COVID-19 en het nieuwe overlevendensyndroom
Geestelijke problemen duiken met een snelle vaart op tijdens deze huidige pandemie. Het is niet mogelijk om precies te voorzien welke effecten er de komende periode zullen verschijnen. Ze manifesteren zich namelijk beetje bij beetje. In dit opzicht is het COVID-19 overlevendensyndroom één van die verschijnselen die helaas steeds vaker voorkomen.
Dit komt misschien voor velen als een verrassing. Elke keer dat we horen van iemand die het coronavirus heeft overwonnen, ervaren we grote vreugde en een gevoel van hoop. We hoorde bijvoorbeeld van het geval van Alberto Bellucci, de 101-jarige Italiaanse man die uit het ziekenhuis werd ontslagen en met zijn familie werd herenigd. Hij had geluk en zijn familie is dolblij!
Niet iedereen ervaart deze gevoelens echter. Veel mensen denken zelfs:
- Waarom leef ik terwijl mijn vader stierf?
- Waarom overleefde ik terwijl mijn broer zijn leven verloor?
- Hoe heb ik last gehad van milde symptomen terwijl anderen aan de beademing moesten?
In dit opzicht is het belangrijk om te onthouden dat iedereen crises op zijn eigen manier ervaart. We moeten gevoelig zijn voor dit soort realiteiten. Daarnaast, als jij of iemand die je kent het moeilijk heeft, aarzel dan niet om hulp te vragen of bieden.
Het eerste dat je moet begrijpen, is dat je te maken hebt met een veelvoorkomend fenomeen dat zich in veel vergelijkbare contexten voordoet: het overlevendensyndroom.
COVID-19 overlevendensyndroom
Het is vrij duidelijk dat, te midden van deze omstandigheden die ons omringen, angst als een soort magma is dat zich in ons vormt en wacht om uit te breken. Maar niet iedereen voelt en drukt het op dezelfde manier uit.
Sommige mensen kunnen ‘s nachts nauwelijks slapen. Anderen brengen de dag door in bed en doen nauwelijks iets anders dan tv-programma’s kijken, eten of berichten verzenden.
Anderen daarentegen vertonen een verergerde hyperactiviteit. Het belangrijkste is om dingen te doen die onze geest bezighouden, zodat we niet te veel nadenken over de huidige situatie.
Daarnaast proberen anderen die aan angstgevoelens lijden zo goed mogelijk met deze ongelooflijk complexe situatie om te gaan. Onder al deze manifestaties lijden toch veel mensen aan het COVID-19 overlevendensyndroom.
Waarom ik?
Naarmate de dagen verstrijken, ontdekken we verhalen die in onze eigen gedachten blijven zitten. Dit komt omdat iedereen lijdt. Dit is een pandemie die geen grenzen, nationaliteiten of sociale klassen kent.
We zijn allemaal waardevol en belangrijk. We zijn allemaal nodig. De mensen die lijden aan het overlevendensyndroom manifesteren dit lijden dus door veel verschillende factoren.
De moeilijkste is het verlies van een geliefde. Sommige mensen zijn bijvoorbeeld hun partner kwijtgeraakt door het coronavirus. Daarnaast zijn kinderen hun ouders kwijtgeraakt en vice versa.
In deze situaties is het gebruikelijk om woede, verwarring en schuldgevoelens te ervaren. Waarom hebben ze geleden terwijl ik dat niet heb gedaan? Dit is de vraag die ze zichzelf constant stellen. Aan de andere kant lijden anderen voor hun zieke collega’s of voor degenen die hun baan hebben verloren en een onzekere toekomst tegemoet gaan.
Ook voelen sommige mensen die het coronavirus hebben overwonnen zich in het nauw gedreven door het conflict. Er ontstaan vragen in hun hoofd en dingen lijken niet echt wanneer ze zien dat andere mensen ziek worden en doodgaan.
Het overlevendensyndroom, een herformulering
Dit soort realiteiten dwingen ons in feite om toe te geven aan het overlevendensyndroom. Deze toestand doet zich voor na een traumatische ervaring. Het kan een oorlog, een natuurramp, een verkeersongeval, geweld of een terroristische aanslag zijn. Deze gebeurtenissen kunnen veel mensen in een staat van schuld, lijden en constante stress brengen.
Ze kunnen de volgende symptomen ervaren:
- Irritatie of humeurigheid
- Slapeloosheid
- Gebrek aan motivatie
- Psychosomatische aandoeningen, zoals hoofdpijn en spierpijn
- Een gevoel los te staan van de realiteit
- Flashbacks en herinneringen aan de traumatische gebeurtenis
In het geval van het overlevendensyndroom vanwege COVID-19 kunnen de manifestaties hetzelfde zijn. Misschien wel het meest gecompliceerde verschil hier is dat de coronacrisis voortdurend evolueert, waardoor het moeilijk is om de gevoelens van je af te schudden.
Wat kan ik doen als ik schuldgevoelens ervaar?
Het eerste dat je moet weten, is dat het ervaren van deze emotionele realiteit volkomen normaal is. Zeker als je een naaste verliest. Dit soort gedachten hebben is begrijpelijk. Het beste wat je nu kunt doen, is rouwen om dat verlies door al je emoties te accepteren, wat stoom af te blazen en te vertrouwen op de steun van de mensen om je heen.
De realiteit accepteren van wat er is gebeurd zonder je door schuldgevoel te laten beheersen, is essentieel. Aan de andere kant is een manier om het conflict en het gevoel van leegte of onwerkelijkheid te verminderen, door contact te maken met andere mensen om een toevlucht te zoeken in het proces.
Je moet jezelf opnieuw afstemmen op je waarden, betekenissen en prioriteiten. Zorgen voor je naasten en het ondersteunen van vrienden of familie die ver weg zijn, kan je ook helpen.
Door routines vast te stellen, je emoties te accepteren en nieuwe doelen te stellen, kun je je weer op je leven gaan concentreren. Begrijpen dat sommige dingen buiten je macht liggen en dat je ze gewoon moet accepteren, is de sleutel tot je welzijn.
