Blij als Lazzaro, een film over goedheid
Als je de film Happy as Lazzaro begint te kijken, denk je waarschijnlijk dat je naar een film kijkt die zich afspeelt in een vervlogen tijdperk. Maar naarmate de film vordert, als je sommige onderwerpen hoort waarover wordt gesproken, realiseer je je dat je het mis hebt. Dan begrijp je plotseling dat je kijkt naar mensen die het slachtoffer zijn van slavernij op een tabaksboerderij in de 20e eeuw.
De eerste akte van de film speelt zich af in de hedendaagse tijd. Het is geïnspireerd op een waargebeurd verhaal. Een markiezin, in het midden van Italië, dwingt de boeren op haar land om in afzondering te leven. Daarom weten ze niet dat deelpacht verboden is. In 1982 veranderden de autoriteiten de overeenkomsten zodat de arbeiders geld verdienden. De markiezin verborg dit feit echter voor haar arbeiders.
De film speelt zich af in het dorp Inviolata, dat gewijd is aan de tabaksproductie. Markiezin Alfonsina de Luna runt een tabaksboerderij in het dorp. Ze buit de arbeiders uit die er al generaties lang wonen. Bovendien schendt ze hun rechten en ontneemt ze hen al hun vrijheden.
Lazzaro, een vrolijke jongeman vol goedheid
De film is Happy as Lazzaro genoemd naar de hoofdpersoon. Lazzaro is een onschuldige, aardige en altruïstische man. Hij is een nederige bediende, die graag helpt zonder er iets voor terug te krijgen. Iets wat niet veel verder af kan staan van onze resultaatgerichte maatschappij.
Dit valt samen met het feit dat Lazzaro de wereld niet kan veranderen. Noch waardeert iemand zijn heiligheid. Misschien omdat de collectieve verbeelding van oudsher geneigd is te denken dat een heilig persoon sterk en charismatisch moet zijn en respect afdwingt. Tegenwoordig associëren we charisma echter niet meer met heiligheid.
Lazzaro is een puur karakter, door en door goed. Als je hem tegen de achtergrond van het moordende kapitalisme bekijkt, lijkt hij zelfs nog heiliger. Alice Rohrwacher, de regisseur van Happy as Lazzaro, stelt dat de film een triest portret is, bijna satirisch, van de overgang van een materiële Middeleeuwen naar een menselijke Middeleeuwen.
“Als er vandaag de dag een heilige zou verschijnen met zijn onhoudbare roep om een andere manier van bestaan, als hij zou verschijnen in ons moderne leven, zouden we hem misschien niet eens herkennen of zouden we ons misschien zonder nadenken van hem ontdoen.”
Hoe ontstaat het kwaad?
Lazzaro ontdekt het kwaad en begint het geleidelijk te begrijpen. In het begin kan hij het gewoon niet bevatten. Zijn poging om het kwaad te begrijpen lijkt de stelling te ondersteunen dat mensen leren om zich slecht te gedragen. Het is niet per se een intrinsiek onderdeel van de menselijke natuur.
Aan de andere kant laat de film zien dat het afwijzen van het kwaad iets is dat zowel bij de mens als bij het dier hoort. In dit geval een wolf. Voor Lazzaro staat de wolf in contrast met de mens, omdat hij hem geen kwaad doet. Sterker nog, hij beschermt hem.
Dit contrast introduceert de concepten van de natuurlijke passies en instincten van de mens, zoals bescherming, vriendschap, lachen, het nastreven van natuurlijke genoegens en trouw.
Hoe moeten we reageren op het kwaad?
Als de politie de arbeiders vertelt dat ze het slachtoffer zijn geworden van oplichterij, twijfelen ze en begrijpen ze het niet echt. Het lijkt erop dat het kwaad niet alleen door hen geleden wordt, maar ook verklaard moet worden.
Er is een duidelijk verband tussen het bestaan van informatie en de kennis van het kwaad. Want op het moment dat de arbeiders worden vrijgelaten en naar de stad reizen, krijgen ze te maken met een nieuwe kapitalistische manier van leven.
Om vooruit te komen, moeten ze hun toevlucht nemen tot gluiperig gedrag. In feite beginnen ze anderen te bedriegen. Lazzaro begrijpt dit gedrag niet.
Verschillende personages leren Lazzaro dat kwaad met kwaad wordt beantwoord. Lazzaro is hier niet toe in staat. Zijn metgezellen hebben echter bewezen dat ze er wel toe in staat zijn. Dit maakt je als kijker attent op de kracht van het plaatsvervangend leren van het kwaad en de noodzaak om andere wegen te bewandelen.
De relatie tussen kwaad en verlies
Als ze Lazzaro aanzetten tot kwaad, kan hij het niet. Omdat het iets volkomen vreemds en onbekends voor hem is. Als hij beseft wat het kwaad inhoudt, wordt hij ziek. Bovendien raakt hij gehuld in verdriet en lijkt hij zijn essentie en natuurlijke schoonheid te verliezen. Het is alsof hij zijn eigen menselijke natuur vernietigt.
Hij wijdt zich aan het vinden van zijn vriend, Tancredi, zoon van de markiezin. Hij had een echte vriendschap met hem, vrij van conventionalisme en classisme. Daarom wordt hij, in een poging om zijn essentiële waarheid en schoonheid terug te vinden, teruggetrokken naar zijn oude vriend. Als kijker word je ondergedompeld in de lyriek van het magisch realisme.
Happy as Lazzaro gebruikt verschillende genres
Happy as Lazzaro mixt verschillende filmstijlen. Er zijn elementen van magisch realisme, zoals fabels en Italiaans neorealisme. Het Italiaanse neorealisme was een filmstroming. Het ontstond in Italië na de Tweede Wereldoorlog, vanaf 1945. Het doel was om meer realistische menselijke en sociale omstandigheden te laten zien, weg van de historische en muzikale stijl die eerder de norm was geweest.
Happy as Lazzaro bevat het genre van fabels met zijn mysteries, inconsistenties, en helden en schurken. De film benadrukt dat de symboliek van fabels niet alleen abstract is. In feite is het vaak aanwezig in ons leven. Bovendien, als we er geen aandacht aan besteden, wordt het werkelijkheid.
Happy als Lazzaro, een meesterwerk
Hoewel het uit een ander genre komt, zoals De Kleine Prins, is dit een meesterwerk. Het slaagt erin om het ene stuk onderwijs met het andere te verbinden zonder dat de draad ooit verloren gaat. Dit is iets wat meestal moeilijk te vangen is met echte personages en een bewegende camera. Bovendien, hebben de lessen van dit portret van de mensheid een tijdloos karakter.
Naast de buitengewone technieken heeft de film een goede soundtrack. Het bevat ook beelden van het prachtige landschap tussen Vetriolo en Bagnoregio, in de buurt van Viterbo, Castel Giorgio in de provincie Terni. In het tweede deel van de film zien we ook Milaan, Turijn en Civitavecchia.
De eindscène zet je echt aan het denken, vooral over het feit dat de mensheid zoveel kwaad teweegbrengt en in stand houdt. De gebeurtenissen in de film zijn daar een goed voorbeeld van. Happy as Lazzaro is een film die het bekijken meer dan waard is. In feite is het een oproep aan de samenleving om de wereld te verbeteren.