De legende van Karel de Grote, een liefdesverhaal

De Legende van Karel de Grote is een van de slimste en interessantste verhalen van Italo Calvino. Deze geweldige schrijver was een kind van Italiaanse ouders en werd geboren in Cuba. Dit verhaal getuigt van zijn scherpe gevoeligheid en heldere intelligentie. 

Calvino beweegt vaak tussen een radicaal realisme en een fantasie zonder grenzen. De Legende van Karel de Grote is hier een goed voorbeeld van. In wat begint als een fantastisch en onwaarschijnlijk verhaal schuilt uiteindelijk een diepe analytische visie van gepassioneerde liefde.

Veel van Calvino’s werken lezen als een sprookje. De legende van Karel de Grote zou onder die groep kunnen vallen. Maar in dit geval is het beoogde doel meer dan een moraal. Het verhaal bevat een indrukwekkende openbaring over romantische liefde. De positie van Italo Calvino betreft dit onderwerp is nauw verbonden aan hedendaagse psychoanalyse.

De Legende van Karel de Grote en liefde als passie

De Legende van Karel de Grote begint als volgt: “Laat in zijn leven werd keizer Karel de Grote verliefd op een Duits meisje. De baronnen van zijn hof waren erg ongerust toen ze zagen dat de vorst, totaal geabsorbeerd door zijn amoureuze passie en zich niet bewust van zijn vorstelijke waardigheid, de zaken van de staat verwaarloosde.”

Het is interessant dat Italo Calvino als centraal personage een oude en krachtige man koos. Dit lijkt de antithese van de adolescent die overmeesterd wordt door de liefde. Ongeacht wie de keizer was, zijn verliefdheid verblindde hem voor al het andere.

Liefde, een deceptie, een betovering

Na deze intense verliefdheid gebeurde het ondenkbare. Zijn geliefde overleed plotseling. De legende van Karel de Grote zegt dat zijn liefde niet met haar stierf. De keizer, blind van pijn, bracht het gebalsemde lichaam naar zijn eigen kamer. Hij wilde geen moment van het levenloze lichaam verwijderd zijn.

Het verhaal gaat door, “De aartsbisschop Turpin, gealarmeerd door deze macabere passie, vermoedde een betovering en stond erop het lijk te onderzoeken. Verborgen onder de dode tong van het meisje vond hij een ring met een kostbare edelsteen.”

Toen werd ontdekt dat de liefde in werkelijkheid een betovering was. Karel de Grote was uiteindelijk niet echt verliefd op de jonge Duitse. Wat er met hem was gebeurd was het resultaat van magie, geen echt gevoel.

Italo Calvino begint hier om de ware natuur van de liefde te ontrafelen. De geliefde heeft iets, maar dit is niet zijzelf. De geliefde wordt verliefd op wat de ander met zich mee draagt, niet op de ander zelf. In psychologische termen kunnen we zeggen dat liefde de activatie is van een magisch element. Niet in de poëtische zin, maar letterlijk. Als je liefhebt laat je de regels van de logica varen en begin je het onmogelijke te ervaren.

Liefde – een ring met een edelsteen

Het slot van de Legende van Karel de Grote had niet verrassender of overweldigender kunnen zijn. Dit is wat er gebeurde nadat de aartsbisschop de ring vond: “Zodra de ring in de handen van Turpin was, werd Karel de Grote hevig verliefd op de aartsbisschop en liet hij gehaast het meisje begraven. Om de ongemakkelijke situatie te ontvluchten wierp Turpin de ring in het Bodenmeer. Daarop werd Karel de Grote verliefd op het meer en weigerde hij om haar oevers te verlaten.“

In dit laatste deel werd de oorsprong van die onredelijke, gepassioneerde liefde onthuld. Uiteindelijk maakte het Karel de Grote niets uit wat het object van zijn liefde was. Daarom werd hij verliefd op de aartsbisschop en vervolgens op het meer, waar hij voor altijd van bleef houden. Het geheim lag in die magische ring.

De ring is een vorm met een rand, maar met een leeg midden. Het is een cirkel die de leegte definieert. Maar het heeft een kostbare steen, iets dat straalt, wat aantrekt, betovert. Uiteindelijk is dat hoe de liefde is, althans volgens sommigen. Een poging om de leegte te definiëren verklaart niets. Ondanks dit bestaat de liefde toch bij mensen, en bepaalt het hun levens. Gepassioneerde liefde wordt geboren, groeit en sterft in de verbeelding.