De moderne vloeibare tijd en consumentisme

Vele mensen kopen dingen meer uit verveling of impulsief dan omdat ze het echt nodig hebben. Waarom gebeurt dit precies?

Tegenwoordig verandert alles voortdurend: de politiek, waarden, de manier van denken en communicatie, het onderwijs, de werkwereld… Op dit moment leven we in een geglobaliseerde maatschappij gekenmerkt door woekerend consumentisme en de verdwijning van structuren uit het verleden. We leven in een moderne vloeibare tijd.

Dit heeft tot gevoelens van onzekerheid, doelloosheid en leegte geleid. De Poolse filosoof en socioloog Zygmunt Bauman merkte dit op. Hij had het in zijn werk vaak over de pijnlijke werkelijkheid van het moderne leven. In deze “moderne vloeibare tijd” zijn onze banden kwetsbaar. Ongelijkheid is in opmars.

Veel mensen voelen zich ontkoppeld. Het is een tijd vol verwarring, een tijd die snelheid, egoïsme en individualiteit vereist. Bauman zei ooit dat onze “vloeibare” samenleving gebaseerd is op het feit dat alles tijdelijke, onstabiel, onwezenlijk en oppervlakkig is.

Alles heeft een houdbaarheidsdatum. Ook sociale netwerken spelen hierin een rol. Hoewel ze ons in zekere zin met elkaar verbinden, hebben ze ook tot een wijdverbreid gevoel van loskoppeling geleid.

De eeuwige leegheid van het consumentisme in de moderne vloeibare tijd

De “vloeibare” burger wil geen verplichtingen, verantwoordelijkheden of hechtingen. Ze gaan alleen maar op zoek naar nieuwe ervaringen en nieuwe risico’s. Bovendien willen ze zich ook niet settelen. Deze burgers maken niet af wat ze beginnen. Alles in hun leven is vluchtig en oppervlakkig.

Dit leidt tot een onophoudelijk gevoel van leegte. Ze weten ook niet hoe ze dit moeten vullen. Als ze het al merken. Dit is de reden waarom “vloeibare” mensen zichzelf in een voortdurende staat van nieuwigheden onderdompelen.

Consumentisme en nieuwe dingen kopen speelt een belangrijke rol in hun leven. Het helpt hen namelijk om de leegte binnenin zichzelf op te vullen.

Het probleem is dat je een leegte niet met materiële goederen kan vullen. Het maakt niet uit hoeveel dingen je hebt. Ze zullen je ontevredenheid niet tot rust brengen. Probeer het maar. Je zal alleen maar gevangen komen te zitten in een cyclus van betekenisloze dingen.

Onbeantwoorde verlangens leiden na verloop van tijd tot steeds meer verlangens. In wezen verbergen deze dingen tenslotte slechts behoeften en afwezigheden. De focus is immers naar buiten gericht in plaats van naar binnen.

Niets kan ontsnappen aan de vloeibare aard van de moderne maatschappij. Het resultaat is dat onze individualiteit zijn betekenis verliest. Dit kan tot een identiteitscrisis, paniekaanvallen en depressie leiden.

Verantwoordelijk consumeren

Wat kan je doen als je met die chaos en leegte geconfronteerd wordt? Hoe je voor jezelf voldoening vinden? Eén mogelijk antwoord is leren om net als water te vloeien. Dit betekent dat je leert om jezelf zo te kneden dat je past in de omstandigheden net zoals water dat doet.

Het is fundamenteel dat je geduld en zelfobservatie ontwikkelt. Dit doen zal je helpen om je ware behoeften uit te zoeken en op te houden met zo bang te zijn voor verandering.

Het is ook goed dat je een kritische houding aanneemt. Die zal ervoor zorgen dat je bepaalde gedragspatronen en gewoonten in twijfel trekt. Het zal dus gemakkelijker voor jou zijn om elke vorm van consumerend gedrag tegen te houden. Dat is namelijk het soort gedrag dat je in eindeloze cirkels van zinloosheid brengt.

Bovendien moet je ook beginnen om je meer te focussen op jouw innerlijke wereld. Dit zal je helpen om beter in contact te komen met jezelf. Je zal dan alle vlekken kunnen verwijderen die de lege delen van jezelf bedekken. Van daaruit kan je dan echt starten met de opbouw van een stevig fundament voor je welzijn.

Hoe kan je in deze moderne vloeibare tijd een verantwoordelijke consument zijn?

• Maak een lijst van de dingen die je echt nodig hebt. Je moet ook een maximum-budget vastleggen. Hoeveel kan je uitgeven?
• Focus op wat je al hebt.
• Hergebruik oude dingen vóór je nieuwe koopt.
• Ga op zoek naar alternatieven voor het kopen van dingen. Vele mensen shoppen puur uit verveling. Probeer daarentegen om je impulsen te beheersen om dingen op een onverantwoordelijke en onnodige manier te kopen.
• Je leven eenvoudiger maken kan je meer tevredenheid bezorgen.
• Richt je op de liefde voor jezelf. Het is belangrijk dat je dingen doet die je leuk vindt. Dit maakt je immers gelukkig en geeft je een goed gevoel over jezelf.
• Koop per keer één of enkele dingen om je onrust onder controle te houden. Wanneer je dingen koopt, moet je ook op je hoede zijn voor negatieve emoties. Indien nodig, moet je een therapeut raadplegen die jou kan helpen om met die emoties om te gaan.
• Lees over marketing. Je kan nooit te veel weten over de manieren waarop bedrijven en merken jou “misleiden” om producten te kopen die je niet nodig hebt.
• Schrijf je uit op de sites van onnodige reclame via e-mail. Op die manier zal je niet langer voortdurend mails ontvangen die je uitnodigen om dingen te kopen die je niet nodig hebt.
• Koop ervaringen. Vergeet niet dat ervaringen eeuwig in je hart blijven leven. Voorwerpen gaan meestal niet zo lang mee.

Zoals je kan zien, moet het jouw uiteindelijke doel zijn om je innerlijke wereld te ontwikkelen. Denk er met een bedachtzame, geduldige en verrijkende houding over na. Sta een seconde stil en sluit je ogen. Geniet van de stilte. Sta even stil en geniet van dit moment waarop je geest rustig is en jij je impulsen in toom houdt.