De beste citaten van Marcus Aurelius, een uitmuntende stoïcijn

Citaten van deze Romeinse keizer geven ons inzicht in zijn levensfilosofie. Deze was gericht op het ontwikkelen van innerlijke kracht, zelfbeheersing en acceptatie van het lot. Ontdek meer over zijn overpeinzingen.

Als we in het verleden kijken, vinden we grote figuren in de geschiedenis van de westerse beschaving. Dit is het geval bij Marcus Aurelius, die zijn wijsheid samenvatte in citaten die door de geschiedenis heen weerklinken.

In dit artikel zullen we de meest opmerkelijke citaten van deze Romeinse leider noemen. Aan de hand daarvan maken we een reis door het Stoïcijnse gedachtegoed. We zullen ook onderzoeken welke filosofische ideeën hij toepaste in zijn dagelijks leven.

Wie was Marcus Aurelius?

Marcus Aurelius was een bekende Romeinse filosoof en keizer (121 na Chr. – 180 na Chr.). Zijn populariteit als politicus en denker, bijgenaamd de Wijze, maakte hem een van de meest prominente figuren uit de geschiedenis. Meer precies is zijn roem te danken aan het feit dat hij zijn overpeinzingen en daden in zijn dagelijks leven als heerser heel goed in balans wist te brengen.

De citaten die we in deze lezing zullen noemen, komen uit zijn werk Meditaties. Daarin zet deze heerser zijn stoïcijnse wijsheid uiteen in de vorm van persoonlijke aantekeningen. Het boek is dus een notitieboek waarin hij zijn gedachten opschreef gedurende de laatste 10 jaar van zijn leven.

De meest terugkerende thema’s waren het verstrijken van de tijd, de kracht van het vergeten en wantrouwen. Dit laatste met betrekking tot de mensen van zijn eigen tijd en toekomstige generaties.

We moeten niet vergeten dat het leven van deze stoïcijnse man getekend werd door verlies, oorlog en geweld. Daarom nodigen zijn woorden ons uit om een sterk karakter te smeden tegenover de tegenslagen van het leven.

Citaten van Marcus Aurelius uit het boek Meditaties

In dit werk kunnen we notities waarderen die herinneringen aan een leven gewijd aan het algemeen welzijn van het Romeinse Rijk verlevendigen. Daarom staan er verschillende citaten in dit boek die de vorm aannemen van regels of voorschriften om waardig en volgens de filosofische principes van het stoïcisme te leven.

In die zin kunnen we stellen dat de idealen van de keizer van Rome zijn teruggebracht tot ethiek, dat wil zeggen tot gedragsregels om in de maatschappij te leven en een goed leven te leiden. Dit zijn de meest opvallende citaten van Marcus Aurelius in de Meditaties:

1. “Alles is vergankelijk: de herinnering en het herinnerde object”.
2. “De beste manier om jezelf te verdedigen is om jezelf niet aan hen gelijk te stellen”.
3. “Wat niet schadelijk is voor de stad, is ook niet schadelijk voor de burger”.
4. “Wat niet goed is voor de bijenkorf is ook niet goed voor de bij”.
5. “De enige rijkdom die je voor altijd zult behouden is de rijkdom die je hebt weggegeven”.
6. “Hoeveel tijd bespaart hij die zich niet omdraait om te zien wat zijn buurman zegt, doet of denkt”.
7. “Wat een mens niet schaadt, schaadt zijn leven niet en schaadt hem noch uiterlijk noch innerlijk”.
8. “Het onmogelijke nastreven is voor dwazen; maar het is voor dwazen onmogelijk om te stoppen met het doen van sommige dwaze dingen”.
9. “Hoe gemakkelijk is het om elke vervelende of ongepaste verbeelding te verwerpen en uit te wissen, en je onmiddellijk in volledige rust te bevinden!”
10. “Wen jezelf eraan om niet afgeleid te worden door wat een ander zegt en ga zelfs, voor zover je kunt, in de ziel van de spreker”.

