je een onaangenaam, ongemakkelijk en bang gevoel geeft.
- Stop met je angsten te voeden. Zie in dat als je ze meer macht geeft, ze uiteindelijk je leven volledig zullen overnemen. Probeer ze te rationaliseren. Gebruik elke hulpmiddel dat je tot je beschikking hebt om hun effecten te verminderen. Je kan diepe ademhaling toepassen, trainen of jezelf afleiden. Want al deze dingen zullen jouw angstgevoelens verminderen.
- Praat tegen jezelf alsof je jouw eigen persoonlijke trainer bent. Ontwerp strategieën om de beperkende gedragingen uit je leven te verwijderen. Motiveer jezelf om kleine dagelijkse taken te overwinnen. Feliciteer jezelf wanneer je ze verwezenlijkt. En onthoud dat dit een voortdurend werk in uitvoering is.
Angst is een ingewikkeld en breed onderwerp. Het is ongelooflijk nuttig dat je leert hoe je beter voor jezelf kan zorgen. Want als je het ware geluk wil bereiken, moet je eerst het hek van de angst beklimmen.
Bibliografie
André, Cristoph (2010). Psychologie van de Angst: Zorgen, Angstgevoelens en Fobieën. Editorial Kairos.
Hütler, Gerald (2001). De b iologie van de Angst: Hoe Stress verandert in Emoties. Plataforma Editorial.
Gower, L. Paul (2005). Psychologie van de Angst: Nova Biomedical Books