Conceptuele veranderingstheorie

Conceptuele veranderingstheorie
Gema Sánchez Cuevas

Beoordeeld en goedgekeurd door de psycholoog Gema Sánchez Cuevas.

Geschreven door Alejandro Sanfeliciano

Laatste update: 27 december, 2022

Sommige wetenschapsgerelateerde schoolvakken vereisen veel cognitieve inspanning. Dit komt vooral door het feit dat de leerlingen de inhoud door en door moeten begrijpen, iets dat de huidige onderwijsmethoden leerlingen niet helpen bereiken. In dit opzicht dient de conceptuele veranderingstheorie om leraren te helpen wetenschap beter te onderwijzen.

Leerlingen hebben intuïtieve theorieën over de wereld. Kinderen komen niet op school aan met een lege geest. Voordat ze van buitenaf informatie ontvangen die de wereld om hen heen beschrijft, hebben ze voor sommige dingen in hun hoofd al hun eigen verklaringen gevormd.

Vaak, niet altijd, is het zo dat hun intuïtieve theorieën onjuist zijn en het nieuw geleerde materiaal conditioneren. Het is belangrijk dat leraren hiermee rekening houden als het gaat om het onderwijzen van kinderen.

De verschillende stadia van de conceptuele veranderingstheorie

In dit artikel laten we zien hoe je een diepgaand begrip van de wetenschap kunt ontwikkelen. Hiervoor moeten we echter eerst de drie stadia van de conceptuele veranderingstheorie begrijpen:

  • Erkennen van een abnormaliteit.
  • Creëren van een nieuw model.
  • Gebruik van het nieuwe model.
Docent met jonge leerlingen

Erkennen van een abnormaliteit

Dit is de eerste stap om leerlingen te helpen diepgaand begrip van een bepaald concept te krijgen. De leraar moet de intuïtieve theorieën van de leerling doorbreken. De leerlingen moeten hun oude ideeën opgeven en erachter komen dat ze het bij het verkeerde eind hadden.

Als de leerlingen hun intuïtieve theorieën niet loslaten, zal dit hun leerproces beïnvloeden en zullen ze de nieuwe informatie afwijzen. In veel gevallen komt dit doordat de leerling slechts oppervlakkig begrip heeft van de wetenschap, waardoor hij zich niet verplicht voelt om zijn intuïtieve theorie los te laten.

Directe proefneming is een manier om leerlingen met hun eigen zintuigen te helpen realiseren dat hun intuïtieve theorie niet klopt. Op die manier kunnen ze de abnormaliteit herkennen.

Leraren kunnen leerlingen ook helpen te beseffen dat ze ongelijk hebben door foute ideeën aan te vallen in een gezonde en respectvolle dialoog. Deze methode is erg handig en kan de leerlingen helpen om feiten op een kritische manier te bekijken.

Creëren van een nieuw model

Als de intuïtieve theorie van de leerlingen eenmaal onderuit is gehaald, is de volgende stap om ze een nieuwe verklaring te geven. Een essentieel aspect van deze stap is dat ze het nieuwe model zelf moeten bouwen.

Als een leraar het nieuwe concept eenvoudigweg presenteert aan de klas, is het voor de leerlingen moeilijk om het echt te begrijpen. Op die manier zullen ze hoogstwaarschijnlijk een oppervlakkige manier van leren ontwikkelen die gebaseerd is op het onthouden van informatie.

Constructivistische paradigma’s suggereren dat de leerling degene is die zijn kennis moet opbouwen. De rol van de docent is dus om leerlingen te begeleiden terwijl ze verschillende mogelijkheden overwegen. Dit is een complex proces, maar het levert verbluffende resultaten op.

Het is ingewikkelder in een klaslokaal, omdat het betekent dat de docent het op meerdere leerlingen tegelijkertijd moet toepassen. Een geweldige manier om dit te doen is door middel van debatten.

De leerlingen maken zelf hun eigen modellen om hun standpunten te weerleggen en te beargumenteren. In dit geval is de rol van de leraar het voorbereiden van het materiaal en de nodige middelen voor het debat.

Dit is het moeilijkste stadium van de conceptuele veranderingstheorie, omdat dit het stadium is waarin leerlingen een onderwerp echt gaan begrijpen.

Groep studenten in overleg

Gebruik van het nieuwe model

Het zou niet logisch zijn om foute opvattingen onderuit te halen als je daarna geen nieuw model bouwt om te gebruiken voor toekomstige problemen. De laatste stap van het proces is daarom om leerlingen hun theorie te laten gebruiken.

Hiervoor zou het handig zijn om leerlingen oefeningen te laten doen waarmee ze hun nieuwe model in praktijk kunnen brengen. Tegelijkertijd is het ook belangrijk om dit nieuwe model aan te laten sluiten op eerdere kennis.

De conceptuele veranderingstheorie is een geldige leermethode die ongelooflijke resultaten oplevert. Als we ervoor willen zorgen dat leerlingen het materiaal echt begrijpen en weten hoe ze het op een kritische en constructieve manier kunnen toepassen, moeten we zeker gebruikmaken van dit geweldige hulpmiddel.


Deze tekst wordt alleen voor informatieve doeleinden aangeboden en vervangt niet het consult bij een professional. Bij twijfel, raadpleeg uw specialist.