Wat Marcus Aurelius zei over geluk

Geluk is een terugkerend thema in de filosofie. De hellenistische scholen, waaronder het stoïcisme, hebben echter nog meer nagedacht over hoe je een zo gelukkig mogelijk leven kunt leiden. En zo dringt de Romeinse heerser er met de volgende citaten op aan om in het heden te leven en af te zien van alles wat niet essentieel is voor geluk:

1. “Wees tevreden om te lijken wat je werkelijk bent”.
2. “Het geluk van je leven hangt af van de kwaliteit van je gedachten”.
3. “Kijk goed in jezelf. Daarin ligt de bron van het goede, die nooit uitgeput raakt als je steeds dieper gaat”.
4. “Echt geluk is genieten van het heden, zonder angstige afhankelijkheid van de toekomst”.
5. “Er is heel weinig voor nodig om een gelukkig leven te hebben; het zit allemaal in jezelf in de manier waarop je denkt.
6. “Tegenspoed is geen ongeluk; integendeel, het met grote moed ondergaan is gelukzaligheid.
7. “Bijna niets materieels is nodig voor een gelukkig leven, voor iemand die het bestaan heeft begrepen”.
8. “Kalm en toch vastberaden, vrolijk en toch consequent, is de man die in alle dingen de rede volgt”.
9. “Nergens kan een mens een rustiger en ongestoorder toevluchtsoord vinden dan in zijn eigen ziel”.
10. “Ik was soms een gelukkig man, hoewel ik onderhevig was aan alle omstandigheden. Dat is geluk hebben, het geluk aan jezelf toeschrijven”.

De gedachten van de Romeinse filosoof over liefde

De citaten over liefde van Marcus Aurelius laten ons zien hoe hij dacht over het onontkoombare lot en de aanvaarding ervan. Ook zijn opvatting over de mens die toegewijd is aan zijn plichten en innerlijke kracht is impliciet in deze citaten:

1. “Wat echt mooi is, heeft niets anders nodig”.
2. “Zachtmoedigheid, als het oprecht is, is een onoverwinnelijke kracht”.
3. “Het is gepast voor de mens om zelfs diegenen lief te hebben die ons kwaad doen”.
4. “Houd van het kleine ambacht dat je geleerd hebt en wees er tevreden mee”.
5. “Zelfs als je je hart breekt, zullen de mensen doorgaan zoals voorheen”.
6. “Heb alleen lief wat gebeurt, wat voorbestemd was. Er is geen grotere harmonie.
7. “Pas je aan aan het leven dat je gegeven is; en houd oprecht van de mensen met wie het lot je omringd heeft.
8. “Als je ‘s ochtends opstaat, bedenk dan wat een kostbaar voorrecht het is om te leven: om te ademen, te denken, te genieten, lief te hebben.
9. “Accepteer de dingen waar het lot je aan bindt en hou van de mensen waar het lot je aan bindt, maar doe het met heel je hart.”
10. “Het blijft me verbazen: we houden allemaal meer van elkaar dan van andere mensen, maar we geven meer om hun mening dan om die van onszelf.”

Citaten van Marcus Aurelius voor het leven

Harmonie, zelfbeheersing, acceptatie van dingen die we niet kunnen veranderen en de kortstondigheid van het leven zijn terugkerende thema’s in de overwegingen van de filosoof.

Hij stelt voor om gedachten te beheersen en de juiste deugden te beoefenen. Deze zijn niet alleen voor het welzijn van het individu, maar ook voor dat van de hele gemeenschap. Kijk naar wat hij zegt over leven:

1. “Je bent ingescheept, je hebt zeeën bevaren, je hebt aangemeerd: ga van boord!”
2. “Genoegens zijn, wanneer ze een bepaalde grens overschrijden, niets anders dan straffen”.
3. “Het is beter om kleine dingen niet meer tijd te geven dan ze verdienen”.
4. “Het leven is noch goed noch slecht, maar alleen een plaats voor goed en kwaad.
5. “Wie in harmonie met zichzelf leeft, leeft in harmonie met het universum”.
6. “Verlies is niets anders dan verandering, en verandering is het genot van de natuur”.
7. “Hoe belachelijk en hoe vreemd om verbaasd te zijn over alles wat er in het leven gebeurt”.
8. “Kijk eens goed naar jezelf; er is een bron van kracht die altijd zal ontstaan als je altijd zult kijken.”
9. “Het is niet de dood die een mens moet vrezen, maar hij moet vrezen nooit te beginnen met leven.”
10. “Hoe meer we waarde hechten aan dingen buiten onze controle, hoe minder controle we hebben”.

Korte citaten van Marcus Aurelius

Marcus Aurelius liet ons citaten na die ons laten nadenken over het nu, het belang van het beheersen van onze gedachten en de impact van onze daden . Laten we eens kijken hoeveel hij zei in een paar woorden.

