Chronische eenzaamheid, een muur die je niet kan afbreken?

Chronische eenzaamheid, een muur die je niet kan afbreken?
Gema Sánchez Cuevas

Geschreven en geverifieerd door de psycholoog Gema Sánchez Cuevas.

Laatste update: 05 april, 2018

Iedereen heeft zijn eigen mening over eenzaamheid. Mensen kunnen zelfs wat ze over eenzaamheid denken wijzigen wanneer je het hen vraagt. Sommige mensen prijzen alleen zijn de hemel in en geven toe dat het een werkelijkheid is waarmee we allemaal, afhankelijk van de omstandigheden, vroeg of laat geconfronteerd worden. Andere mensen zijn bang om alleen te zijn en doen alles wat ze kunnen om het te vermijden. Maar velen mensen leren hoe ze een evenwicht kunnen vinden. Ze voelen zich niet slecht wanneer ze alleen zijn. Maar ze weten dan ook hoe ze het spel van eenzaamheid moeten spelen. Chronische eenzaamheid gaat echter in tegen onze ware aard.

Dit artikel is voor de mensen die zich ondraaglijk alleen voelen en hieronder lijden. Het gaat over de gevallen waarin eenzaamheid een echte gevangenis geworden is, zelfs al is het onzichtbaar voor alle anderen. Het leven heeft deze mensen op een punt gebracht waar ze geen vrienden of familie meer hebben, alleen maar functionele tijdelijke banden. Is dit het geval bij jou? Bevind je jezelf in deze positie? Dan weet je waarschijnlijk niet wat je moet doen om mensen te vinden met wie je je nauw verbonden voelt, mensen die je kan vertrouwen.

“Let op: een eenzaam hart is geen hart.”

-Antonio Machado-

Het scenario dat we net beschreven hebben, is helaas niet ongebruikelijk. Overal ter wereld is er eigenlijk een ware epidemie van eenzaamheid aan de gang. En het lijkt erop dat deze zich nog steeds verspreidt. Zoveel mensen hebben het individualisme verdedigd dat we nu opgescheept zitten met een realiteit waar persoonlijke afzondering steeds normaler wordt. Er zijn miljoenen en miljoenen mensen ter wereld die zich chronisch alleen voelen. Het is een toestand die leeftijd, nationaliteit of sociale status overstijgt.

Chronische eenzaamheid, een onderdrukte pijn

We zijn niet echt zeker wanneer dit idee van absolute ‘onafhankelijkheid’ zich begon te ontwikkelen als een wenselijke deugd. Mensen zullen je steeds opnieuw zeggen dat je van niemand afhankelijk mag zijn. De beste manier is als je alle moeilijkheden in je eentje kan overwinnen. In het ideale geval leef je alleen, kweek je je eigen groenten, heb je je eigen zaak en heb je niemand nodig. Te veel intimiteit of nabijheid gaat op een bedreiging lijken, omdat mensen het verwarren met afhankelijkheid. Waarom lopen we weg van dit woord, van onze ware aard, terwijl we diep vanbinnen allemaal op één of andere manier afhankelijk zijn?

Twee handen met bloed en bloemetjes

Het resultaat van dit alles is de wereld die we nu hebben, waarin persoonlijk gezelschap verkocht wordt. In verschillende landen bestaan er allerlei plaatsen die gezelschapsdiensten aanbieden, niet alleen seksueel maar ook persoonlijk. Tegenwoordig kan je de diensten van iemand huren, die even met jou zal praten, of met jou uitgaat en een film kijkt. Waar een aanbod is, betekent ook dat er een vraag is. En als er een vraag is, dan komt dat omdat wij iets missen dat we gewend waren op een natuurlijke manier tegen te komen.

De effecten van chronische eenzaamheid zijn niet altijd gemakkelijk zichtbaar. Het laat altijd een stempel achter op je geest en je lichaam. Maar het kan gebeuren dat de stempel zich niet onmiddellijk toont. Een van deze effecten is vooral gevaarlijk. We hebben het hier over de veranderingen die in onze hersenen beginnen op te treden. Wanneer je te veel tijd alleen doorbrengt, dan zal je zonder het zelfs te beseffen de gezichten van andere mensen als een bedreiging gaan zien.

Dat is echt tragisch. Het betekent dat hoe meer je alleen bent, hoe meer alleen je zal blijven. En het is zelfs niet omdat je ervoor kiest. Maar het komt omdat je anatomie en je fysiologie veranderen. Dat is het punt waar de muur jou echt insluit. En dat is het moment waarop je het risico begint te lopen lichamelijk en/of geestelijk ziek te worden.

De muur van chronische eenzaamheid afbreken

Zoals we al zeiden, het is erg ernstig wanneer iemand alleen is en gedurende een lange tijd alleen blijft. Want hij zal nadien geconfronteerd worden met een innerlijke weerstand om uit zijn eenzaamheid te raken. Hij gebruikt geen redenen in de strikte betekenis van het woord. Het zijn meer excuses. ‘Niemand is de moeite waard’,  zal hij zeggen. Of hij voegt er nog aan toe, ‘We sterven toch alleen’. Deze mensen praten echter niet over de momenten waarop ze overvallen worden door angst of verdriet. Ze hebben zich neergelegd bij iets dat ze aanvaard hebben maar nooit probeerden te veranderen.

Man met een roze shirt waar de schaduw van een roos op te zien is

Chronische eenzaamheid veroorzaakt ziekte. Er zijn vele onderzoeken die dit idee bevestigen. We weten dat ons immuunsysteem ontstoken raakt en uiteenvalt. Er is een duidelijk verband tussen eenzaamheid en vroegtijdig overlijden. Eenzame mensen zijn in het algemeen zieker en meer kwetsbaar.

Zoek hulp

Eenzaamheid kan je niet overwinnen met meer contacten op sociale media. Bovendien zijn er veel mensen die niet alleen leven, maar zich toch alleen voelen. Het belangrijkste aspect is hier niet echt de hoeveelheid mensen met wie je contact hebt. Belangrijk is de kwaliteit van de banden die je schept. Leren hoe je een goede vriend kan zijn en hoe je goede vrienden maakt is een daad van overleving en van zelfliefde. Alle menselijke relaties moeten een element van oprechte vriendschap bevatten, ook al is dit in sommige relaties groter dan in andere.

Menselijke wezens zijn sociale wezens. Chronische eenzaamheid gaat in tegen onze natuur en ontstaat niet uit een behoefte of een echt verlangen. Als je je alleen voelt, als je niet in staat bent om banden met andere mensen te creëren, dan is er iets mis. Het probleem kan in je opvoeding liggen of het kan te maken hebben met een subjectief probleem dat je niet opgelost hebt. Een andere reden kan zelfs zijn dat je je sociale vaardigheden niet ontwikkeld hebt of niet weet waar te beginnen. In om het even welke situatie is dit duidelijk: als je eenzaamheid chronisch is, dan heb je hulp nodig. Ga op zoek naar hulp. Je hoeft je daarvoor niet te schamen.

Twee eenzame stoelen op een strand

Deze tekst wordt alleen voor informatieve doeleinden aangeboden en vervangt niet het consult bij een professional. Bij twijfel, raadpleeg uw specialist.