De gevaren van te veel nadenken

De gevaren van te veel nadenken
Sergio De Dios González

Beoordeeld en goedgekeurd door de psycholoog Sergio De Dios González.

Geschreven door Alejandro Rodríguez

Laatste update: 27 december, 2022

In Zimbabwe hebben lokale stammen een uitdrukking die de meeste moderne psychologische problemen perfect opsomt. Het is kufungisisa, dat letterlijk vertaald kan worden als ‘te veel nadenken’, zowel over onze huidige problemen als over traumatische gebeurtenissen uit het verleden.

Onder de Shona, een van de stammen in deze regio, wordt de neiging om dingen te overdenken gezien als iets dat niet goed is voor onze gezondheid. Dit gedrag kan zowel lichamelijke als psychologische problemen veroorzaken. De inboorlingen geloven bijvoorbeeld niet alleen dat te veel nadenken depressie of angst kan veroorzaken, maar dat het ook andere lichamelijke aandoeningen zoals vermoeidheid of hoofdpijn kan veroorzaken.

Maar is er enige waarheid achter het concept van kufungisisa? Kan te veel nadenken ons echt schaden? Lees verder om meer te weten te komen!

Kufungisisa, wanneer te veel nadenken ons pijn doet

Door de geschiedenis heen zijn mensen trots op hun vermogen om over dingen na te denken. In tegenstelling tot andere dieren, die zich laten leiden door hun instinct, kunnen we daadwerkelijk denken en redeneren over de dingen die ons overkomen. Dit vermogen dat we hebben is echter een tweesnijdend zwaard.

Te veel denken

Andere soorten hebben niet het vermogen om zich slecht te voelen zoals wij. En hoe tegenstrijdig het ook lijkt, het is juist ons vermogen om na te denken over dingen dat ons ook allerlei problemen kan bezorgen.

De Shona-stam is niet de enige groep die dit probleem heeft benadrukt met zijn concept van kufungisisa. Integendeel, de hedendaagse psychologie is gebaseerd op dit idee. Sinds de opkomst van de cognitieve wetenschap heeft de studie van de geest onthuld dat wat ons slecht doet voelen niet is wat ons overkomt, maar veeleer wat we erover denken en hoe we reageren.

Albert Ellis, de vader van rationeel-emotieve gedragstherapie, was hier erg duidelijk over. Wat ons beïnvloedt, is niet dat wat er met ons gebeurt, maar wat ons verstand ons vertelt over wat er met ons is gebeurd. Hoe is het dan mogelijk dat onze geest ons slecht laat voelen?

De rol van onze hersenen begrijpen

Mensen ontwikkelen zich in een enorm vijandige omgeving. Hoewel we op dit moment in overvloed leven, gedragen onze hersenen zich nog steeds alsof we nog  in het paleolithische tijdperk leven. Dat is de reden waarom veel van onze mentale functies vandaag overbodig zijn geworden.

Eén daarvan is de manier waarop we informatie verwerken. Omdat onze voorouders omringd waren door gevaren, was het essentieel dat ze alle negatieve en gevaarlijke aspecten en situaties in hun leven opmerkten. Dit was de enige manier waarop ze zich konden verdedigen tegen wilde dieren, problemen met voedseltekorten konden oplossen of hun toevlucht konden zoeken in tijden van nood.

Vanwege de manier waarop evolutie werkt, blijven onze hersenen op dezelfde manier functioneren. Het reticulaire activeringssysteem is verantwoordelijk voor het richten van onze aandacht op alles dat fout kan gaan. Hierdoor hebben we de neiging om ons te concentreren op het negatieve.

De Shona wist bij het creëren van het idee van kufungisisa dat we ons slecht voelen als we de wereld als iets vijandigs beschouwen. Tegenwoordig leidt het te veel nadenken echter alleen tot overmatige zorgen, tijdverlies en angst.

Hoe kan je stoppen met te veel nadenken

De rol van het denken in ons welzijn is zo belangrijk dat bijna alle psychologische therapieën zich richten op het veranderen van onze manier van kijken naar de wereld. In principe zijn er twee manieren om dit te doen:

  • Veranderen wat we zeggen over de dingen die ons overkomen.
  • Leven in het heden.

Laten we beide bekijken:

Vrouw die nadenkt

1. Onze gedachten veranderen

De eerste reactie op de angst die te veel denken veroorzaakt, is gewoon veranderen wat we tegen onszelf zeggen. Volgens ideeën zoals het stoïcisme, is wat er met ons gebeurt, nauwelijks van belang. Moderne cognitieve psychologie gebruikt dit idee om ons te leren dingen in perspectief te beschouwen.

Volgens deze ideeën is er bijna niets dat ons overkomt echt verschrikkelijk. Als we dit idee in gedachten houden, zal veel van onze angst gewoon verdwijnen. Piekeren zou gewoon niet logisch zijn. Het komt goed, wat er ook met ons gebeurt.

2. Leven in het heden

Voorouderlijke filosofieën zoals het boeddhisme en moderne trends zoals mindfulness zijn gebaseerd op hetzelfde idee: de basis van lijden is de gedachte. Dit is hetzelfde concept samengebracht in kufungisisa. Degenen die deze manier van denken volgen, proberen hun geest tot zwijgen te brengen.

Dit is natuurlijk niet zo eenvoudig als het klinkt. Het kan echter worden bereikt met oefeningen zoals meditatie of yoga. De wetenschap heeft aangetoond dat het tot zwijgen brengen van onze geest zeer gunstige effecten heeft op onze fysieke en mentale gezondheid.

Het idee dat kufungisisa of te veel nadenken ons kan schaden, is door bijna alle culturen in de geschiedenis gedeeld. Met een beetje moeite kunnen we allemaal leren om dit probleem te vermijden. Als je echter denkt dat je hulp nodig hebt, aarzel dan niet om contact op te nemen met een professional. Met hun begeleiding zal het pad naar je mentale vrijheid veel gemakkelijker te navigeren zijn. 


Deze tekst wordt alleen voor informatieve doeleinden aangeboden en vervangt niet het consult bij een professional. Bij twijfel, raadpleeg uw specialist.