1. “Beperk jezelf tot het heden”.
2. “Niets natuurlijks is slecht”.
3. “Wees recht, niet recht”.
4. “Geen mens is gelukkig, tenzij hij zichzelf zo ziet”.
5. “De beste reactie op woede is stilte”.
6. “Ontvang zonder trots, onthecht zonder gehechtheid”.
7. “De ziel wordt gekleurd door de kleur van haar gedachten”.
8. “Omdat iets je moeilijk lijkt, denk niet dat het onmogelijk is”.
9. “Als het niet juist is, doe het dan niet; als het niet waar is, zeg het dan niet”.
10. “De echo van wat we nu doen, weerklinkt in de eeuwigheid.”

Stoïcijnse citaten van Marcus Aurelius

Een van de leefregels van het stoïcisme is leven in overeenstemming met de natuur. En Marcus Aurelius herhaalt dit in verschillende delen van zijn werk als een mantra. Hij roept ons op tot een grotere beheersing van onze gevoelens en een voorzichtiger reflectie op wat er om ons heen gebeurt. Dit komt tot uiting in deze citaten:

1. “Er overkomt niemand iets wat hij niet kan verdragen.”
2. “Doe elk van je handelingen alsof het de laatste van je leven is.
3. “Hoeveel ernstiger zijn de gevolgen van woede dan de oorzaken ervan?
4. “Bewaar kalmte en sereniteit, ongeacht wat het leven je voor de voeten werpt”.
5. “Tijd is als een rivier die alles wat geboren wordt snel wegspoelt.
6. “Verspil geen tijd meer met ruzie maken over wat een goed mens zou moeten zijn. Wees er een.
7. “Beginnen is het halve werk, begin opnieuw met de resterende helft en je zult klaar zijn.”
8. “Te lijden onder tegenslagen is niet te lijden onder ongeluk; maar ze te verdragen met zelfopoffering is een verdienstelijke deugd.”
9. “Alles wat we horen is een mening, geen feit. Alles wat we zien is een perspectief, niet de waarheid”.
10. “Je hebt macht over je geest, niet over externe gebeurtenissen. Besef dit en je zult kracht vinden”.

De beroemde overpeinzingen van de keizer over oorlog

Marcus Aurelius was erg bekend met oorlogsconflicten, hij nam aan veel conflicten deel. Verschillende van zijn overdenkingen draaien om dit feit, waarbij hij de burgers eraan herinnert dat het grootste goed het dienen van de gemeenschap is. Hij verwijst ook naar het belang van het accepteren van de dood als een gebeurtenis in het leven, want hij werd er voortdurend mee geconfronteerd.

1. “Armoede is de moeder van misdaad”.
2. “De beste wraak is om anders te zijn dan degene die de verwonding heeft toegebracht”.
3. “De kunst van het leven staat dichter bij de kunst van het vechten dan bij de kunst van het dansen”.
4. “Het geheim van alle overwinning ligt in de organisatie van het onopvallende”.
5. “Wat voor genoegens hebben bandieten, wellustelingen, vadermoordenaars, tirannen genoten”.
6. “De mening van 10.000 man heeft geen nut als geen van hen iets over het onderwerp weet.”
7. “Kijk naar het verleden, met zijn wisselende rijken die opkwamen en vielen, en je kunt ook de toekomst voorzien”.
8. “Kort is het leven. De enige vrucht van het aardse leven is een vrome instelling en daden die nuttig zijn voor de gemeenschap”.
9. “Een goed mens bespiedt niet de zwarte vlekken van anderen, maar gaat onwankelbaar op weg naar zijn doel”.
10. “Speelgoed en onzin thuis, oorlogen in het buitenland: soms lethargie of domme luiheid: dit is je dagelijkse slavernij”.

De passage door deze citaten die Marcus Aurelius ons in zijn Meditaties naliet, onthult een reflectieve geest die op zoek was naar deugd en standvastigheid in een complexe wereld. Daarom hebben veel van deze citaten het over het beheersen van emoties en het accepteren van het onvermijdelijke.

Misschien is dit de reden waarom we ons vandaag de dag nog steeds tot deze citaten wenden, omdat ze ons een weg vooruit bieden in een steeds veranderende wereld. Vandaag helpen de woorden van de Romeinse keizer ons om na te denken over onze eigen daden en de innerlijke vrede te vinden waar we soms naar verlangen.